پرش به محتوا

علم رجال: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۲۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
برقی، کشی، نجاشی و شیخ طوسی از اولین علمایی هستند که به علم رجال توجه داشته و اصول اولیه علم رجال را نگاشته‌اند. از قرن ۱۴ق نگارش معجم‌های رجالی رواج یافت که جامع‌ترین آنها معجم رجال حدیث اثر سید ابوالقاسم خوئی است.  
برقی، کشی، نجاشی و شیخ طوسی از اولین علمایی هستند که به علم رجال توجه داشته و اصول اولیه علم رجال را نگاشته‌اند. از قرن ۱۴ق نگارش معجم‌های رجالی رواج یافت که جامع‌ترین آنها معجم رجال حدیث اثر سید ابوالقاسم خوئی است.  


== تعریف و اهمیت ==
== تعریف و تمایز با علوم مشابه ==
علم رجال دانشی است که به معرفی احوال راویان واقع در [[سلسله‌‌‌سند]] از جهت اعتبار و عدم اعتبار احادیثشان می‌پردازد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۱.</ref> در متون کهن [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز از علم رجال با اصطلاحاتی مانند [[جرح و تعدیل]]، تاریخ رواة الحدیث، الطبقات، طبقات رواة الحدیث و طبقات المحدثین، تعبیر شده است.<ref>عبدالماجد غوری، ص۲۵۲–۲۵۴، ۲۸۶–۲۹۱.</ref>
علم رجال دانشی است که به معرفی احوال راویان واقع در [[سلسله‌‌‌سند]] از جهت اعتبار و عدم اعتبار احادیثشان می‌پردازد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۱.</ref> در متون کهن [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز از علم رجال با اصطلاحاتی مانند [[جرح و تعدیل]]، تاریخ رواة الحدیث، الطبقات، طبقات رواة الحدیث و طبقات المحدثین، تعبیر شده است.<ref>عبدالماجد غوری، ص۲۵۲–۲۵۴، ۲۸۶–۲۹۱.</ref>


حدیث پژوهان سه علم رجال، [[تراجم]] و [[درایة الحدیث|درایه]] را از جهاتی به هم شبیه می‌دانند ولی در فرق بین این علوم چنین گفته‌اند:<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۳.</ref>
* تفاوت رجال و تراجم: علم رجال از احوال راویان سلسه‌سند احادیث از جهت [[ثقه|وثاقت]] و سایر موارد بحث می‌کند؛ اما علم تراجم احوال شخصیت‌ها را بررسی می‌کند خواه راوی باشد یا نباشد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۳.</ref> به گزارش جعفر سبحانی علمای سابق این دو علم را داخل در هم بحث می‌کردند و شاید اولین نفری که بین این دو علم تفکیک کرد [[شیخ حر عاملی]] باشد که کتاب [[أمل الآمل فی تراجم علماء جبل عامل]] را نوشت.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۴.</ref>
* تفاوت رجال و درایه: علم رجال و درایه از شاخه‌های [[علم حدیث]] هستند با این تفاوت که علم رجال از سند حدیث و علم درایه از متن آن بحث می‌کند.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۶.</ref>
== جایگاه و اهمیت ==
در برخی کتب رجالی مقدمه‌ای با عنوان نیاز به علم رجال مطرح شده که جایگاه و اهمیت این دانش را بیان کرده‌اند.<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۹؛ سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۹.</ref> برخی از موارد مطرح‌ شده توسط علمای رجالی در اهمیت و نیاز به علم رجال عبارتند از:  
در برخی کتب رجالی مقدمه‌ای با عنوان نیاز به علم رجال مطرح شده که جایگاه و اهمیت این دانش را بیان کرده‌اند.<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۹؛ سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۹.</ref> برخی از موارد مطرح‌ شده توسط علمای رجالی در اهمیت و نیاز به علم رجال عبارتند از:  


خط ۱۷: خط ۲۲:
* [[تعارض ادله|تعارض روایات]]: به گفته [[جعفر سبحانی]] در برخی روایات برای ترجیح بین روایات متعارض، صفات راوی از جمله عادل‌تر و فقیه‌تر بودن، ملاک قرار داده شده که احراز این صفات نیاز به علم رجال دارد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۲۵.</ref>
* [[تعارض ادله|تعارض روایات]]: به گفته [[جعفر سبحانی]] در برخی روایات برای ترجیح بین روایات متعارض، صفات راوی از جمله عادل‌تر و فقیه‌تر بودن، ملاک قرار داده شده که احراز این صفات نیاز به علم رجال دارد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۲۵.</ref>
* [[جعل حدیث]]: به عقیده جعفر سبحانی در بین راویان، جاعلان و دروغگویان وجود داشتند که برای تشخیص آنها نیاز به علم رجال است.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۲۵.</ref>
* [[جعل حدیث]]: به عقیده جعفر سبحانی در بین راویان، جاعلان و دروغگویان وجود داشتند که برای تشخیص آنها نیاز به علم رجال است.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۲۵.</ref>
*[[اجماع]] علماء: جعفر سبحانی نقل کرده که عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] در همه دوران بر ضبط صفات راویان و تالیف کتاب‌های رجالی تاکید داشتند و این نشان از اهمیت علم رجال در فهم علوم دینی دارد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۲۸.
*[[اجماع]] علماء: جعفر سبحانی نقل کرده که عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] در همه دوران بر ضبط صفات راویان و تالیف کتاب‌های رجالی تاکید داشتند و این نشان از اهمیت علم رجال در فهم علوم دینی دارد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۲۸.</ref>
 
</ref>
 
=== تفاوت با علوم مشابه ===
حدیث پژوهان سه علم رجال، [[تراجم]] و [[درایة الحدیث|درایه]] را از جهاتی به هم شبیه می‌دانند ولی در فرق بین این علوم چنین گفته‌اند:<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۳.</ref>
* تفاوت رجال و تراجم: علم رجال از احوال راویان سلسه‌سند احادیث از جهت [[ثقه|وثاقت]] و سایر موارد بحث می‌کند؛ اما علم تراجم احوال شخصیت‌ها را بررسی می‌کند خواه راوی باشد یا نباشد.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۳.</ref> به گزارش جعفر سبحانی علمای سابق این دو علم را داخل در هم بحث می‌کردند و شاید اولین نفری که بین این دو علم تفکیک کرد [[شیخ حر عاملی]] باشد که کتاب [[أمل الآمل فی تراجم علماء جبل عامل]] را نوشت.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۴.</ref>
* تفاوت رجال و درایه: علم رجال و درایه از شاخه‌های [[علم حدیث]] هستند با این تفاوت که علم رجال از سند حدیث و علم درایه از متن آن بحث می‌کند.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۳۶۹ش، ص۱۶.</ref>
 
== نیاز به علم رجال ==
نیاز به علم رجال در میان علمای [[امامیه]] مسلم و بدیهی است و محدثان مقدم مانند [[برقی]]، [[کلینی]] آثاری در رجال نوشتند.<ref>نجاشی، ص۷۶، ۳۷۷.</ref>فاضل تونی علم رجال را از علوم مورد نیاز [[مجتهد]] می‌داند.<ref>فاضل تونی، ص۲۶۰–۲۶۱.</ref> اما با پیدایش تفکر اخباری نیاز به این علم با چالش کشیده شد.


=== نفی نیاز به علم رجال توسط اخباریان ===
=== نفی نیاز به علم رجال توسط اخباریان ===
Automoderated users، confirmed، templateeditor
۵۱۱

ویرایش