پرش به محتوا

بیروت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۴: خط ۳۴:
پس از تصرف شام از سوی [[فاطمیان]] در ۳۶۰ق جعفر بن فلاح کتامی از سرداران سپاه فاطمی به بیروت آمد و امیر سیف‌الدوله منذر تنوخی را پس از اعلام بیعت با فاطمیان به عنوان حاکم اقلیم غرب، که بیروت نیز بخشی از آن بود، منصوب کرد.
پس از تصرف شام از سوی [[فاطمیان]] در ۳۶۰ق جعفر بن فلاح کتامی از سرداران سپاه فاطمی به بیروت آمد و امیر سیف‌الدوله منذر تنوخی را پس از اعلام بیعت با فاطمیان به عنوان حاکم اقلیم غرب، که بیروت نیز بخشی از آن بود، منصوب کرد.


در سال ۵۰۴ق بیروت به تصرف صلیبیان درآمد و همه مسجدهای آن بجز یک مسجد ویران شد<ref>شبارو، تاریخ بیروت، ص۶۶</ref>. در دوره [[ممالیک]] در سال ۶۹۰ق بیروت دوباره به سرزمین‌های اسلامی افزوده شد<ref>شبارو، تاریخ بیروت، ص۹۳</ref> و در نیمه دوم سده ۸ و نیمه نخست سده ۹ اهمیت خود را به دست آورد و ممالیک آن را مهمترین بندرگاه شام و پایگاه نظامی خود برای حمله به جزایر مدیترانه قرار دادند.<ref>صالح بن یحیی، تاریخ بیروت، ص۲۲۰-۲۲۵</ref> از سال ۹۲۲ق بیروت به قلمرو [[دولت عثمانی|عثمانی]] درآمد<ref>سالم، عبدالعزیز، تاریخ مدینة صیدا فی العصر الاسلامی، ص۱۸۵</ref>
در سال ۵۰۴ق بیروت به تصرف صلیبیان درآمد و همه مسجدهای آن بجز یک مسجد ویران شد.<ref>شبارو، تاریخ بیروت، ص۶۶</ref> در دوره [[ممالیک]] در سال ۶۹۰ق بیروت دوباره به سرزمین‌های اسلامی افزوده شد<ref>شبارو، تاریخ بیروت، ص۹۳</ref> و در نیمه دوم سده ۸ و نیمه نخست سده ۹ اهمیت خود را به دست آورد و ممالیک آن را مهمترین بندرگاه شام و پایگاه نظامی خود برای حمله به جزایر مدیترانه قرار دادند.<ref>صالح بن یحیی، تاریخ بیروت، ص۲۲۰-۲۲۵</ref> از سال ۹۲۲ق بیروت به قلمرو [[دولت عثمانی|عثمانی]] درآمد.<ref>سالم، عبدالعزیز، تاریخ مدینة صیدا فی العصر الاسلامی، ص۱۸۵</ref>


===پیشینه تشیع===
===پیشینه تشیع===
خط ۴۵: خط ۴۵:
از زمان جنگ جهانی دوم شیعیان بسیاری از [[جبل عامل]] و [[بعلبک]]‌ و [[دمشق]] به بیروت مهاجرت کردند و پس از آن مهاجرانی ثروتمند از آفریقا نیز به آنان پیوستند و بدین ترتیب، شیعیان به جمعیتی تاثیرگذار تبدیل شدند و انجمن‌ها، [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه|حسینیه‌هایی]] برای خود ساختند.<ref>حسن الامین، دائرة المعارف الاسلامیة الشیعیة، ج۵، ص۳۱۲</ref>
از زمان جنگ جهانی دوم شیعیان بسیاری از [[جبل عامل]] و [[بعلبک]]‌ و [[دمشق]] به بیروت مهاجرت کردند و پس از آن مهاجرانی ثروتمند از آفریقا نیز به آنان پیوستند و بدین ترتیب، شیعیان به جمعیتی تاثیرگذار تبدیل شدند و انجمن‌ها، [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه|حسینیه‌هایی]] برای خود ساختند.<ref>حسن الامین، دائرة المعارف الاسلامیة الشیعیة، ج۵، ص۳۱۲</ref>


===سده اخیر===
=== قرن بیستم میلادی ===
پس از جنگ جهانی اول وسقوط دولت عثمانی، بیروت به عنوان پایتخت منطقه غربی (ساحلی) زیر نظر و قیمومت [[فرانسه]] قرار گرفت.<ref>قربان، ملحم، تاریخ لبنان السیاسی الحدیث، ج۱، ص۱۴۳ و ج۲، ص۲۹۴-۲۹۵</ref> در مه ۱۹۲۶م قانون اساسی لبنان تصویب شد و بر پایه آن «جمهوری لبنان» با پایتختی بیروت شکل گرفت.<ref>قربان، ملحم، تاریخ لبنان السیاسی الحدیث، ج۱، ص۱۹۲-۱۹۶</ref>
پس از جنگ جهانی اول و سقوط دولت عثمانی، بیروت به عنوان پایتخت منطقه غربی (ساحلی) زیر نظر و قیمومت [[فرانسه]] قرار گرفت.<ref>قربان، ملحم، تاریخ لبنان السیاسی الحدیث، ج۱، ص۱۴۳ و ج۲، ص۲۹۴-۲۹۵</ref> در مه ۱۹۲۶م قانون اساسی لبنان تصویب شد و بر پایه آن «جمهوری لبنان» با پایتختی بیروت شکل گرفت.<ref>قربان، ملحم، تاریخ لبنان السیاسی الحدیث، ج۱، ص۱۹۲-۱۹۶</ref> در سال ۱۹۷۵م به بهانه حمله شبه نظامیان به اتوبوسی حامل فلسطینیان در بیروت، جنگ‌های داخلی ۱۵ ساله لبنان آغاز شد و در سال ۱۹۸۲م نیز اسراییل به لبنان حمله و بیروت را محاصره کرد.<ref>نادری، لبنان، ص۸۴ و ۱۳۶</ref>
در سال ۱۹۷۵م به بهانه حمله شبه نظامیان به اتوبوسی حامل فلسطینیان در بیروت، جنگ‌های داخلی ۱۵ ساله لبنان آغاز شد و در سال ۱۹۸۲م نیز اسراییل به لبنان حمله و بیروت را محاصره کرد.<ref>نادری، لبنان، ص۸۴ و ۱۳۶</ref>


==جمعیت و مذاهب==
==جمعیت و مذاهب==
جمعیت شهر بیروت در سال ۱۹۹۱م، ۰۰۰، ۱۰۰، ۱ تن<ref>کتاب سال بریتانیکا ۱۹۹۸، ص ۶۴۴</ref> و در ۲۰۱۲م، حدود ۲ میلیون نفر برآورد شده است.
جمعیت شهر بیروت در سال ۱۹۹۱م، ۰۰۰، ۱۰۰، ۱ تن<ref>کتاب سال بریتانیکا ۱۹۹۸، ص ۶۴۴</ref> و در ۲۰۱۲م، حدود ۲ میلیون نفر برآورد شده است. درسال  ۱۳۲۹ش / ۱۹۵۰م [[اهل سنت]] و ارمنی‌ها بزرگترین گروه مذهبی در بیروت بودند، اما با مهاجرت شمار زیادی از [[شیعیان]] در دهه ۱۳۴۰ش / ۱۹۶۰م به مرور ترکیب جمعیتی شهر به نحو چشمگیری تغییر کرد. برای نمونه، آمار ۱۳۵۰ش /۱۹۷۱م نشان می‌دهد که ۴۵ درصد کل شیعیان لبنان فقط در شهر بیروت و حومه آن زندگی می‌کرده‌اند. با توجه به تغییرات جمعیتی، در دهه ۱۳۷۰ش / ۱۹۹۰م، شیعیان به بزرگترین گروه مذهبی تبدیل شدند و پس از شیعیان، [[اهل سنت]] مهم‌ترین گروه مذهبی‌اند.<ref>[http://lib.eshia.ir/23019/1/2453 دانشنامه جهان اسلام، به نقل از هودسن، ص ۲۷؛ خلف و دونوئو، ص ۱۸۷؛ داوی، ص ۴۱، ۴۸]</ref> جامعه کوچکی از یهودیان نیز در بیروت زندگی می‌کنند.<ref>[http://lib.eshia.ir/23019/1/2453 دانشنامه جهان اسلام، به نقل از داوی، ص ۴۲۴۴، ۴۹؛ بومونت و دیگران، ص ۴۸۴]</ref>
در ۱۳۲۹ش / ۱۹۵۰م [[اهل سنت]] و ارمنی‌ها بزرگترین گروه مذهبی در بیروت بودند، اما با مهاجرت شمار زیادی از [[شیعیان]] در دهه ۱۳۴۰ش / ۱۹۶۰م به مرور ترکیب جمعیتی شهر به نحو چشمگیری تغییر کرد. برای نمونه، آمار ۱۳۵۰ش /۱۹۷۱م نشان می‌دهد که ۴۵ درصد کل شیعیان لبنان فقط در شهر بیروت و حومه آن زندگی می‌کرده‌اند.
با توجه به تغییرات جمعیتی، در دهه ۱۳۷۰ش / ۱۹۹۰، شیعیان به بزرگترین گروه مذهبی تبدیل شدند و پس از شیعیان، [[اهل سنت]] مهم‌ترین گروه مذهبی‌اند.<ref>[http://lib.eshia.ir/23019/1/2453 دانشنامه جهان اسلام، به نقل از هودسن، ص ۲۷؛ خلف و دونوئو، ص ۱۸۷؛ داوی، ص ۴۱، ۴۸]</ref>  
جامعه کوچکی از یهودیان نیز در بیروت زندگی می‌کنند.<ref>[http://lib.eshia.ir/23019/1/2453 دانشنامه جهان اسلام، به نقل از داوی، ص ۴۲۴۴، ۴۹؛ بومونت و دیگران، ص ۴۸۴]</ref>


هیچ منبع موثقی برای ترکیب جمعیتی ادیان و مذاهب در سال‌های اخیر وجود ندارد. این امر به خصوص با توجه به گسترش منطقه [[ضاحیه بیروت|ضاحیه]] و مهاجرت‌های روز افزون در این منطقه تشدید شده است.
هیچ منبع موثقی برای ترکیب جمعیتی ادیان و مذاهب وجود ندارد. این امر به خصوص با توجه به گسترش منطقه [[ضاحیه بیروت|ضاحیه]] و مهاجرت‌های روز افزون در این منطقه تشدید شده است. ساکنان شرق بیروت تقریباً همه مسیحی‌اند و غرب بیروت نیز محل سکونت مسلمانان [[اهل سنت]] و [[دروزیه|دروزیان]] است. قسمت جنوبی بیروت با تراکم بالای جمعیتی به شیعیان اختصاص دارد.<ref>نوری، داوود، شیعیان لبنان، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۲ </ref>
 
ساکنان شرق بیروت تقریباً همه مسیحی‌اند و غرب بیروت نیز محل سکونت مسلمانان [[اهل سنت]] و [[دروزیه|دروزیان]] است. قسمت جنوبی بیروت با تراکم بالای جمعیتی به شیعیان اختصاص دارد.<ref>نوری، داوود، شیعیان لبنان، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۲ </ref>


==وضعیت شیعیان بیروت==
==وضعیت شیعیان بیروت==
خط ۶۴: خط ۵۸:
===سکونت‌گاه===
===سکونت‌گاه===
{{اصلی|ضاحیه بیروت}}
{{اصلی|ضاحیه بیروت}}
منطقه جنوبی بیروت که ضاحیه نامیده می‌شود، محل اصلی زندگی شیعیان است. این منطقه با ۲۸ کیلومتر مربع مساحت، جمعیت زیادی از شیعیان در خود جای داده است. مراکز مهمی چون سفارت‌خانه‌های برخی کشورها و دفتر سازمان ملل و دفاتر شبکه‌های العالم، [[شبکه المنار|المنار]] در آن جای دارد. اداره این منطقه در اختیار [[حزب‌الله لبنان|حزب‌الله]] است.<ref>[http://irna.ir/fa/News/264564/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%CB%88%D8%B6%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87%CB%88_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%AA__%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87 نگاهی به ˈضاحیهˈ بیروت، محله زندگی سیدحسن نصرالله]</ref>
منطقه جنوبی بیروت که ضاحیه نامیده می‌شود، محل اصلی زندگی شیعیان است. این منطقه با ۲۸ کیلومتر مربع مساحت، جمعیت زیادی از شیعیان در خود جای داده است. مراکز مهمی چون سفارت‌خانه‌های برخی کشورها و دفتر سازمان ملل و دفاتر شبکه‌های العالم، [[شبکه المنار|المنار]] در آن جای دارد. اداره این منطقه در اختیار [[حزب‌الله لبنان|حزب‌الله]] است.<ref>[http://irna.ir/fa/News/264564/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%CB%88%D8%B6%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87%CB%88_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%AA__%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87 نگاهی به ˈضاحیهˈ بیروت، محله زندگی سیدحسن نصرالله]</ref> این منطقه تراکم جمعیتی بالایی دارد و بر اساس آمار جمعیت سال ۲۰۰۷ میلادی، بخش شیعه نشین حدود ۱۶/۴۸ درصد جمعیت بیروت را در خود جای داده است.<ref>نوری، داوود، شیعیان لبنان، ص۱۱۲ </ref> این قسمت، در جنگ‌های داخلی لبنان، بسیار آسیب دید.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2689/4256/28263/ نبوی، محمد حسین. "نگاهی گذرا به لبنان". مجله مبلغان. تیر ۱۳۷۹. ش۶. ص۶۸]</ref>
این منطقه تراکم جمعیتی بالایی دارد و بر اساس آمار جمعیت سال ۲۰۰۷ میلادی، بخش شیعه نشین حدود ۱۶/۴۸ درصد جمعیت بیروت را در خود جای داده است.<ref>نوری، داوود، شیعیان لبنان، ص۱۱۲ </ref>
این قسمت، در جنگ‌های داخلی لبنان، بسیار آسیب دید.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2689/4256/28263/ نبوی، محمد حسین. "نگاهی گذرا به لبنان". مجله مبلغان. تیر ۱۳۷۹. ش۶. ص۶۸]</ref>


===وضع اجتماعی-اقتصادی===
===وضع اجتماعی-اقتصادی===
شیعیان در دوران معاصر گرفتار فقر و دیگر محرومیت‌های اجتماعی و فرهنگی بوده‌اند. با این‌که شیعیان در کنار دیگر گروه‌های لبنانی برای استقلال لبنان تلاش کردند اما وضعیت عموم شیعیان تغییری نکرد و بسیاری از آنان برای رهایی از فقر موجود در مناطق شیعه‌نشین مانند جنوب، بِقاع و [[بعلبک]] به سمت بیروت آمدند و در حاشیه شهر مستقر شدند. وضع نامناسب شیعیان بیروت به گونه‌ای بود که به منطقه سکونت آنان در گرداگرد بیروت، کمربند فقر(حِزام البُؤس) می‌گفتند. در سال‌های اخیر هرچند وضع این منطقه تا حدودی بهبود یافته اما هم‌چنان این منطقه درگیر مشکلات فراوانی است.<ref>[https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=27&cad=rja&uact=8&ved=0CPwBEBYwGg&url=http%3A%2F%2Fwww.cdr.gov.lb%2Fstudy%2FCDP_RSA%2FBeirut.pdf&ei=HC8IVI7cEILNygOHq4DgAg&usg=AFQjCNGxadi9zuA2QPooolzo4CuDIbwrGw&sig2=6V4Wkp815chMX7c7rnPcfw البحث الاجتماعی السریع بیروت و ضواحیها ۲۰۰۵]</ref>
شیعیان در دوران معاصر گرفتار فقر و دیگر محرومیت‌های اجتماعی و فرهنگی بوده‌اند. با این‌که شیعیان در کنار دیگر گروه‌های لبنانی برای استقلال لبنان تلاش کردند اما وضعیت عموم شیعیان تغییری نکرد و بسیاری از آنان برای رهایی از فقر موجود در مناطق شیعه‌نشین مانند جنوب، بِقاع و [[بعلبک]] به سمت بیروت آمدند و در حاشیه شهر مستقر شدند. وضع نامناسب شیعیان بیروت به گونه‌ای بود که به منطقه سکونت آنان در گرداگرد بیروت، کمربند فقر(حِزام البُؤس) می‌گفتند. در قرن ۲۱ میلادی، هرچند وضع این منطقه تا حدودی بهبود یافته اما هم‌چنان این منطقه درگیر مشکلات فراوانی است.<ref>[https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=27&cad=rja&uact=8&ved=0CPwBEBYwGg&url=http%3A%2F%2Fwww.cdr.gov.lb%2Fstudy%2FCDP_RSA%2FBeirut.pdf&ei=HC8IVI7cEILNygOHq4DgAg&usg=AFQjCNGxadi9zuA2QPooolzo4CuDIbwrGw&sig2=6V4Wkp815chMX7c7rnPcfw البحث الاجتماعی السریع بیروت و ضواحیها ۲۰۰۵]</ref>


پس از فعالیت‌ها و اصلاحات [[امام موسی صدر]] در عرصه لبنان، تلاش و همبستگی شیعیان برای محرومیت زدایی افزایش یافت و بخشی از کرسی‌های سیاسی-‌اجتماعی را به خود اختصاص دادند و حقوق‌شان را تا حدودی باز پس گرفتند.
پس از فعالیت‌ها و اصلاحات [[امام موسی صدر]] در عرصه لبنان، تلاش و همبستگی شیعیان برای محرومیت زدایی افزایش یافت و بخشی از کرسی‌های سیاسی-‌اجتماعی را به خود اختصاص دادند و حقوق‌شان را تا حدودی باز پس گرفتند.
confirmed، protected، templateeditor
۹۷۹

ویرایش