پرش به محتوا

عبدالله بن‌ ابی‌یعفور: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ابومحمد عبدالله‌ بن‌ ابى‌ يعفور عبدی كوفى‌''' (د 131ق‌/749م‌)، معروف به '''ابن ابی یعفور''' [[محدث‌]] [[شيعه|شيعى‌]] و از خواص‌ اصحاب‌ [[امام صادق(ع)|امام‌ جعفر صادق]] بود. وی مورد تایید امام صادق (ع) و [[امام کاظم (ع)]] بوده است و روایات چندی از ایشان در تعریف و تمجید ابن ابی یعفور صادر شده است.
'''ابومحمد عبدالله‌ بن‌ ابى‌ يعفور عبدی كوفى‌''' (د 131ق‌/749م‌)، معروف به '''ابن ابی یعفور''' [[محدث‌]] [[شيعه|شيعى‌]] و از خواص‌ اصحاب‌ [[امام صادق(ع)|امام‌ جعفر صادق]](ع) بود. وی مورد تایید امام صادق (ع) و [[امام کاظم (ع)]] بوده است و روایات چندی از ایشان در تعریف و تمجید ابن ابی یعفور صادر شده است.
 
 
==نسب==
==نسب==
او را به‌ سبب‌ انتساب‌ به‌ عبدالقيس‌ بن‌ اقصى‌، از نوادگان‌ ربيعه بن‌ نزار، عبدی گفته‌اند. <ref>سمعانى‌، ج9،ص190-192؛ برقى‌ 22.</ref> نام‌ پدرش‌ كه‌ به‌ ابويعفور اكبر شهرت‌ داشت‌، <ref>ابن‌ حجر، ج12،ص281.</ref> واقد و به‌ قولى‌ وقدان‌ بوده‌ است‌ <ref>نجاشى‌، 213.</ref>، ولى‌ سمعانى‌ وقدان‌ را لقب‌ او دانسته‌ است‌. <ref>ج9،ص192.</ref>
او را به‌ سبب‌ انتساب‌ به‌ عبدالقيس‌ بن‌ اقصى‌، از نوادگان‌ ربيعه بن‌ نزار، عبدی گفته‌اند. <ref>سمعانى‌، ج9،ص190-192؛ برقى‌ 22.</ref> نام‌ پدرش‌ كه‌ به‌ ابويعفور اكبر شهرت‌ داشت‌، <ref>ابن‌ حجر، ج12،ص281.</ref> واقد و به‌ قولى‌ وقدان‌ بوده‌ است‌ <ref>نجاشى‌، 213.</ref>، ولى‌ سمعانى‌ وقدان‌ را لقب‌ او دانسته‌ است‌. <ref>ج9،ص192.</ref>


==عبدالله و امام صادق (ع)==
==عبدالله و امام صادق (ع)==
از زندگى‌ ابن‌ ابى‌ يعفور اطلاع‌ چندانى‌ در دست‌ نيست‌. [[احمد بن علی نجاشی|نجاشى‌]] <ref>ص 213</ref> وی را شيعه‌ای جليل‌ القدر و مكرم‌ نزد امام‌ صادق‌ (ع‌) معرفى‌ نموده‌ است‌. [[شیخ طوسى‌|طوسى‌]] <ref>رجال‌، 223، 261</ref> در دو جا تحت‌ عنوان‌ عبدالله‌ ابن‌ ابى‌ يعفور عبدی و عبدالله‌ بن‌ ابى‌ يعفور كوفى‌ به‌ عنوان‌ صحابى‌ [[امام صادق(ع)|امام صادق (ع‌)]] از وی ياد كرده‌ است‌. به‌ گفته نجاشى‌ <ref>ص 213</ref> او در [[مسجد کوفه]] قاری بود و كتابى‌ داشت‌ كه‌ عده‌ای از [[امامیه]]، از جمله‌ [[ثابت‌ بن‌ شريح‌]] آن‌ را از وی روايت‌ كرده‌اند.
از زندگى‌ ابن‌ ابى‌ يعفور اطلاع‌ چندانى‌ در دست‌ نيست‌. [[احمد بن علی نجاشی|نجاشى‌]] <ref>ص 213</ref> وی را شيعه‌ای جليل‌ القدر و مكرم‌ نزد امام‌ صادق‌ (ع‌) معرفى‌ نموده‌ است‌. [[شیخ طوسى‌|طوسى‌]] <ref>رجال‌، 223، 261</ref> در دو جا تحت‌ عنوان‌ عبدالله‌ ابن‌ ابى‌ يعفور عبدی و عبدالله‌ بن‌ ابى‌ يعفور كوفى‌ به‌ عنوان‌ صحابى‌ [[امام صادق(ع)|امام صادق (ع‌)]] از وی ياد كرده‌ است‌. به‌ گفته نجاشى‌ <ref>ص 213</ref> او در [[مسجد کوفه]] قاری بود و كتابى‌ داشت‌ كه‌ عده‌ای از [[امامیه]]، از جمله‌ [[ثابت‌ بن‌ شريح‌]] آن‌ را از وی روايت‌ كرده‌اند.


همو از وی با عنوان‌ «ثقه ثقه» ياد كرده‌ <ref>ص 213</ref> و [[محدث نوری|نوری]] <ref>ج3،ص615</ref> او را از فقهای معروف‌ اماميه‌ چون‌ [[زرارة بن اعین|زراره‌]] و امثال‌ او دانسته‌ است‌.
همو از وی با عنوان‌ «ثقه ثقه» ياد كرده‌ <ref>ص 213</ref> و [[محدث نوری|نوری]] <ref>ج3،ص615</ref> او را از فقهای معروف‌ اماميه‌ چون‌ [[زرارة بن اعین|زراره‌]] و امثال‌ او دانسته‌ است‌.


[[شیخ طوسى‌|طوسى‌]] <ref> اختيار، 427</ref> نقل‌ مى‌كند كه‌ در كوفه‌ او را از اصحاب‌ ورع‌ و اجتهاد به‌ شمار مى‌آورده‌اند. همو به‌ چند طريق‌ مختلف‌ از [[امام صادق عليه‌السلام|امام‌ صادق‌(ع‌)]] روايت‌ نموده‌ كه‌ در اطاعت‌ از امام‌ كسى‌ چون‌ ابن‌ ابى‌ يعفور نبوده‌ است‌ <ref>اختيار ‌، 250</ref> و نيز روايتى‌ ديگر از امام‌ صادق‌ (ع‌) نقل‌ كرده‌ كه‌ «كسى‌ آنچه‌ را خدا در مورد ما واجب‌ كرده‌، ادا نكرد مگر عبدالله‌ بن‌ ابى‌ يعفور» <ref>اختيار ‌، 249</ref> و نيز به‌ گفته همو، [[ابوحمزه‌ معقل‌ عجلى‌]] از ابن‌ ابى‌ يعفور نقل‌ كرده‌ است‌ كه‌ او به‌ امام‌ صادق‌ عرض‌ نمود كه‌ اگر اناری را نصف‌ كنى‌ و بگويى‌ اين‌ نيمه‌ حرام‌ و آن‌ نيمه‌ حلال‌ است‌، گواهى‌ مى‌دهم‌ كه‌ آنچه‌ را تو حلال‌ دانستى‌ حلال‌ است‌ و آنچه‌ را حرام‌ دانستى‌، حرام‌. <ref>اختيار ‌، 249</ref>
[[شیخ طوسى‌|طوسى‌]] <ref> اختيار، 427</ref> نقل‌ مى‌كند كه‌ در كوفه‌ او را از اصحاب‌ ورع‌ و اجتهاد به‌ شمار مى‌آورده‌اند. همو به‌ چند طريق‌ مختلف‌ از [[امام صادق عليه‌السلام|امام‌ صادق‌(ع‌)]] روايت‌ نموده‌ كه‌ در اطاعت‌ از امام‌ كسى‌ چون‌ ابن‌ ابى‌ يعفور نبوده‌ است‌ <ref>اختيار ‌، 250</ref> و نيز روايتى‌ ديگر از امام‌ صادق‌ (ع‌) نقل‌ كرده‌ كه‌ «كسى‌ آنچه‌ را خدا در مورد ما [[واجب‌]] كرده‌، ادا نكرد مگر عبدالله‌ بن‌ ابى‌ يعفور» <ref>اختيار ‌، 249</ref> و نيز به‌ گفته همو، [[ابوحمزه‌ معقل‌ عجلى‌]] از ابن‌ ابى‌ يعفور نقل‌ كرده‌ است‌ كه‌ او به‌ امام‌ صادق‌ عرض‌ نمود كه‌ اگر اناری را نصف‌ كنى‌ و بگويى‌ اين‌ نيمه‌ حرام‌ و آن‌ نيمه‌ [[حلال‌]] است‌، گواهى‌ مى‌دهم‌ كه‌ آنچه‌ را تو حلال‌ دانستى‌ حلال‌ است‌ و آنچه‌ را [[حرام‌]] دانستى‌، حرام‌. <ref>اختيار ‌، 249</ref>
 


==عبدالله جزو حواریون==
==عبدالله جزو حواریون==
در حديث‌ مشهور «حواريون‌» <ref>مفيد، 61 -62</ref> كه‌ امام‌ كاظم‌(ع‌) اخص‌ اصحاب‌ و حواريون‌ [[پیامبر اسلام(ص)|پيامبر اسلام‌]] و [[ائمه (ع)|ائمه]] را بر شمرده‌ است‌، وی از حواريون‌ [[امام باقر(ع)|امام‌ باقر (ع‌)]] و امام‌ صادق‌ (ع‌) به‌ شمار آمده‌ است‌.
 
در حديث‌ مشهور «حواريون‌» <ref>مفيد، 61 -62</ref> كه‌ امام‌ كاظم‌(ع‌) اخص‌ اصحاب‌ و حواريون‌ [[پیامبر اسلام(ص)|پيامبر اسلام‌]](ص) و [[ائمه (ع)|ائمه]](ع) را بر شمرده‌ است‌، وی از حواريون‌ [[امام باقر(ع)|امام‌ باقر (ع‌)]] و امام‌ صادق‌ (ع‌) به‌ شمار آمده‌ است‌.
 


==مذهب عبدالله==
==مذهب عبدالله==
از نظر مذهب‌ گرچه‌ به‌ يقين‌ وی [[شیعه]] بوده‌ است‌، اما شرايط سياسى‌ موجود در زمان‌ حيات‌ او (دوره اموی و عباسى‌) مانع‌ از آن‌ بود كه‌ وی تشيع‌ خود را آشكار سازد. [[کلینی|كلينى‌]] <ref>ج7،ص404</ref> از واقعه‌ای خبر داده‌ كه‌ طى‌ آن‌ وی در پاسخ‌ به‌ ايراد [[ابويوسف‌ قاضى‌]]، از اقرار صريح‌ به‌ تشيع‌ خود طفره‌ رفته‌ است‌. گفتنى‌ است‌ كه‌ ابو يوسف‌ در همين‌ واقعه‌ از ابن‌ ابو يعفور با عنوان‌ «صدوق‌» ستايش‌ كرده‌ است‌، امّا با توجه‌ به‌ تاريخ‌ وفات‌ ابن‌ ابى‌ يعفور اين‌ امر محل‌ تأمل‌ است‌.
 
از نظر مذهب‌ گرچه‌ به‌ يقين‌ وی [[شیعه]] بوده‌ است‌، اما شرايط سياسى‌ موجود در زمان‌ حيات‌ او (دوره [[اموی]] و [[عباسى‌]]) مانع‌ از آن‌ بود كه‌ وی تشيع‌ خود را آشكار سازد. [[کلینی|كلينى‌]] <ref>ج7،ص404</ref> از واقعه‌ای خبر داده‌ كه‌ طى‌ آن‌ وی در پاسخ‌ به‌ ايراد [[ابويوسف‌ قاضى‌]]، از اقرار صريح‌ به‌ تشيع‌ خود طفره‌ رفته‌ است‌. گفتنى‌ است‌ كه‌ ابو يوسف‌ در همين‌ واقعه‌ از ابن‌ ابو يعفور با عنوان‌ «صدوق‌» ستايش‌ كرده‌ است‌، امّا با توجه‌ به‌ تاريخ‌ وفات‌ ابن‌ ابى‌ يعفور اين‌ امر محل‌ تأمل‌ است‌.
[[شیخ طوسى‌|طوسى‌]] <ref>اختیار‌، 266</ref> از فرقه‌ای به‌ نام‌ يعفور ياد كرده‌ و مشكور در تعليقاتش‌ بر كتاب‌ المقالات‌ و الفرق‌ اشعری <ref>ص‌ 227</ref> احتمال‌ داده‌ است‌ كه‌ اين‌ فرقه‌ منتسب‌ به‌ ابن‌ ابى‌ يعفور است‌، اما چنين‌ نيست‌ و اين‌ فرقه‌ كه‌ از [[غلات|غُلات‌]] شيعه‌اند به‌ محمد بن‌ يعفور منسوبند. <ref>خوارزمى‌، 50</ref>
[[شیخ طوسى‌|طوسى‌]] <ref>اختیار‌، 266</ref> از فرقه‌ای به‌ نام‌ يعفور ياد كرده‌ و مشكور در تعليقاتش‌ بر كتاب‌ المقالات‌ و الفرق‌ اشعری <ref>ص‌ 227</ref> احتمال‌ داده‌ است‌ كه‌ اين‌ فرقه‌ منتسب‌ به‌ ابن‌ ابى‌ يعفور است‌، اما چنين‌ نيست‌ و اين‌ فرقه‌ كه‌ از [[غلات|غُلات‌]] شيعه‌اند به‌ محمد بن‌ يعفور منسوبند. <ref>خوارزمى‌، 50</ref>


اشعری <ref>ص‌ 88</ref> ابن‌ ابى‌ يعفور را از دسته‌ای از فرقه‌های شيعه‌ مى‌داند كه‌ به‌ امامت‌ [[امام کاظم|امام‌ كاظم‌]] (ع‌) پس‌ از امام‌ صادق‌(ع‌) قائل‌ بوده‌اند و به‌ واسطه پايداری اين‌ دسته‌ اكثر طرفداران‌ [[عبدالله‌ افطح‌]] به‌امامت‌ امام‌ هفتم‌ [[شیعه اثنی عشری|شيعيان‌ اثنا عشری]] - امام‌كاظم‌(ع‌) - بازگشته‌ و به‌ آن‌ معتقد شده‌اند.
اشعری <ref>ص‌ 88</ref> ابن‌ ابى‌ يعفور را از دسته‌ای از فرقه‌های شيعه‌ مى‌داند كه‌ به‌ امامت‌ [[امام کاظم|امام‌ كاظم‌]] (ع‌) پس‌ از امام‌ صادق‌(ع‌) قائل‌ بوده‌اند و به‌ واسطه پايداری اين‌ دسته‌ اكثر طرفداران‌ [[عبدالله‌ افطح‌]] به‌امامت‌ امام‌ هفتم‌ [[شیعه اثنی عشری|شيعيان‌ اثنا عشری]] - امام‌كاظم‌(ع‌) - بازگشته‌ و به‌ آن‌ معتقد شده‌اند.


==مشایخ ابن ابی یعفور==
==مشایخ ابن ابی یعفور==
ابن‌ ابى‌ يعفور با اينكه‌ پدرش‌ محدث‌ بوده‌ <ref>مسلم‌ بن‌ حجاج‌، 199</ref> و ثقه‌ به‌ شمار مى‌رود <ref>ابن‌ حجر، ج11،ص123</ref> از او روايت‌ نكرده‌، اما از امام‌ باقر (ع‌) از طريق‌ برادرش‌ عبدالكريم‌ روايت‌ كرده‌ است‌ <ref>طوسى‌، تهذيب‌، ج6،ص242</ref>. وی از [[ابوالصامت‌]]، [[اسحاق‌ بن‌ عمار]] و [[معلى‌ بن‌ خنيس‌]] <ref>طوسى‌، تهذيب‌‌،ج4،ص150، ج6،ص223، ج9،ص330</ref> و جز آنان‌ روايت‌ كرده‌ است‌.
 
ابن‌ ابى‌ يعفور با اينكه‌ پدرش‌ [[محدث‌]] بوده‌ <ref>مسلم‌ بن‌ حجاج‌، 199</ref> و ثقه‌ به‌ شمار مى‌رود <ref>ابن‌ حجر، ج11،ص123</ref> از او روايت‌ نكرده‌، اما از امام‌ باقر (ع‌) از طريق‌ برادرش‌ عبدالكريم‌ روايت‌ كرده‌ است‌ <ref>طوسى‌، تهذيب‌، ج6،ص242</ref>. وی از [[ابوالصامت‌]]، [[اسحاق‌ بن‌ عمار]] و [[معلى‌ بن‌ خنيس‌]] <ref>طوسى‌، تهذيب‌‌،ج4،ص150، ج6،ص223، ج9،ص330</ref> و جز آنان‌ روايت‌ كرده‌ است‌.
 
 
==روایت کنندگان از ابن ابی یعفور==
==روایت کنندگان از ابن ابی یعفور==
برادرش‌ يونس‌ <ref>ابن‌ حجر، ج11،ص452</ref>، [[عبدالله ابن مسکان|ابن‌ مسكان‌]]، [[عبدالكريم‌ ابن‌ عمر خثغمى‌]]، [[ابان‌ بن‌ عشان‌]]، [[احمد بن‌ محمد بن‌ ابى‌ نصر]]، [[عبدالله‌ بن‌ بكير]] <ref>طوسى‌، تهذيب‌، ج2،ص94، 231، ج4،ص136، 150</ref> و بسياری ديگر از او روايت‌ نموده‌اند.
 
*برادرش‌ يونس‌ <ref>ابن‌ حجر، ج11،ص452</ref>
*[[عبدالله ابن مسکان|ابن‌ مسكان‌]]
*[[عبدالكريم‌ ابن‌ عمر خثغمى‌]]
*[[ابان‌ بن‌ عشان‌]]
*[[احمد بن‌ محمد بن‌ ابى‌ نصر]]
*[[عبدالله‌ بن‌ بكير]]<ref>طوسى‌، تهذيب‌، ج2،ص94، 231، ج4،ص136، 150</ref> و بسياری ديگر از او روايت‌ نموده‌اند.
 


==درگذشت==
==درگذشت==
ابن‌ ابى‌ يعفور در ايام‌ حيات‌ [[امام صادق علیه السلام]] در 131ق‌ مشهور به‌ سنه الطاعون‌ <ref>نك: ذهبى‌، ج5،ص199؛ ابن‌ تغری بردی، ج1،ص313</ref> درگذشت‌. پس‌ از مرگ‌ او امام‌ صادق‌ (ع‌) در نامه‌ای به‌ [[مفضل‌ بن‌ عمر جعفى‌]] از او به‌ عنوان‌ كسى‌ كه‌ مطيع‌ خدا و رسول‌ و امام‌ بوده‌، ستايش‌ كرده‌ است‌. <ref>طوسى‌، تهذیب‌،ج4/ ص248-249</ref>
 
ابن‌ ابى‌ يعفور در ايام‌ حيات‌ [[امام صادق(ع)]] در 131ق‌ مشهور به‌ سنه الطاعون‌ <ref>نك: ذهبى‌، ج5،ص199؛ ابن‌ تغری بردی، ج1،ص313</ref> درگذشت‌. پس‌ از مرگ‌ او امام‌ صادق‌ (ع‌) در نامه‌ای به‌ [[مفضل‌ بن‌ عمر جعفى‌]] از او به‌ عنوان‌ كسى‌ كه‌ مطيع‌ خدا و رسول‌ و امام‌ بوده‌، ستايش‌ كرده‌ است‌. <ref>طوسى‌، تهذیب‌،ج4/ ص248-249</ref>
 


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس|2}}
{{پانویس|2}}


==مآخذ==
 
*ابن‌ تغری بردی، النجوم‌؛ ابن‌ حجر، احمد، تهذيب‌ التهذيب‌، حيدرآباد دكن‌، 1327ق‌/1909م‌؛
==منابع==
*اشعری قمى‌، سعد، المقالات‌ و الفرق‌، به‌ كوشش‌ محمد جواد مشكور، تهران‌، 1963م‌؛
 
*برقى‌، احمد، كتاب‌ الرجال‌، تهران‌، 1383ق‌/1963م‌؛
*ابن‌ تغری بردی، النجوم‌؛ ابن‌ حجر، احمد، تهذيب‌ التهذيب‌، حيدرآباد دكن‌، 1327ق‌/1909م‌
*خوارزمى‌، محمد، مفاتيح‌ العلوم‌ به‌ كوشش‌ ابراهيم‌ ابياری، بيروت‌، 1404ق‌/1984م‌؛
*اشعری قمى‌، سعد، المقالات‌ و الفرق‌، به‌ كوشش‌ محمد جواد مشكور، تهران‌، 1963م‌
*ذهبى‌، شمس‌الدين‌ محمد، تاريخ‌ الاسلام‌ ، قاهره‌، 1368ق‌/1948م‌؛
*برقى‌، احمد، كتاب‌ الرجال‌، تهران‌، 1383ق‌/1963م‌
*سمعانى‌، عبدالكريم‌، الانساب‌، حيدرآباد دكن‌، 1398ق‌/1978م‌؛
*خوارزمى‌، محمد، مفاتيح‌ العلوم‌ به‌ كوشش‌ ابراهيم‌ ابياری، بيروت‌، 1404ق‌/1984م‌
*طوسى‌، محمد، اختيار معرفه الرجال‌، به‌ كوشش‌ حسن‌ مصطفوی، مشهد، 1348ش‌؛
*ذهبى‌، شمس‌الدين‌ محمد، تاريخ‌ الاسلام‌ ، قاهره‌، 1368ق‌/1948م‌
*همو، تهذيب‌ الاحكام‌، به‌ كوشش‌ حسن‌ موسوی خرسان‌، تهران‌، 1390ق‌/1970م‌؛
*سمعانى‌، عبدالكريم‌، الانساب‌، حيدرآباد دكن‌، 1398ق‌/1978م‌
*همو، رجال‌، به‌ كوشش‌ محمدصادق‌ بحرالعلوم‌، نجف‌، 1381ق‌/1961م‌؛
*طوسى‌، محمد، اختيار معرفه الرجال‌، به‌ كوشش‌ حسن‌ مصطفوی، مشهد، 1348ش‌
*كلينى‌، محمد، الفروع‌ من‌ الكافى‌، به‌ كوشش‌ على‌اكبر غفاری، بيروت‌، 1401ق‌/1981م‌؛
*همو، تهذيب‌ الاحكام‌، به‌ كوشش‌ حسن‌ موسوی خرسان‌، تهران‌، 1390ق‌/1970م‌
*مسلم‌، الكنى‌ و الاسماء، به‌ كوشش‌ مطاع‌ الطرابيشى‌، دمشق‌، 1404ق‌/1984م‌؛
*همو، رجال‌، به‌ كوشش‌ محمدصادق‌ بحرالعلوم‌، نجف‌، 1381ق‌/1961م‌
*مشكور، محمدجواد، حاشيه‌ بر المقالات‌ و الفرق‌ (نك: اشعری قمى‌ در همين‌ مآخذ)؛
*كلينى‌، محمد، الفروع‌ من‌ الكافى‌، به‌ كوشش‌ على‌اكبر غفاری، بيروت‌، 1401ق‌/1981م‌
*مفيد، محمد، الاختصاص‌، به‌ كوشش‌ على‌اكبر غفاری و محمود زرندی، قم‌، جما:
*مسلم‌، الكنى‌ و الاسماء، به‌ كوشش‌ مطاع‌ الطرابيشى‌، دمشق‌، 1404ق‌/1984م‌
*المدرسين‌ فى‌ الحوزه العلميه‌؛ نجاشى‌، احمد، رجال‌، بمبئى‌، 1317ق‌/1899م‌؛
*مشكور، محمدجواد، حاشيه‌ بر المقالات‌ و الفرق‌ (نك: اشعری قمى‌ در همين‌ مآخذ)
*نوری، ميرزا حسين‌، مستدرك‌ الوسائل‌، تهران‌، 1318-1321ق‌.
*مفيد، محمد، الاختصاص‌، به‌ كوشش‌ على‌اكبر غفاری و محمود زرندی، قم‌، جما
*المدرسين‌ فى‌ الحوزه العلميه‌؛ نجاشى‌، احمد، رجال‌، بمبئى‌، 1317ق‌/1899م‌
*نوری، ميرزا حسين‌، مستدرك‌ الوسائل‌، تهران‌، 1318-1321ق‌
 
 
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
[http://library.tebyan.net/newindex.aspx?pid=102834&ParentID=0&BookID=97561&MetaDataID=27846&Volume=2&PageIndex=415&PersonalID=0&NavigateMode=CommonLibrary&Content= اين مقاله با تلخيص از دايرة المعارف بزرگ اسلامي، اخذ شده است]
[http://library.tebyan.net/newindex.aspx?pid=102834&ParentID=0&BookID=97561&MetaDataID=27846&Volume=2&PageIndex=415&PersonalID=0&NavigateMode=CommonLibrary&Content= اين مقاله با تلخيص از دايرة المعارف بزرگ اسلامي، اخذ شده است]


[[رده:یاران امام صادق]]
[[رده:یاران امام صادق]]
کاربر ناشناس