پرش به محتوا

تهلیل: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{نیایش}}
{{نیایش}}
'''تَهْلیل'''، گفتن لا اله الاّ اللّه، مهمترین شعار [[توحید|توحیدی]] [[اسلام]]. این [[ذکر]]، از جمله ذکرهای [[ایمان|مؤمنان]] است و در [[روایات]] به عنوان برترین سخنان، دژ محکم الهی و از [[ایمان|ارکان ایمان]] شمرده شده است. [[حدیث سلسلة الذهب]] از [[امام رضا(ع)]] نشان‌دهنده اهمیت این ذکر نزد [[خداوند]] است.
'''تَهْلیل'''، گفتن لا اله الاّ اللّه، مهمترین شعار [[توحید|توحیدی]] [[اسلام]]. این [[ذکر]]، از جمله ذکرهای [[ایمان|مؤمنان]] است و در [[حدیث|روایات]] به عنوان برترین سخنان، دژ محکم الهی و از [[ایمان|ارکان ایمان]] شمرده شده است. [[حدیث سلسلةالذهب|حدیث سلسلة الذهب]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] نشان‌دهنده اهمیت این ذکر نزد [[خدا|خداوند]] است.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
تهلیل در لغت از ماده هَلَلَ و به معنای بالابردن صدا است.<ref>جوهری، ج۵، ص۱۸۵۲؛ ابن فارس، ج۶، ص۱۱؛ ابن منظور، ج۱۵، ص۱۲۰؛ مرتضی زبیدی، ج۱۵، ص۸۱۰</ref> مصدر ساخته شده این جمله، هَیلَلة است. مانند [[بسمله|بسملة]] برای بسم الله الرحمن الرحیم و [[حوقله|حوقلة]] برای لاحول و لاقوة الا بالله<ref>ازهری، ج۵، ص۳۷۰؛ ثعالبی، ص۲۲۴-۲۲۵</ref>
تهلیل در لغت از ماده هَلَلَ و به معنای بالابردن صدا است.<ref>جوهری، ج۵، ص۱۸۵۲؛ ابن فارس، ج۶، ص۱۱؛ ابن منظور، ج۱۵، ص۱۲۰؛ مرتضی زبیدی، ج۱۵، ص۸۱۰</ref> مصدر ساخته شده این جمله، هَیلَلة است. مانند [[بسم الله الرحمن الرحیم|بسمله]] برای بسم الله الرحمن الرحیم و [[حوقله|حوقلة]] برای لاحول و لاقوة الا بالله<ref>ازهری، ج۵، ص۳۷۰؛ ثعالبی، ص۲۲۴-۲۲۵</ref>


در اصطلاح دینی، عبارت است از گفتن لااله الاّ اللّه. وجه نام‌گذاری این عمل به تهلیل نیز آن است که فرد به هنگام گفتن لااله الاّ اللّه، صدای خود را بلند می‌کند.<ref>ازهری، ج۵، ص۳۶۸</ref>
در اصطلاح دینی، عبارت است از گفتن لااله الاّ اللّه. وجه نام‌گذاری این عمل به تهلیل نیز آن است که فرد به هنگام گفتن لااله الاّ اللّه، صدای خود را بلند می‌کند.<ref>ازهری، ج۵، ص۳۶۸</ref>


== در قرآن و حدیث==
==در قرآن و حدیث==
عبارت لااله الاّ اللّه دو بار به همین صورت در [[قرآن کریم]] به کار رفته است<ref>رجوع کنید به صافات: ۳۵؛ محمد: ۱۹</ref> و به صورت‌های مشابه، مانند لااله الاّ أنا و لااله الاّ أنت و به‌ویژه لااله الاهو، بیش از سی بار در قرآن آمده است.<ref>رجوع کنید به عبدالباقی، ذیل «إله”</ref>
عبارت لااله الاّ اللّه دو بار به همین صورت در [[قرآن|قرآن کریم]] به کار رفته است<ref>رجوع کنید به صافات: ۳۵؛ محمد: ۱۹</ref> و به صورت‌های مشابه، مانند لااله الاّ أنا و لااله الاّ أنت و به‌ویژه لااله الاهو، بیش از سی بار در قرآن آمده است.<ref>رجوع کنید به عبدالباقی، ذیل «إله”</ref>


مفسران بر اساس حدیث نبوی و اقوال صحابه و تابعین، «کلمه التقوی” را که در قرآن<ref>فتح: ۲۶</ref> نیز آمده، همان لااله الاّ اللّه دانسته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به بخاری جُعْفی، ج۷، ص۲۲۹؛ ترمذی، ج۵، ص۶۲؛ طبری، ج۲۶، ص۶۶۶۷؛ ابن بابویه، ۱۳۸۶، ج۱، ص۲۵۱؛ طوسی، ج۴، ص۲۸۳</ref>
مفسران بر اساس حدیث نبوی و اقوال صحابه و تابعین، «کلمه التقوی” را که در قرآن<ref>فتح: ۲۶</ref> نیز آمده، همان لااله الاّ اللّه دانسته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به بخاری جُعْفی، ج۷، ص۲۲۹؛ ترمذی، ج۵، ص۶۲؛ طبری، ج۲۶، ص۶۶۶۷؛ ابن بابویه، ۱۳۸۶، ج۱، ص۲۵۱؛ طوسی، ج۴، ص۲۸۳</ref>
خط ۱۶: خط ۱۶:
===اهمیت ذکر لااله الا الله===
===اهمیت ذکر لااله الا الله===
[[پرونده:تهلیل بر گنبد گوهرشاد.jpg|بندانگشتی|«لا اله الا الله» بر گنبد [[مسجد گوهرشاد]]|300x300پیکسل]]
[[پرونده:تهلیل بر گنبد گوهرشاد.jpg|بندانگشتی|«لا اله الا الله» بر گنبد [[مسجد گوهرشاد]]|300x300پیکسل]]
ذکر لااله الاّ اللّه از جمله [[ذکر|ذکرهای]] مؤمنان است. برخی از تعابیری که در [[روایات]] در مورد این ذکر بیان شده عبارت است از:
ذکر لااله الاّ اللّه از جمله [[ذکر|ذکرهای]] مؤمنان است. برخی از تعابیری که در [[حدیث|روایات]] در مورد این ذکر بیان شده عبارت است از:


'''← از ارکان ایمان:''' بنابر احادیث، اقرار به آن، یکی از ارکان پنج‌گانه [[اسلام]] و بزرگ‌ترین باب از ابواب هفتاد و چندگانه [[ایمان]] است.<ref>رجوع کنید به ابن حنبل، ج۲، ص۱۲۰، ۱۴۳، ۳۷۹؛ بخاری جعفی، ج۱، ص۸؛ علی بن حسن طبرسی، ص۸۶</ref>
'''← از ارکان ایمان:''' بنابر احادیث، اقرار به آن، یکی از ارکان پنج‌گانه [[اسلام]] و بزرگ‌ترین باب از ابواب هفتاد و چندگانه [[ایمان]] است.<ref>رجوع کنید به ابن حنبل، ج۲، ص۱۲۰، ۱۴۳، ۳۷۹؛ بخاری جعفی، ج۱، ص۸؛ علی بن حسن طبرسی، ص۸۶</ref>


'''← برترین سخنان:''' [[پیامبر اکرم]] برترین سخنان را لااله الاّ اللّه و عبارات هم ارز آن، همچون سبحان اللّه و الحمدللّه و اللّه اکبر برشمرده است.<ref>رجوع کنید به بخاری جعفی، ج۷، ص۲۲۹؛ طَبَرانی، ج۳، ص۳۱۵</ref>
'''← برترین سخنان:''' [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم]] برترین سخنان را لااله الاّ اللّه و عبارات هم ارز آن، همچون سبحان اللّه و الحمدللّه و اللّه اکبر برشمرده است.<ref>رجوع کنید به بخاری جعفی، ج۷، ص۲۲۹؛ طَبَرانی، ج۳، ص۳۱۵</ref>


'''←سفارش به گفتن آن:'''
'''←سفارش به گفتن آن:'''
به جهت اهمیت این ذکر، پیامبر در صدر اسلام، مردم را با «قولوا لااله الاّ اللّه تُفلحوا» به اسلام دعوت می‌کرد.<ref>رجوع کنید به ابن حنبل، ج۳، ص۴۹۲، ج۴، ص۶۳؛ ابن شهر آشوب، ج۱، ص۵۱؛ مجلسی، ج۱۸، ص۲۰۲</ref> همچنین، به مسلمانان توصیه می‌نمود که اسلام خود را با زیاد گفتن لااله الاّ اللّه تجدید کنند.<ref>رجوع کنید به حاکم نیشابوری، ج۴، ص۲۵۶؛ متقی،کنز العمال، ج۱، ص۴۱۶</ref>
به جهت اهمیت این ذکر، پیامبر در صدر اسلام، مردم را با «قولوا لااله الاّ اللّه تُفلحوا» به اسلام دعوت می‌کرد.<ref>رجوع کنید به ابن حنبل، ج۳، ص۴۹۲، ج۴، ص۶۳؛ ابن شهر آشوب، ج۱، ص۵۱؛ مجلسی، ج۱۸، ص۲۰۲</ref> همچنین، به مسلمانان توصیه می‌نمود که اسلام خود را با زیاد گفتن لااله الاّ اللّه تجدید کنند.<ref>رجوع کنید به حاکم نیشابوری، ج۴، ص۲۵۶؛ متقی،کنز العمال، ج۱، ص۴۱۶</ref>


'''← دژ محکم الهی:''' در [[حدیث قدسی]] که [[امام رضا(ع)]] با واسطه پدرانش از پیامبر اکرم نقل کرده است و در بین [[شیعیان]] به [[حدیث سلسلة الذهب]] معروف است، [[خداوند]] لااله الاّ اللّه را دژ مستحکم خود دانسته که ورود در آن موجب امان از عذاب الاهی می‌شود.<ref>رجوع کنید به ابن بابویه، ۱۳۸۷، ص۲۵؛ قضاعی، ج۲، ص۳۲۳-۳۲۴؛ ابن عساکر، ج۵، ص۴۶۲، ج۷، ص۱۱۵؛ مجلسی، ج۴۹، ص۱۲۷</ref>
'''← دژ محکم الهی:''' در [[حدیث قدسی]] که [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] با واسطه پدرانش از پیامبر اکرم نقل کرده است و در بین [[شیعه|شیعیان]] به [[حدیث سلسلةالذهب|حدیث سلسلة الذهب]] معروف است، [[خدا|خداوند]] لااله الاّ اللّه را دژ مستحکم خود دانسته که ورود در آن موجب امان از عذاب الاهی می‌شود.<ref>رجوع کنید به ابن بابویه، ۱۳۸۷، ص۲۵؛ قضاعی، ج۲، ص۳۲۳-۳۲۴؛ ابن عساکر، ج۵، ص۴۶۲، ج۷، ص۱۱۵؛ مجلسی، ج۴۹، ص۱۲۷</ref>




خط ۳۲: خط ۳۲:
==موقعیت عرفانی==
==موقعیت عرفانی==
عبارت لااله الاّ اللّه از دیرباز مورد توجه [[عرفان|عارفان]] مسلمان بوده و یکی از جهات اهمیت آن، قرآنی بودن این عبارت است. چنانکه ابن عربی می‌گوید این رحمت خداوند به انسان است که خود در [[قرآن]] چنین تعبیری به کار برده وگرنه چگونه بندگان می‌توانستند با علم به حق ابتدا «لا اله» بگویند و سپس در مقام اثبات بر آیند.<ref>ابن عربی، الفتوحات المکیه، الناشر موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، ج۲، ص۲۲۴-۲۲۵</ref>
عبارت لااله الاّ اللّه از دیرباز مورد توجه [[عرفان|عارفان]] مسلمان بوده و یکی از جهات اهمیت آن، قرآنی بودن این عبارت است. چنانکه ابن عربی می‌گوید این رحمت خداوند به انسان است که خود در [[قرآن]] چنین تعبیری به کار برده وگرنه چگونه بندگان می‌توانستند با علم به حق ابتدا «لا اله» بگویند و سپس در مقام اثبات بر آیند.<ref>ابن عربی، الفتوحات المکیه، الناشر موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، ج۲، ص۲۲۴-۲۲۵</ref>
به نظر می‌رسد [[احادیث|احادیثی]] که درباره لااله الاّ اللّه نقل شده در شکل‌گیری و رشد تفاسیر عرفانی لااله الاّ اللّه تأثیر داشته است. [[ابوحامد غزالی]] در [[احیاء علوم الدین]]<ref>رجوع کنید به ج۱، ص۲۹۸-۳۰۰</ref> مجموعه‌ای از این احادیث را نقل کرده است. یکی از این احادیث مژده می‌دهد که هر کس از روی [[اخلاص]] لااله الاّ اللّه بگوید به [[بهشت]] خواهد رفت.<ref> غزالی، احیاء علوم الدّین، الناشردار الکتاب العربي، ۱۴، ص۷۷.</ref>
به نظر می‌رسد احادیثی که درباره لااله الاّ اللّه نقل شده در شکل‌گیری و رشد تفاسیر عرفانی لااله الاّ اللّه تأثیر داشته است. [[ابوحامد غزالی]] در [[احیاء علوم الدین]]<ref>رجوع کنید به ج۱، ص۲۹۸-۳۰۰</ref> مجموعه‌ای از این احادیث را نقل کرده است. یکی از این احادیث مژده می‌دهد که هر کس از روی [[اخلاص]] لااله الاّ اللّه بگوید به [[بهشت]] خواهد رفت.<ref> غزالی، احیاء علوم الدّین، الناشردار الکتاب العربي، ۱۴، ص۷۷.</ref>




خط ۳۸: خط ۳۸:
برخی [[عرفان|عرفا]] جمله لااله الاّ اللّه را ذکر خفی (قلبی) نامیده‌اند.<ref>رجوع کنید به نراقی، جامع السعادات، الناشر: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ج۳، ص۳۳۳</ref> به این دلیل که تلفظ کردن به آن نیازی به لب ندارد و آن را می‌توان در دل نیز تلفظ کرد.<ref> زرکشی، ص۸۲</ref>
برخی [[عرفان|عرفا]] جمله لااله الاّ اللّه را ذکر خفی (قلبی) نامیده‌اند.<ref>رجوع کنید به نراقی، جامع السعادات، الناشر: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ج۳، ص۳۳۳</ref> به این دلیل که تلفظ کردن به آن نیازی به لب ندارد و آن را می‌توان در دل نیز تلفظ کرد.<ref> زرکشی، ص۸۲</ref>


== جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
{{ستون-شروع|4}}
{{ستون-شروع|4}}
* [[تکبیر]]
* [[تکبیر]]
خط ۴۷: خط ۴۷:
{{پایان}}
{{پایان}}


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


خط ۹۰: خط ۹۰:


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=10700 دانشنامه جهان اسلام]
*منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=10700 دانشنامه جهان اسلام]


{{اصطلاحات قرآنی}}
{{اصطلاحات قرآنی}}
confirmed، protected، templateeditor
۶٬۱۰۵

ویرایش