۱۷٬۱۹۲
ویرایش
تذکرة الاولیاء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[دی]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۳۹۴]]|کاربر={{REVISIONUSER}} }} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=[[دی]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۳۹۴]]|کاربر={{REVISIONUSER}} }} | ||
'''تذکره الاولیاء'''، به معنای یاد دوستان خدا. اثر عطار نیشابوری در شرح احوال ۹۷ تن از عارفان که با شرح حال امام صادق(ع)آغاز می‌شود و با یاد امام باقر(ع) پایان می‌پذیرد. بیشتر افرادی که در این کتاب از آنان نام برده شده از | '''تذکره الاولیاء'''، به معنای یاد دوستان خدا. اثر عطار نیشابوری در شرح احوال ۹۷ تن از عارفان که با شرح حال [[امام صادق(ع)]] آغاز می‌شود و با یاد [[امام باقر(ع)]] پایان می‌پذیرد. بیشتر افرادی که در این کتاب از آنان نام برده شده از بزرگان عرفا و صوفیه‌اند. | ||
== نویسنده == | == نویسنده == | ||
مؤلف تذکرة الاولیاء، ابوحامد یا ابوطالب محمد بن ابی بکر ابراهیم بن مصطفی بن شعبان ملقب به فریدالدین، مشهور به عطار است که تاریخ دقیق تولد و درگذشتش دانسته نیست، اما چون تألیف | مؤلف تذکرة الاولیاء، ابوحامد یا ابوطالب محمد بن ابی بکر ابراهیم بن مصطفی بن شعبان ملقب به فریدالدین، مشهور به عطار است که تاریخ دقیق تولد و درگذشتش دانسته نیست، اما چون تألیف تذکرة الاولیاء در حدود سنهء ۷۱۶ بوده است پس تا سنهء ۷۱۶ زنده بوده است.<ref> مقدمه، ص۸۴.</ref> | ||
== اهمیت == | == اهمیت == | ||
گفته شد که تذکرة | گفته شد که تذکرة الاولیاء، معروفترین کتابی است که زیر نام تذکره نوشته شده است. تذکره، به معنای کتابی است که در آن شرح حال و آثار کسانی از یک گروه نام برده می‌شود. مانند شاعران، نویسندگان، دانشمندان، صوفیان. تذکرة الاولیاء کهن‌ترین کتابی که دارای این عنوان است. | ||
== انگیزه == | == انگیزه == | ||
درباره انگیزه عطار برای نوشتن تذکره الاولیاء همین اندازه دانسته است که عطار به راه تصوف و عرفان افتاده و به عارفان علاقه‌مند شده است و چون مردی باسواد و اندیشمند بوده مورد مراجعۀ دیگران بویژه دوستان قرار می‌گرفته است و این کتاب را به خواهش آنان | درباره انگیزه عطار برای نوشتن تذکره الاولیاء همین اندازه دانسته است که عطار به راه تصوف و عرفان افتاده و به عارفان علاقه‌مند شده است و چون مردی باسواد و اندیشمند بوده مورد مراجعۀ دیگران بویژه دوستان قرار می‌گرفته است و این کتاب را به خواهش آنان نوشته است. خود او در آغاز کتاب دلایل مختلف و به قول خودش سبب‌ها وباعث‌های گوناگون برای این کار را ذکر کرده است. او در این باره می‌گوید: | ||
:: | ::«که تا فردا نظر شفاعتی در این کار عاجز کنند و مرا چون سگ [[اصحاب کهف]] نومید نگردانند.» | ||
== روش و هدف == | == روش و هدف == | ||
در این کتاب، پس از معرفی کوتاه | در این کتاب، پس از معرفی کوتاه هر «ولی» در عبارت مسجع و آهنگین، مقام و درجۀ او در میان اولیا ذکر شده و پس از آن نمونه‌هایی از رفتار، کردار، افکار و مخصوصا گفتار او ذکر شده است. تأکید عطار بر گفتار است و هدف او از این کار این بوده است که این گفتارها درس عملی برای دیگران باشند. | ||
عطار، هر زندگینامه را با یک خطبۀ دو سطری مسجع آغاز می‌کند. چنان‌که زندگینامۀ امام جعفر صادق(ع)چنین آغاز می‌شود:«آن سلطان ملت | عطار، هر زندگینامه را با یک خطبۀ دو سطری مسجع آغاز می‌کند. چنان‌که زندگینامۀ امام جعفر صادق(ع) چنین آغاز می‌شود: «آن سلطان ملت مصطفوی، آن براین حجت نبوی، آن عامل صدیق، آن عالم تحقیق، آن میوۀ دل اولیاء آن جگرگوشۀ انبیاء آن ناقد علی،آن وارث نبی، آن عارف عاشق جعفر الصادق، رضی اللّه عنه.» | ||
عطار می‌کوشد تا در هر خطبه چکیده احوال و خصوصیات روحی و اخلاقی صاحب زندگینامه را منعکس کند. در زندگینامه‌های بلند، پس از خطبه چند قول دربارۀ احوال صاحب ترجمه «نقل» می‌شود، و پس از آن نمونۀ گفته‌های او به نوشتن در می‌آید. گفته‌ها معمولا کوتاه هستند و از چند کلمه تجاوز نمی‌کنند. البته قول‌های بلند هم، که گاه به نیم صفحه نمی‌رسند، وجود دارند. | عطار می‌کوشد تا در هر خطبه چکیده احوال و خصوصیات روحی و اخلاقی صاحب زندگینامه را منعکس کند. در زندگینامه‌های بلند، پس از خطبه چند قول دربارۀ احوال صاحب ترجمه «نقل» می‌شود، و پس از آن نمونۀ گفته‌های او به نوشتن در می‌آید. گفته‌ها معمولا کوتاه هستند و از چند کلمه تجاوز نمی‌کنند. البته قول‌های بلند هم، که گاه به نیم صفحه نمی‌رسند، وجود دارند. | ||
== زمان نگارش == | == زمان نگارش == | ||
کتاب تذکرة الاولیاء در حدود سال ۷۱۶ قمری یعنی در آستانۀ تاخت و تاز مغولان در ایران، به نگارش درآمده است. | کتاب تذکرة الاولیاء در حدود سال ۷۱۶ قمری یعنی در آستانۀ تاخت و تاز مغولان در ایران، به نگارش درآمده است. اینکه در جلد اول بعد از ذکر اسم علاءالدین محمد خوارزمشاه می‌گوید:«اعلی اللّه شأنه» پس تألیف کتاب باید قبل از سال ۷۱۶ق، که سال فوت خوارزمشاه است، باشد. همچنین از ترکان خاتون مادر خوارزمشاه به این عبارت تعبیر می‌کند: «خداوند، ملکه ترکان، دام ملکها»، و این تصریح است در اینکه ترکان خاتون،آن وقت در عین شوکت... بوده، و حال آن‌که در آخر سنهء ۶۱۶ق از خوارزم فرار کرده است....پس تألیف کتاب قبل از ۶۱۶ یا اقلا در همان سال بوده است. و حال آن‌که در جای دیگر دو بار ذکر سال «سبع عشر و ستمائه(۷۱7ق)»...شده است. | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||