نخل‌گردانی (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات آئین ها | {{جعبه اطلاعات آئین ها | ||
| عنوان = نخل‌گردانی | | عنوان = نخل‌گردانی | ||
| عرض =350px | | عرض =350px | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
*چوب نخل، نماد پیکر [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]]. | *چوب نخل، نماد پیکر [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]]. | ||
*سیاه‌پوش | *[[سیاه‌پوشی|سیاه‌پوش کردن]]، نماد اعلام [[سوگواری]] و ماتم. | ||
[[پرونده:پیشانی نخل با طرح درخت سرو.jpg|200px|بندانگشتی|پیشانی نخل با طرح درخت سرو]] | [[پرونده:پیشانی نخل با طرح درخت سرو.jpg|200px|بندانگشتی|پیشانی نخل با طرح درخت سرو]] | ||
*شمشیر و نیزه، نماد تیر و نیزه های وارد شده بر بدن امام حسین(ع). | *شمشیر و نیزه، نماد تیر و نیزه های وارد شده بر بدن امام حسین(ع). | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
به تزیین و آرایش نخل، نخل بستن میگویند. نخل را در نخستین [[دهه محرم]] و بیشتر در دو سه روز پیش از [[روز تاسوعا|تاسوعا]] میبندند. | به تزیین و آرایش نخل، نخل بستن میگویند. نخل را در نخستین [[دهه محرم]] و بیشتر در دو سه روز پیش از [[روز تاسوعا|تاسوعا]] میبندند. | ||
[[پرونده:نخل آرایی.jpg|200px|بندانگشتی|نخل آرایی]] | [[پرونده:نخل آرایی.jpg|200px|بندانگشتی|نخل آرایی]] | ||
آراستن نخل بسته به کوچک و بزرگ بودن نخل، مقدار لوازم، زیورهای تزیینی، نوع و شکل آذینبندی یک تا چند روز طول میکشد. نخلهای بزرگ را چند روزه و معمولاً از پنجم تا نهم محرم، سیاه‌پوش و آذینبندی می‌کنند. | آراستن نخل بسته به کوچک و بزرگ بودن نخل، مقدار لوازم، زیورهای تزیینی، نوع و شکل آذینبندی یک تا چند روز طول میکشد. نخلهای بزرگ را چند روزه و معمولاً از پنجم تا نهم محرم، [[سیاه‌پوشی|سیاه‌پوش]] و آذینبندی می‌کنند. | ||
برای بستن نخل، نخست همه سطح آن را با پارچه‌های سیاه، سبز، طاق شال و ترمه می‌پوشانند. این پوشش، به خصوص در دو سمت پیشانی و عقب با شاخه‌های گل، شمشاد، آینه و زیورهای گوناگون تزیین می‌شود. شمشیر، خنجر، دشنه، سپر، کلاه‌خود، تعدادی فانوس، چراغ لاله یا شمع بزرگ، تعدادی بیرق کوچک، نظر قربانی، چهل بسم‌اللّه و چند شمایل از امامان از دیگر زیورهای نخل است.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۱-۶۲.</ref> | برای بستن نخل، نخست همه سطح آن را با پارچه‌های سیاه، سبز، طاق شال و ترمه می‌پوشانند. این پوشش، به خصوص در دو سمت پیشانی و عقب با شاخه‌های گل، شمشاد، آینه و زیورهای گوناگون تزیین می‌شود. شمشیر، خنجر، دشنه، سپر، کلاه‌خود، تعدادی فانوس، چراغ لاله یا شمع بزرگ، تعدادی بیرق کوچک، نظر قربانی، چهل بسم‌اللّه و چند شمایل از امامان از دیگر زیورهای نخل است.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۱-۶۲.</ref> | ||
گاهی روی نخل یک دستار سبز، شال کمر و ردایی به نشانه لباس امام می‌گذارند و بیشتر اوقات زنگی از سقف نخل آویزان است که هنگام حمل نخل با به صدا در آمدن آن نخل‌کشان و افراد دسته صلوات می‌فرستند.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۱-۶۲.</ref> | گاهی روی نخل یک دستار سبز، شال کمر و ردایی به نشانه لباس امام می‌گذارند و بیشتر اوقات زنگی از سقف نخل آویزان است که هنگام حمل نخل با به صدا در آمدن آن نخل‌کشان و افراد دسته صلوات می‌فرستند.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۱-۶۲.</ref> | ||
==== بابای نخل==== | ====بابای نخل==== | ||
کسی که نخل را تزیین می‌کند، از کارآزمودگی و مهارت خاصی برخوردار است. این فرد را اصطلاحا «نخل‌بند»، «نخل پیوند»، «نخل آرا» و در بسیاری از مناطق ایران، «بابا»، «بابای نخل» یا «نخلی» می‌نامند.{{مدرک}} | کسی که نخل را تزیین می‌کند، از کارآزمودگی و مهارت خاصی برخوردار است. این فرد را اصطلاحا «نخل‌بند»، «نخل پیوند»، «نخل آرا» و در بسیاری از مناطق ایران، «بابا»، «بابای نخل» یا «نخلی» می‌نامند.{{مدرک}} | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
برخی از این باورها درباره نخل عبارتست از: | برخی از این باورها درباره نخل عبارتست از: | ||
* زنان نازا برای فرزند‌دار شدن از زیر نخل عبور می‌کنند. | *زنان نازا برای فرزند‌دار شدن از زیر نخل عبور می‌کنند. | ||
* کودک بیمار را برای شفا یافتن از بالای نخل رد می‌کنند. | *کودک بیمار را برای شفا یافتن از بالای نخل رد می‌کنند. | ||
* اگر در هنگام حرکت در کوچه‌ها نخل به دیوار خانه‌ای برخورد نماید، عقیده بر این است که اتفاق ناگوار و ناراحت کننده‌ای در آن خانه رخ می‌دهد و صاحب خانه سعی می‌کند برای رفع آن گوسفندی قربانی کند. | *اگر در هنگام حرکت در کوچه‌ها نخل به دیوار خانه‌ای برخورد نماید، عقیده بر این است که اتفاق ناگوار و ناراحت کننده‌ای در آن خانه رخ می‌دهد و صاحب خانه سعی می‌کند برای رفع آن گوسفندی قربانی کند. | ||
* زنان برای بر آورده شدن حاجات در شب‌های روز [[تاسوعا|تاسوعا]] و [[روز عاشورا|عاشورا]] تا صبح در کنار نخل، چراغ نفتی یا شمع روشن می‌کنند.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۸.</ref> | *زنان برای بر آورده شدن حاجات در شب‌های روز [[تاسوعا|تاسوعا]] و [[روز عاشورا|عاشورا]] تا صبح در کنار نخل، چراغ نفتی یا شمع روشن می‌کنند.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۸.</ref> | ||
===نذرهای نخل=== | ===نذرهای نخل=== | ||
این [[نذر|نذورات]] بسته به اعتقادات صاحبان نخل در هر منطقه‌ای متفاوت است. این نذرها عبارتند از: | این [[نذر|نذورات]] بسته به اعتقادات صاحبان نخل در هر منطقه‌ای متفاوت است. این نذرها عبارتند از: | ||
* انواع پارچه‌های قیمتی و ابریشمی قدیمی که در پوشاندن نخل به کار می‌رود. | *انواع پارچه‌های قیمتی و ابریشمی قدیمی که در پوشاندن نخل به کار می‌رود. | ||
* انواع زیورهای نقره‌ای که به جلوی نخل دوخته و آویزان می‌کنند. | *انواع زیورهای نقره‌ای که به جلوی نخل دوخته و آویزان می‌کنند. | ||
* اگر پسر جوانی فوت کرده باشد قبای دامادی وی را نذر نخل می‌کنند. | *اگر پسر جوانی فوت کرده باشد قبای دامادی وی را نذر نخل می‌کنند. | ||
* گاهی زنی که دارای فرزند نمیشود، لباس عروسی خود را نذر نخل می‌کند. | *گاهی زنی که دارای فرزند نمیشود، لباس عروسی خود را نذر نخل می‌کند. | ||
انواع میوههای فصل، انواع حلواها، شربتهای مختلف، نان و قند. | انواع میوههای فصل، انواع حلواها، شربتهای مختلف، نان و قند. | ||
* برخی قند را در پای نخل حل کرده به صورت شربت بین مردم پخش می‌کنند. | *برخی قند را در پای نخل حل کرده به صورت شربت بین مردم پخش می‌کنند. | ||
* عدهای کله قندها را به فردی که سوارنخل است میدهند تا وی از آن برای پذیرایی از عزاداران استفاده کند. همچنین تعدادی آن را به بابای نخل و دیگر افراد محتاج میدهند. در مورد نذر نان نیز به این شکل عمل می‌شود.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۸.</ref> | *عدهای کله قندها را به فردی که سوارنخل است میدهند تا وی از آن برای پذیرایی از عزاداران استفاده کند. همچنین تعدادی آن را به بابای نخل و دیگر افراد محتاج میدهند. در مورد نذر نان نیز به این شکل عمل می‌شود.<ref>جمشیدی گوهرریزی، «نخل و نخل‌گردانی در استان یزد»، ص۶۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||