confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۴۵۹
ویرایش
دعبل بن علی خزاعی: تفاوت میان نسخه‌ها
←معرفی و جایگاه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== معرفی و جایگاه == | == معرفی و جایگاه == | ||
دِعْبِل بْن عَلی خُزاعی از شاعران و از راویان احادیث اهل بیت(ع) در قرن دوم و سوم هجری قمری بود.<ref>قلی‌زاده علیار، «مزارات الشیعه در قصیده تائیه دعبل خزاعی»، ص۵۳.</ref> [[تائیه دعبل|قصیدۀ تائیّه]]، مشهورترین قصیده دعبل است که آن را درباره سرگذشت [[اهل‌بیت(ع)]] و ستم‌هایی که بر آنها رفته، سروده است. وی این قصیده را برای نخستین‌بار در [[مرو]] برای [[امام رضا]](ع) خواند.<ref>نک: امینی، الغدیر، ج۲، ص۵۱۷-۵۰۳</ref> همچنین هنگامی که خبر [[شهادت امام رضا(ع)]] به دعبل رسید، او در قم بود و [[قصیده رائیه]] را در رثایش سرود.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۵۱.</ref> دعبل اشعار متعددی را در مدح و رثای اهل‌بیت(ع) سروده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۳۸-۵۴۰.</ref> به گفته برخی محققان، دعبل جایگاه ویژه‌ای در شعر داشته است.<ref>حمد، «مقدمه»، در دیوان دعبل بن علی الخزاعی، ۱۴۱۴ق، ص۱۱ | دِعْبِل بْن عَلی خُزاعی از شاعران و از راویان احادیث اهل بیت(ع) در قرن دوم و سوم هجری قمری بود.<ref>قلی‌زاده علیار، «مزارات الشیعه در قصیده تائیه دعبل خزاعی»، ص۵۳.</ref> [[تائیه دعبل|قصیدۀ تائیّه]]، مشهورترین قصیده دعبل است که آن را درباره سرگذشت [[اهل‌بیت(ع)]] و ستم‌هایی که بر آنها رفته، سروده است. وی این قصیده را برای نخستین‌بار در [[مرو]] برای [[امام رضا]](ع) خواند که بسیار مورد توجه امام و شیعیان قرار گرفت.<ref>نک: امینی، الغدیر، ج۲، ص۵۱۷-۵۰۳</ref> همچنین هنگامی که خبر [[شهادت امام رضا(ع)]] به دعبل رسید، او در قم بود و [[قصیده رائیه]] را در رثایش سرود.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۵۱.</ref> دعبل اشعار متعددی را در مدح و رثای اهل‌بیت(ع) سروده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۳۸-۵۴۰.</ref> به گفته برخی محققان، دعبل جایگاه ویژه‌ای در شعر داشته است.<ref>حمد، «مقدمه»، در دیوان دعبل بن علی الخزاعی، ۱۴۱۴ق، ص۱۱.</ref> «طبقات الشعرا» و دیوان اشعار او، از آثار دعبل به شمار آمده است.<ref>حموی، معجم الادباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۸۷.</ref> به گفته سید محسن امین، مؤلف [[اعیان الشیعة (کتاب)|کتاب أعیانُ الشیعه]] دیوان اشعار او تا قرن ۱۳ق وجود داشت، اما پس از مدتی از بین رفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۴۱۵.</ref> برخی نویسندگان تلاش کرده‌اند شعر‌های او را که در کتاب‌های مختلف نقل شده، جمع‌آوری کنند.<ref>حمد، «مقدمه»، در کتاب دیوان دعبل بن علی الخزاعی، ۱۴۱۴ق، ص۱۳.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = بخشی از [[تائیه دعبل|تائیه]] که [[امام رضا(ع)]] دو بیت به آن افزود:{{سخ}}{{شعر}}{{ب|أَ فَاطِمُ لَوْ خِلْتِ الْحُسَيْنَ مُجَدَّلا|وَ قَدْ مَاتَ عَطْشَاناً بِشَطِّ فُرَات}}{{ب|إِذاً لَلَطَمْتِ الْخَدَّ فَاطِمُ عِنْدَه|وَ أَجْرَيْتِ دَمْعَ الْعَيْنِ فِي الْوَجَنَات}}{{ب|أَ فَاطِمُ قُومِي يَا ابْنَةَ الْخَيْرِ وَ انْدُبِي|نُجُومُ سَمَاوَاتٍ بِأَرْضِ فَلَاة}}{{ب|قُبُورٌ بِكُوفَانَ وَ أُخْرَى بِطَيْبَة|وَ أُخْرَى بِفَخٍّ نَالَهَا صَلَوَات}}{{ب|وَ أُخْرَى بِأَرْضِ الْجَوْزَجَانِ مَحَلُّهَا|وَ قَبْرٌ بِبَاخَمْرَى لَدَى الْغُرُبَات}}{{ب|وَ قَبْرٌ بِبَغْدَادٍ لِنَفْسٍ زَكِيَّة|تَضَمَّنَهَا الرَّحْمَنُ فِي الْغُرُفَات}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی|| منبع =<small>شُبَّر، ادب الطف، ج۱، ص۲۹۷</small>|تراز = چپ| عرض = ۴۰۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FDF9D9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = بخشی از [[تائیه دعبل|تائیه]] که [[امام رضا(ع)]] دو بیت به آن افزود:{{سخ}}{{شعر}}{{ب|أَ فَاطِمُ لَوْ خِلْتِ الْحُسَيْنَ مُجَدَّلا|وَ قَدْ مَاتَ عَطْشَاناً بِشَطِّ فُرَات}}{{ب|إِذاً لَلَطَمْتِ الْخَدَّ فَاطِمُ عِنْدَه|وَ أَجْرَيْتِ دَمْعَ الْعَيْنِ فِي الْوَجَنَات}}{{ب|أَ فَاطِمُ قُومِي يَا ابْنَةَ الْخَيْرِ وَ انْدُبِي|نُجُومُ سَمَاوَاتٍ بِأَرْضِ فَلَاة}}{{ب|قُبُورٌ بِكُوفَانَ وَ أُخْرَى بِطَيْبَة|وَ أُخْرَى بِفَخٍّ نَالَهَا صَلَوَات}}{{ب|وَ أُخْرَى بِأَرْضِ الْجَوْزَجَانِ مَحَلُّهَا|وَ قَبْرٌ بِبَاخَمْرَى لَدَى الْغُرُبَات}}{{ب|وَ قَبْرٌ بِبَغْدَادٍ لِنَفْسٍ زَكِيَّة|تَضَمَّنَهَا الرَّحْمَنُ فِي الْغُرُفَات}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی|| منبع =<small>شُبَّر، ادب الطف، ج۱، ص۲۹۷</small>|تراز = چپ| عرض = ۴۰۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FDF9D9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
نام دعبل، را حسن، عبدالرحمن یا محمد دانسته‌اند، ولی او به لقب «دعبل» شهرت دارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۴۰۱.</ref> [[کنیه|کنیه‌اش]] ابوعلی<ref>امینی، الغدیر، ج۲، ص۵۲۴</ref> یا ابوجعفر<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۳۷۹</ref> است. وی در [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ق]] متولد | نام دعبل، را حسن، عبدالرحمن یا محمد دانسته‌اند، ولی او به لقب «دعبل» شهرت دارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۴۰۱.</ref> [[کنیه|کنیه‌اش]] ابوعلی<ref>امینی، الغدیر، ج۲، ص۵۲۴</ref> یا ابوجعفر<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۳۷۹</ref> است. وی در [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ق]] متولد شد.<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ۱۴۱۸ق، ص۲۷۷.</ref> دعبل اهل کوفه بود و به شهرهای مختلفی سفر می‌کرد.<ref>حموی، معجم الادباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۸۴.</ref> نَسَب دعبل به قبیله خُزاعه، یکی از قبیله‌های یمن، می‌رسد.<ref>اعلمی، «مقدمه»، در کتاب دیوان دعبل الخزاعی، ۱۴۱۷ق، ص۴.</ref> [[بدیل بن ورقاء|بُدَیل بن ورقاء]] و پسرش [[عبدالله بن بدیل|عبدالله بن بُدَیل]]، دو تن از اجداد دعبل، صحابی پیامبر(ص) بودند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۱۳.</ref> عبدالله بن بُدَیل از یاران امام علی(ع) نیز بود که با قبیله خزاعه در [[جنگ صفین|جنگ صِفّین]] علیه [[معاویة بن ابی‌سفیان|مُعاویة بن ابی‌سُفیان]] جنگید و به شهادت رسید.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۱۴-۵۱۶.</ref> البته در برخی منابع دیگر، نسَب او را به گونه دیگری ثبت کرده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲۰، ص۲۹۴.</ref> | ||
== نقل احادیث == | == نقل احادیث == | ||