جمهوری اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جمهوری اسلامی''' نوعی نظام حکومتی مبتنی بر دو عنصر مردم و [[اسلام]] است. به عقیده [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[مرتضی مطهری]]، در این نوع حکومت مراد از «جمهوری» شکل حکومت و «اسلامی» محتوای آن است. جمهوری اسلامی به معنای دخالت دادن خواست و اراده مردم در چارچوب قوانین اسلام در حکومت‌داری است. این ساختار سیاسی را اولین تجربه حکمرانی بر اساس نظریه ولایت فقیه دانسته‌اند. ولی فقیه دارای مشروعیت الهی است، اما به صورت غیر مستقیم منتخب مردم بوده و بر شرایط آن نظارت می‌شود.

به عقیده برخی جمهوری بودن و اسلامی بودن با یکدیگر سازگار نیستند. اما مرتضی مطهری بر این عقیده است که جمهوریت به این معنا نیست که مردم نمی‌توانند خواستار اجرای قوانین ایدئولوژی مورد قبول خودشان در جامعه باشند. [[محمدتقی مصباح یزدی|مصباح‌ یزدی]] نیز اسلامی بودن را به معنای مشروعیت الهی داشتن حاکمان حکومت با جمهوری به معنای مقبولیت مردمی حاکمان قابل جمع می‌داند. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] در تحلیل جمهوری اسلامی از عبارت [[مردم‌سالاری دینی]] بهره می‌برد که به معنای دخالت و تاثیر مردم در تمام شئون حاکمیت در چارچوب ضوابط اسلامی است.

جمهوری اسلامی به عنوان نوعی حکومت برای نخستین بار در تاریخ سیاسی جهان در ترکستان شرقی مطرح شده است. تر‌ک‌های اویغور مسلمان این منطقه در سال ۱۹۳۳م قیامی را علیه حکومت مرکزی چین ترتیب داده و جمهوری اسلامی ترکستان شرقی را بنا نهادند که یک سال بیشتر دوام نداشت. همچنین در [[موریتانی|کشور آفریقایی موریتانی]] پس از استقلال از [[فرانسه]] در سال ۱۹۶۰م جمهوری اسلامی به عنوان نظام حاکم مستقر است. [[پاکستان]] نیز در سال ۱۹۷۳م با تصویب قانون اساسی خود نظام سیاسی جمهوری اسلامی را برای حکومت خود اعلام کرد. [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ش با برگزاری همه‌پرسی از مردم ایران تاسیس شد. جمهوری اسلامی افغانستان در سال ۱۳۸۰ش پس از سقوط حکومت طالبان شکل گرفت و در سال ۱۴۰۰ش با بازگشت دوباره طالبان به قدرت و تشکیل امارت اسلامی از میان رفت. رئیس جمهور [[گامبیا|کشور آفریقایی گامبیا]] در سال ۱۳۹۴ش حکومت این کشور را جمهوری اسلامی اعلام کرد. حدود یک‌سال بعد رئیس جمهور بعدی این کشور قید اسلامی را حذف کرده و به این عنوان پایان داد.