طوس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''طوس''' یا '''توس''' یکی از شهرهای تاریخی [[خراسان بزرگ|خراسان]]، که در دوره کنونی نزدیک [[مشهد]] مرکز استان [[خراسان رضوی]] در شرق [[ایران]] واقع شده است. بنیاد این شهر به پیش از اسلام و دوره [[ساسانیان]] برمی‌گردد. پس از فتح خراسان توسط مسلمانان، طوس به مرکز ولایت و یکی از شهرهای پررونق [[خراسان بزرگ|خراسان]] تبدیل شد. ولایت طوس دارای چهار شهر بزرگ [[طابران]]، [[نوقان]]، بزدغور(طرقبه) و رادکان بود.

طوس یکی از مراکز علمی خراسان به شمار می‌رود. از مهم‌ترین شخصیت‌های طوس می‌توان به [[جابر بن حیان]]، [[محمد بن اسلم طوسی]]، [[ابوالقاسم فردوسی]]، [[خواجه نصیرالدین طوسی]] و محمد غزالی اشاره کرد.

با ورود [[اسلام]] به [[خراسان بزرگ|خراسان]] طوس نیز در سال [[۲۹هجری قمری|۲۹ق]] توسط عبدالله بن کریز فتح شد.<ref>خلوصی‌راد، مختصری از سابقه تاریخی ناحیه طوس، فصلنامه مشکوة، ش۲۲، بهار ۱۳۶۸ش، ص۱۳۷-۱۳۸.</ref> طوس در سده‎های نخست هجری دارای چهار بخش(شهر) طابران، [[نوقان]]، بزدغور(طرقبه)و رادکان بوده است که در این میان نوقان بزرگ‌ترین و مهم‎ترین شهر ولایت طوس در [[قرن سوم هجری قمری|سده سوم هجری]] به شمار می‌آمده است.<ref>زنگنه، شهرستان مشهد و ولایت طوس، فصلنامه مشکوة، ش۵۱، ص۱۴۷.</ref>

بر اساس گزارش مورخان و جغرافی‎دانان مسلمان سده‌های سوم تا نهم هجری نظیر [[احمد بن ابی یعقوب|یعقوبی]](درگذشته۲۸۴ق)،اصطخری، ابن‌حوقل، ابن‎خلکان، مقدسی، هروی و مستوفی طوس در این سده‌ها شهری آباد و پررونق، مرکز ولایت و بیش از هزار روستا را در برمی‌گرفت.<ref>یعقوبی، البلدان، ترجمه آیتی، تهران ۱۳۴۳، ص۵۳؛ اصطخری، المسالک و الممالک، ترجمه ایرج افشار، تهران، ۱۳۴۰ش، ص۲۰۵؛مقدسی، احسن التقاسیم، ج۱، ص۷۲.</ref> حمله ترکان غزو، [[مغولان]] و [[تیموریان]] در سده‌های ششم تا هشتم هجری قتل عام مردم و ویرانی طوس را به دنبال داشت. اگرچه طوس در دوره تیموریان پس از تخریب، به فرمان شاهرخ پسر تیمور دستور آبادانی شهر و بازگشت مردم آواره داده شد اما دیگر شکوه سابق خود را ندید.<ref>زنگنه، شهرستان مشهد و ولایت طوس، مشکوه، ش۵۱، ص۱۵۱.</ref>  

==محل شهادت و مدفن امام هشتم شیعیان==

==علما و شخصیت‌های معروف طوس==