تکلیف مالایطاق: تفاوت میان نسخه‌ها

در [[آیه|آیات]] [[قرآن]] کریم بیان شده که آنان نمی‌توانند سخن حق را بشنوند:

و نیز بیان شده است که آنان نمی‌توانند [[ایمان]] بیاورند:

به نظر اشاعره اگرچه خدا انسان کافر را [[تکلیف|مکلف]] کرده است که ایمان بیاورد، ولی در [[آیه|آیاتی]] که بیان شده، خداوند فرموده است که آنها قدرت ایمان آوردن ندارند.

===دلایل نقلی عدلیه===

این گروه برای اثبات نظر خود به چند آیه از قرآن کریم تمسک کرده‌اند. آیاتی که نشان می‌دهد انسان قبل از اینکه کاری را بخواهد انجام دهد، نسبت به آنجام آن توانایی دارد و تکلیف مالایطاق از سوی خداوند انجام نمی‌شود.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ج۱، ص۲۸.</ref>

در روایات و دعاها و سخنان امامان معصوم شیعه علیهم السلام نیز از خدواند در خواست شده که آنها را از تکلیف ما لایطاق که قابل تحمل  و در ظرفیت توانایی انسان نیست معاف بدارد و با رحمت خودش با آنان برخورد کند .این گونه سخنان نشانگر آن است که در منطق امامان شیعه خداوند تکلیف ما لایطاق ندارد. البته باید توجه داشت که صرف امتحانات الهی در زمینه های مختلف که تماماً بر اساس مصالح و حکمت هایی است که بر ما چندان روشن نیست به معنای تکلیف مالایطاق نیست به عنوان نمونه [[امام حسین(ع)]] که سخت ترین ابتلائات و آزمون ها را تحمل کرده است در فرازی از یکی از دعاهایش می گوید:ارْحَمْنِي مِمَّا لَا طَاقَةَ لِي بِهِ وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَيْهِ. ترجمه: خدایا رحمم کن در برابر آن چه طاقت ندارم و نمی توانم بر آن صبر کنم. <ref>کلینی، الكافي،۱۴۰۷ق، چاپ  چهارم اسلامیه، ج۲، ص۵۸۵ ، حدیث ۲۲

</ref>

در نتیجه، از آنجا که چنین دستوری با حکمت خداوند سازگار نیست، پس خدا چنین دستوری نمی‌دهد.<ref>مانکدیم، (تعلیق) شرح الاصول الخمسه، ۱۳۸۴، ص۳۰۱</ref><ref>عضدالدین ایجی، المواقف، بیروت، ص۳۳۱</ref><ref> تفتازانی، شرح العقائد النسفیه، ۲۰۰۵، ص۱۴۹</ref><ref>ابن میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، ۱۳۹۸، ص۱۱۵</ref><ref> حمصی، المنقذ من التقلید، ۱۴۱۲، ج۱، ص۲۰۳</ref><ref>علامۀ حلی، انوار الملکوت، ۱۳۶۳، ص۱۵۲</ref><ref>طوسی، الاقتصاد، ۱۴۰۶، ص۱۰۵</ref>

*دلیل سوم: این نوع تکلیف، عبث است:

#خداوند حکیم است؛

[[شیخ طوسی]] حکیم و متکلم بزرگ شیعی  قبیح بودن تکلیف ما لایطاق را حکم مورد قبول و اتفاق عقلاء دانسته و با ذکر نمونه هایی (مانند: مکلف ساختن نابینا به نقطه گذاری یک کتاب و دویدن کسی که زمینگیر است و...) علت قبح و زشتی آنها را همان  مالا یطاق(غیرقابل انجام دادن) بودنشان دانسته است. <ref>شیخ طوسی، الاقتصاد الهادي إلى‌طريق الرشاد، ج۱، ص۶۱.</ref>  {{یاد| و انما قلنا ان تكليف ما لا يطاق قبيح، لأنه مركوز في العقل قبح تكليف الأعمى نقط المصاحف و المقعد العدو و العاجز حمل الأجسام الثقال و نقلها و العلم بقبح ذلك ضروري لاجتماع العقلاء على ذلك، و لا علة لذلك الا أنه تكليف بما لا يطاق.}}

نقد دلایل اشاعره به شرح ذیل است:

*نقد دلیل نقلی اشاعره

پس هیچ گاه علم خدا به جهل مبدّل نمی‌شود، بلکه خدا از [[ازل]] می‌داند که هر شخص به اختیار خودش ایمان می‌آورد یا ایمان نمی‌آورد.<ref>مانکدیم، (تعلیق) شرح الاصول الخمسه، ۱۳۸۴، ص۵۱۳-۵۱۴</ref>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

==منابع==

*الابانه عن اصول الدیانه، منسوب به ابوالحسن علی اشعری، مدینه، ۱۹۷۵م

*ابن فورک، محمد، مجرد مقالات الشیخ ابی الحسن الاشعری، به کوشش د. ژیماره، بیروت، ۱۹۸۶م

==پیوند به بیرون==

*[http://www.andisheqom.com/Files/kalam.php?idVeiw=5727&level=4&subid=5727 پایگاه‌اندیشه قم، مقاله بحث وجوب تکلیف:]

*[http://www.hadith.net/n133-e1321-p70.html پایگاه اطلاع رسانی حدیث، مقاله تکلیف مالایطاق:]