پرش به محتوا

اطلبوا العلم و لو بالصین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۱: خط ۲۱:
عده‌ای منظور از «علم» در این روایت را علم معرفة النفس (شناخت خود) و معرفة الله (شناخت خدا) دانسته‌اند؛ ولی [[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]]، [[مجتهد|فقیه]] و [[تفسیر قرآن|مفسر]] شیعی، معتقد است هر علمی -حتی علوم جدید- که انسان را به اخلاق الهی آراسته سازد، می‌تواند مشمول این حدیث باشد. گفته شده، نام بردن از چین در این حدیث به این دلیل است که در آن زمان، چین از دورترین نقاط نسبت به سرزمین‌های اسلامی و یکی از مراکز علم و صنعت در جهان بود، نه اینکه [[چین|کشور چین]] موضوعیت داشته باشد.
عده‌ای منظور از «علم» در این روایت را علم معرفة النفس (شناخت خود) و معرفة الله (شناخت خدا) دانسته‌اند؛ ولی [[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]]، [[مجتهد|فقیه]] و [[تفسیر قرآن|مفسر]] شیعی، معتقد است هر علمی -حتی علوم جدید- که انسان را به اخلاق الهی آراسته سازد، می‌تواند مشمول این حدیث باشد. گفته شده، نام بردن از چین در این حدیث به این دلیل است که در آن زمان، چین از دورترین نقاط نسبت به سرزمین‌های اسلامی و یکی از مراکز علم و صنعت در جهان بود، نه اینکه [[چین|کشور چین]] موضوعیت داشته باشد.


برخی از شاعران فارسی‌گو از جمله حکیم سبزواری با اقتباس از این حدیث، اشعاری سروده‌اند.
برخی از شاعران فارسی‌گو از جمله [[ملا هادی سبزواری|حکیم سبزواری]] با اقتباس از این حدیث، اشعاری سروده‌اند.


==سفارش اسلام بر کسب دانش==
==سفارش اسلام بر کسب دانش==
اُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّین‏ [[حدیث|حدیثی]] است که در [[مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة (کتاب)|کتاب مصباح الشریعه]] از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل شده<ref>منسوب به امام صادق(ع)، مصباح الشریعة، ۱۴۰۰ق، ص۱۳.</ref> و [[محمد بن حسن فتال نیشابوری|فتال نیشابوری]]  (درگذشت: [[سال ۵۰۸ هجری قمری|۵۰۸ق]]) از عالمان [[شیعه]] نیز، آن را به نقل از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] در [[روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (کتاب)|روضة الواعظین]] آورده است.<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۱.</ref> همچنین این روایت در برخی منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز نقل گردیده است.<ref>سیوطی، عُقود الزَّبَرْجَدِ، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۰۴؛ حقی بروسوی، تفسیر روح البیان، ج۲، ص۳۴۶.</ref>
اُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّین‏ [[حدیث|حدیثی]] است که در [[مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة (کتاب)|کتاب مصباح الشریعه]] از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل شده<ref>منسوب به امام صادق(ع)، مصباح الشریعة، ۱۴۰۰ق، ص۱۳.</ref> و [[محمد بن حسن فتال نیشابوری|فتال نیشابوری]]  (درگذشت: [[سال ۵۰۸ هجری قمری|۵۰۸ق]]) از عالمان [[شیعه]]، در [[روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (کتاب)|روضة الواعظین]] آن را به نقل از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] آورده است.<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۱.</ref> این روایت در برخی منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز نقل شده است.<ref>سیوطی، عُقود الزَّبَرْجَدِ، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۰۴؛ حقی بروسوی، تفسیر روح البیان، دار الفکر، ج۲، ص۳۴۶.</ref>


در این حدیث توصیه شده که در پی کسب دانش باشید، هرچند برای آن لازم باشد تا دورترین نقاط عالَم سفر کنید<ref>شهید ثانی، شرح مصباح الشریعة، ۱۳۷۷ش، ص۳۸۳.</ref> و اینکه سختی و دوری راه نمی‌تواند عذر پذیرفته‌ای برای [[علم‌آموزی]] باشد.<ref>شهید ثانی، شرح مصباح الشریعة، ۱۳۷۷ش، ص۳۸۳.</ref> [[ملاصدرا]] (درگذشت: [[سال ۱۰۵۰ هجری قمری|۱۰۵۰ق]]) عارف و فیلسوف شیعی، این حدیث را دلیلی بر [[واجب|وجوب]] کسب دانش دانسته<ref>ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۷۶.</ref> و آن را دارای مراتب معرفی می‌کند، که انسان با کسب یک مرتبه لازم است در پیِ مرتبه بعدی درآید.<ref>ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۵.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] (درگذشت: [[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]]) در [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] نیز آن را در بابی با عنوان وجوب علم‌آموزی آورده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۷.</ref> همچنین برخی برای جواز کسب دانش از کافران و کشورهای غیر اسلامی، به این حدیث استناد نموده‌اند.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref>
در این حدیث توصیه شده که در پی کسب دانش باشید، هرچند برای آن لازم باشد تا دورترین نقاط عالَم سفر کنید<ref>شهید ثانی، شرح مصباح الشریعة، ۱۳۷۷ش، ص۳۸۳.</ref> و سختی و دوری راه نمی‌تواند عذر پذیرفته‌ای برای [[علم‌آموزی]] باشد.<ref>شهید ثانی، شرح مصباح الشریعة، ۱۳۷۷ش، ص۳۸۳.</ref> [[ملاصدرا]] (درگذشت: [[سال ۱۰۵۰ هجری قمری|۱۰۵۰ق]]) عارف و فیلسوف شیعی، این حدیث را دلیلی بر [[واجب|وجوب]] کسب دانش دانسته<ref>ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۷۶.</ref> و آن را دارای مراتب معرفی می‌کند که انسان با کسب یک مرتبه لازم است در پیِ مرتبه بعدی درآید.<ref>ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۵.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] (درگذشت: [[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]]) در [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] نیز آن را در بابی با عنوان وجوب علم‌آموزی آورده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۷.</ref> برخی برای جواز کسب دانش از [[کافر|کافران]] و کشورهای غیراسلامی، به این حدیث استناد نموده‌اند.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref>


==بررسی سند حدیث==
==بررسی سند حدیث==
قدیمی‌ترین منبع این حدیث را کتاب مصباح الشریعه دانسته‌اند.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref> [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] (درگذشت: [[سال ۶۶۴ هجری قمری|۶۶۴]]ق) از علمای قرن هفتم قمری، این کتاب را منسوب به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ص)]] دانسته<ref>ابن طاووس، امان الاخطار، ۱۴۰۹ق، ص۹۱ و ۹۲.</ref> و [[محمدتقی مجلسی]] (درگذشت: [[سال ۱۰۷۰ هجری قمری|۱۰۷۰ق]]) از [[محدث|حدیث‌شناسان]] قرن یازدهم نیز، متن این کتاب را دلیل بر صحت این انتساب می‌داند.<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱۳، ص۲۰۱.</ref> البته حدیث‌شناسان دیگری همچون [[شیخ حر عاملی]] (درگذشت: [[سال ۱۱۰۴ هجری قمری|۱۱۰۴ق]]) انتساب این کتاب به امام صادق(ع) را نپذیرفته‌اند. همچنین ذکر نشدنِ سلسله راویانِ این حدیث در این کتاب و سایر منابع، نشانهٔ ضعف این روایت شمرده شده است.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref> با این حال برخی محققان، با توجه محتوای حدیث - که شیوه‌ای برای اعتبارسنجی روایات قلمداد شده<ref>حسینیان، مهدی، «دفاع از حدیث»، ص۲۱.</ref> - این روایت را قابل پذیرش دانسته‌اند.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref>
قدیمی‌ترین منبع این حدیث را کتاب مصباح الشریعه دانسته‌اند.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref> [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] (درگذشت: [[سال ۶۶۴ هجری قمری|۶۶۴]]ق) از علمای قرن هفتم قمری، این کتاب را منسوب به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ص)]] دانسته<ref>ابن طاووس، امان الاخطار، ۱۴۰۹ق، ص۹۱ و ۹۲.</ref> و [[محمدتقی مجلسی]] (درگذشت: [[سال ۱۰۷۰ هجری قمری|۱۰۷۰ق]]) از [[محدث|حدیث‌شناسان]] قرن یازدهم، نیز متن این کتاب را دلیل بر صحت این انتساب می‌داند؛<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱۳، ص۲۰۱.</ref> البته حدیث‌شناسان دیگری همچون [[شیخ حر عاملی]] (درگذشت: [[سال ۱۱۰۴ هجری قمری|۱۱۰۴ق]]) انتساب این کتاب به امام صادق(ع) را نپذیرفته‌اند.{{مدرک}} همچنین ذکر نشدنِ سلسله راویانِ این حدیث در این کتاب و سایر منابع، نشانهٔ ضعف این روایت شمرده شده است.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref> با این حال برخی محققان، با توجه محتوای حدیث - که شیوه‌ای برای اعتبارسنجی روایات قلمداد شده<ref>حسینیان، «دفاع از حدیث»، ص۲۱.</ref> - این روایت را قابل پذیرش دانسته‌اند.<ref>نصیری، «دربارهٔ حدیث مشهور اطلبوا العلم ولو بالصین»، ص۷۹.</ref>


==بررسی محتوای حدیث==
==بررسی محتوای حدیث==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۲۲۶

ویرایش