پرش به محتوا

هارون بن موسی تلعکبری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱۴: خط ۱۴:
# به نوشته [[شیخ طوسی]]<ref>رجال الطوسی، ص ۴۴۲</ref> در ۳۱۳، [[محمد بن اشعث]] محدّث معروف و مؤلف کتاب [[الجعفریات|اشعثیات]] که در [[مصر]] می‌زیسته، به تلعکبری و پدر و برادر وی اجازه روایت داده و این اجازه را [[محمدبن داودبن سلیمان]] به تلعکبری رسانده است و تلعکبری از محمدبن داود روایات الاشعثیات را که به  [[پیامبر اکرم]] می رسد، شنیده و نقل کرده، ولی دیگر روایات این کتاب را ـ که اندک می‌باشد ـ نقل نکرده است.<ref>رجال الطوسی ، ص ۴۴۴</ref>
# به نوشته [[شیخ طوسی]]<ref>رجال الطوسی، ص ۴۴۲</ref> در ۳۱۳، [[محمد بن اشعث]] محدّث معروف و مؤلف کتاب [[الجعفریات|اشعثیات]] که در [[مصر]] می‌زیسته، به تلعکبری و پدر و برادر وی اجازه روایت داده و این اجازه را [[محمدبن داودبن سلیمان]] به تلعکبری رسانده است و تلعکبری از محمدبن داود روایات الاشعثیات را که به  [[پیامبر اکرم]] می رسد، شنیده و نقل کرده، ولی دیگر روایات این کتاب را ـ که اندک می‌باشد ـ نقل نکرده است.<ref>رجال الطوسی ، ص ۴۴۴</ref>
# به گزارش ابن نجّار،<ref>ابن نجّار،ج ۱۷، ص ۳۱</ref> ابومحمد هارون بن موسی عکبری (ظاهراً مصحّف تلعکبری)، از [[عبیدالله بن حسین بن علویه بزاز]]، در ۳۱۵ [[حدیث]] شنید.
# به گزارش ابن نجّار،<ref>ابن نجّار،ج ۱۷، ص ۳۱</ref> ابومحمد هارون بن موسی عکبری (ظاهراً مصحّف تلعکبری)، از [[عبیدالله بن حسین بن علویه بزاز]]، در ۳۱۵ [[حدیث]] شنید.
# [[محمد بن حسین بن حفص خثعمی|محمد بن حسین بن حفص خَثْعَمی]] (متوفی ۳۱۷)، دومین استاد تلعکبری است که به او اجازه روایت داد.<ref>ابن رازی، المسلسلات، ص ۲۴۳ـ۲۴۴؛ ابن شاذان، ص ۱۱۲؛ طوسی، رجال الطوسی، ص ۴۴۲؛ طوسی، فهرست کتب الشیعة و اصولهم، ص 308</ref>
# [[محمد بن حسین بن حفص خثعمی|محمد بن حسین بن حفص خَثْعَمی]] (متوفی ۳۱۷)، دومین استاد تلعکبری است که به او اجازه روایت داد.<ref>ابن رازی، المسلسلات، ص ۲۴۳ـ۲۴۴؛ ابن شاذان، ص ۱۱۲؛ طوسی، رجال الطوسی، ص ۴۴۲؛ طوسی، فهرست کتب الشیعة و اصولهم، ص ۳۰۸</ref>
# تلعکبری از [[ابوالقاسم بغوی|ابوالقاسم بَغوی]] (متوفی 317) روایت کرده است.<ref>ذهبی، میزان الاعتدال فی نقدالرجال، ج ص 287</ref>
# تلعکبری از [[ابوالقاسم بغوی|ابوالقاسم بَغوی]] (متوفی ۳۱۷) روایت کرده است.<ref>ذهبی، میزان الاعتدال فی نقدالرجال، ج ۴، ص ۲۸۷</ref>
# وی از [[احمد بن موسی بن العباس بن مجاهد]] در 318 اخذ حدیث کرده است.<ref>خزاز رازی ، ص 146</ref>
# وی از [[احمد بن موسی بن العباس بن مجاهد]] در ۳۱۸ اخذ حدیث کرده است.<ref>خزاز رازی ، ص ۱۴۶</ref>
# به گزارش [[شیخ طوسی]] در رجال<ref>رجال،ص 450</ref> در سال 318 تلعکبری [[یحیی بن زکریا کتنجی|یحیی بن زکریا کَتَنْجی]] را، که بیش از 120 سال داشته ، دیده و از وی [[حدیث]] شنیده بوده است.
# به گزارش [[شیخ طوسی]] در رجال<ref>رجال،ص ۴۵۰</ref> در سال ۳۱۸ تلعکبری [[یحیی بن زکریا کتنجی|یحیی بن زکریا کَتَنْجی]] را، که بیش از ۱۲۰ سال داشته ، دیده و از وی [[حدیث]] شنیده بوده است.
# در 322 از [[احمد بن محمد بن ابی الغریب]] (یا العریب) حدیث شنیده است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 410؛ ر.ک: دلائل الامامه ، ص 81</ref>
# در ۳۲۲ از [[احمد بن محمد بن ابی الغریب]] (یا العریب) حدیث شنیده است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص ۴۱۰؛ ر.ک: دلائل الامامه ، ص ۸۱</ref>
#  به گزارش رجال طوسی،<ref>رجال طوسی،ص 432</ref> وی از [[صدوق اول|علی بن حسین بن بابویه قمی]]، در 323 هنگامی که ابن بابویه وارد [[بغداد]] شد حدیث شنید و اجازه تمام روایاتش را دریافت داشت.<ref>ابن طاووس، جمال الاسبوع بکمال العمل المشروع، ص 182</ref>
#  به گزارش رجال طوسی،<ref>رجال طوسی،ص ۴۳۲</ref> وی از [[صدوق اول|علی بن حسین بن بابویه قمی]]، در ۳۲۳ هنگامی که ابن بابویه وارد [[بغداد]] شد حدیث شنید و اجازه تمام روایاتش را دریافت داشت.<ref>ابن طاووس، جمال الاسبوع بکمال العمل المشروع، ص ۱۸۲</ref>
# در 323 و پس از آن، تلعکبری از [[حسن بن محمد بن احمد زیدی]] ـ ساکن رُمَیْلَة بغداد ـ حدیث شنید و از وی اجازه روایت گرفت.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 422</ref>
# در ۳۲۳ و پس از آن، تلعکبری از [[حسن بن محمد بن احمد زیدی]] ـ ساکن رُمَیْلَة بغداد ـ حدیث شنید و از وی اجازه روایت گرفت.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 422</ref>
===مهمترین مشایخ===
===مهمترین مشایخ===
# مهمترین استاد تلعکبری [[محمد بن ابی بکر همام اسکافی|محمدبن هَمّام بغدادی]] است که نخستین بار در 323 از او [[حدیث]] شنید.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 439</ref> تلعکبری در دهلیز منزل محمدبن همّام، به پیشنهاد ابن همّام با خدمتکار [[امام حسن عسکری]] (ع) هم‌صحبت شد و ماجراهایی از زندگی آن حضرت را از وی شنید.<ref>دلائل الامامة، ص 428ـ 431؛ طوسی، کتاب الغیبة، ص 215؛ طوسی، رجال طوسی، ص 444ـ 445</ref> این ماجرا نشان دهنده نزدیکی تلعکبری به ابن همّام است. وی بیش از همه از این استادش روایت نقل کرد.
# مهمترین استاد تلعکبری [[محمد بن ابی بکر همام اسکافی|محمدبن هَمّام بغدادی]] است که نخستین بار در ۳۲۳ از او [[حدیث]] شنید.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص ۴۳۹</ref> تلعکبری در دهلیز منزل محمدبن همّام، به پیشنهاد ابن همّام با خدمتکار [[امام حسن عسکری]] (ع) هم‌صحبت شد و ماجراهایی از زندگی آن حضرت را از وی شنید.<ref>دلائل الامامة، ص ۴۲۸ـ ۴۳۱؛ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۱۵؛ طوسی، رجال طوسی، ص ۴۴۴ـ ۴۴۵</ref> این ماجرا نشان دهنده نزدیکی تلعکبری به ابن همّام است. وی بیش از همه از این استادش روایت نقل کرد.
# دیگر استاد مهم تلعکبری، ابوالعباس احمدبن محمدبن سعید معروف به [[ابن عقده|ابن عُقْدَه]] (متوفی 332) است که سه بار، از جمله در 330، به [[بغداد]] آمد در همان سال تلعکبری از وی [[حدیث]] شنید.<ref>شبیری، نعمانی و مصادر غیبت، ص 253؛ ر.ک: به خطیب بغدادی، ج ص 19</ref>
# دیگر استاد مهم تلعکبری، ابوالعباس احمدبن محمدبن سعید معروف به [[ابن عقده|ابن عُقْدَه]] (متوفی ۳۳۲) است که سه بار، از جمله در ۳۳۰، به [[بغداد]] آمد در همان سال تلعکبری از وی [[حدیث]] شنید.<ref>شبیری، نعمانی و مصادر غیبت، ص ۲۵۳؛ ر.ک: به خطیب بغدادی، ج ۵، ص ۱۹</ref>


===مشایخ دیگر===
===مشایخ دیگر===
تلعکبری از مشایخ بسیار دیگری هم روایت کرده است و شمار مشایخ وی تقریباً به 130 تن می رسد، از جمله :
تلعکبری از مشایخ بسیار دیگری هم روایت کرده است و شمار مشایخ وی تقریباً به ۱۳۰ تن می رسد، از جمله :
# [[احمد بن محمد بن سلیمان باغندی|احمد بن محمد بن سلیمان باغَنْدی]] (متوفی 326)،<ref>خزاز رازی ، ص 146</ref>
# [[احمد بن محمد بن سلیمان باغندی|احمد بن محمد بن سلیمان باغَنْدی]] (متوفی ۳۲۶)،<ref>خزاز رازی ، ص ۱۴۶</ref>
# [[سعید بن احمد بن موسی العراد|سعید بن احمد بن موسی العرّاد]] (متوفی 326)،<ref>نجاشی ، ص 180</ref>
# [[سعید بن احمد بن موسی العراد|سعید بن احمد بن موسی العرّاد]] (متوفی ۳۲۶)،<ref>نجاشی ، ص ۱۸۰</ref>
# [[احمد بن محمد بن اسماعیل مقری]] (متوفی 327)،<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 412</ref>
# [[احمد بن محمد بن اسماعیل مقری]] (متوفی ۳۲۷)،<ref>طوسی، رجال طوسی، ص ۴۱۲</ref>
# [[ابن ابی الیابس]] (متوفی 341)،<ref>طوسی رجال طوسی، ص 426</ref>
# [[ابن ابی الیابس]] (متوفی ۳۴۱)،<ref>طوسی رجال طوسی، ص ۴۲۶</ref>
# [[ابن حجام|ابن حُجام]] (جُحام)<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 443ـ444</ref>
# [[ابن حجام|ابن حُجام]] (جُحام)<ref>طوسی، رجال طوسی، ص ۴۴۳ـ۴۴۴</ref>
# [[ابوغالب زراری]] (متوفی 368)<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 410</ref>
# [[ابوغالب زراری]] (متوفی ۳۶۸)<ref>طوسی، رجال طوسی، ص ۴۱۰</ref>
# یکی از مشایخ تلعکبری، [[احمد بن محمد بن جعفر صولی]] است<ref>دلائل الامامة، ص 91، 94</ref> که در 352 یا 353 وارد [[بغداد]] شده و برای مردم حدیث نقل کرده است.<ref>مفید، الامالی، ص 164؛ نجاشی ، ص 84؛ طوسی ، فهرست کتب الشیعة و اصولهم، ص 76</ref> علی القاعده تلعکبری هم در یکی از این سالها از وی حدیث آموخته است . یکی از مشایخ وی [[امام رضا علیه السلام]] را درک کرده و در 340 که تلعکبری وی را دیده ، بیش از 150 سال داشته است.<ref>ر.ک:طوسی، رجال طوسی، ص 451، ش 6411</ref>
# یکی از مشایخ تلعکبری، [[احمد بن محمد بن جعفر صولی]] است<ref>دلائل الامامة، ص ۹۱، ۹۴</ref> که در ۳۵۲ یا ۳۵۳ وارد [[بغداد]] شده و برای مردم حدیث نقل کرده است.<ref>مفید، الامالی، ص ۱۶۴؛ نجاشی ، ص ۸۴؛ طوسی ، فهرست کتب الشیعة و اصولهم، ص ۷۶</ref> علی القاعده تلعکبری هم در یکی از این سالها از وی حدیث آموخته است . یکی از مشایخ وی [[امام رضا علیه السلام]] را درک کرده و در ۳۴۰ که تلعکبری وی را دیده ، بیش از ۱۵۰ سال داشته است.<ref>ر.ک:طوسی، رجال طوسی، ص ۴۵۱، ش ۶۴۱۱</ref>
# در میان مشایخ او نام یک زن نیز دیده می شود: فاطمه دختر [[هارون بن موسی بن الفرات]] که از طریق جد خود کتاب [[عبیدالله حلبی]] را روایت کرده است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 452</ref> تلعکبری از [[شیخ صدوق]] (متوفی 381) ـ احتمالاً در سفر وی به بغداد ـ روایت کرده است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص 439</ref>
# در میان مشایخ او نام یک زن نیز دیده می شود: فاطمه دختر [[هارون بن موسی بن الفرات]] که از طریق جد خود کتاب [[عبیدالله حلبی]] را روایت کرده است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص ۴۵۲</ref> تلعکبری از [[شیخ صدوق]] (متوفی ۳۸۱) ـ احتمالاً در سفر وی به بغداد ـ روایت کرده است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ص ۴۳۹</ref>
# در [[سامرا]] نیز از [[محمد بن احمد بن عبیدالله منصوری]] حدیث شنیده است.<ref>دلائل الامامة ، ص 474</ref>
# در [[سامرا]] نیز از [[محمد بن احمد بن عبیدالله منصوری]] حدیث شنیده است.<ref>دلائل الامامة ، ص ۴۷۴</ref>
# در میان مشایخ وی نام [[حسین بن حمدان خصیبی]]، از [[غالیان]] شیعی، نیز دیده می شود.<ref>خزاز رازی، ص 236؛ طوسی، رجال طوسی، ص 423؛ ر.ک: به نجاشی، ص 67؛ ابن غضائری ، ص 54</ref>
# در میان مشایخ وی نام [[حسین بن حمدان خصیبی]]، از [[غالیان]] شیعی، نیز دیده می شود.<ref>خزاز رازی، ص ۲۳۶؛ طوسی، رجال طوسی، ص ۴۲۳؛ ر.ک: به نجاشی، ص ۶۷؛ ابن غضائری ، ص ۵۴</ref>


===از رویان اصول کافی===
===از رویان اصول کافی===
تلعکبری یکی از راویان [[محمد بن یعقوب کلینی]] (متوفی 328 یا 329) و کتاب [[اصول کافی|کافی]] است.<ref>کلینی، ج ص 202؛ طوسی، فهرست کتب الشیعة و اصولهم، ص 395؛ طوسی،  الاستبصار، ج ص 73، ج مشْیِخَه، ص 308ـ309؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج 10، مشیخه، ص 13، 23</ref> برخی محدّثان در 327 از کلینی در بغداد [[حدیث]] شنیده اند.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ج 10، مشیخه ، ص 29؛ طوسی، الاستبصار، ج مشیخه، ص 310</ref> شاید تلعکبری هم در همین سال یا حدود آن از شیخ کلینی حدیث دریافت کرده باشد. گفتنی است که وی از سایر کتابهای کلینی (مثلاً [[رسائل الائمة]]) نیز روایت کرده است.
تلعکبری یکی از راویان [[محمد بن یعقوب کلینی]] (متوفی ۳۲۸ یا ۳۲۹) و کتاب [[اصول کافی|کافی]] است.<ref>کلینی، ج ۶، ص ۲۰۲؛ طوسی، فهرست کتب الشیعة و اصولهم، ص 395؛ طوسی،  الاستبصار، ج ۱، ص ۷۳، ج ۴، مشْیِخَه، ص ۳۰۸ـ۳۰۹؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۱۰، مشیخه، ص ۱۳، ۲۳</ref> برخی محدّثان در ۳۲۷ از کلینی در بغداد [[حدیث]] شنیده اند.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۱۰، مشیخه ، ص ۲۹؛ طوسی، الاستبصار، ج ۴، مشیخه، ص ۳۱۰</ref> شاید تلعکبری هم در همین سال یا حدود آن از شیخ کلینی حدیث دریافت کرده باشد. گفتنی است که وی از سایر کتابهای کلینی (مثلاً [[رسائل الائمة]]) نیز روایت کرده است.


==از دیدگاه عالمان رجال==
==از دیدگاه عالمان رجال==
۱۳۶

ویرایش