عجل فرجهم: تفاوت میان نسخه‌ها

طبق [[اسناد|سلسله‌سند]] برخی روایات، قدمت این [[ذکر]] به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] برمی‌گردد.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۹۵، ص۱۲۷.</ref> در در [[البلد الامین و الدرع الحصین (کتاب)|بلدالامین]] اثر [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|ابراهیم کفعمی]]([[سال ۸۴۰ هجری قمری|۸۴۰]]-[[سال ۹۰۵ هجری قمری|۹۰۵ق]])، [[دعا|دعایی]] وجود دارد که سندش به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] برمی‌گردد<ref>کفعمی، بلدالامین، بی‌تا، ج۱، ص۹۱.</ref> نیز عبارت «عَجِّلْ اللّٰهُمَّ فَرَجَهُمْ» آمده است.<ref>کفعمی، بلدالامین، بی‌تا، ج۱، ص۹۶.</ref> ذکر «عجل فرجهم» در تزئین برخی مکان‌های مذهبی شیعیان، همچون کتیبه‌های [[مسجد جامع اصفهان]] و [[حرم حضرت معصومه(س)]] به‌همراه صلوات به‌کار رفته است.<ref>قوچانی، «خط بنایی معقلی، تجلی علی (ع) بر خط کوفی بنایی»، ص۹۱؛ ستوده، «کتیبه‌های آستانه مقدسه قم»، ص۳۳.</ref>  

معنای واژه فَرَج را دور شدن از اندوه و رفع گرفتاری دانسته‌اند.<ref>دهخدا ذیل واژه فرج.</ref> به‌گفته پژوهشگران، دعا برای فرج نیز گاهی به‌معنای عامِّ فرج یعنی گشایش در کارِ اهل‌بیت(ع) و مؤمنان است{{یاد|طبق دیدگاه برخی صاحب‌نظران، فرج و گشایش در کار اهل بیت(ع) به معنای تبیین احکام دین و اجرای آن‌ها است و این به ضرورت تشکیل [[حکومت اسلامی]] اشاره دارد («[https://www.masjed.ir/fa/newsagency/31934/Qaem معنای وعجل فرجهم چیست؟]»، خبرگزاری مسجد).}} و گاهی در معنای خاصِّ فرج یعنی [[ظهور امام زمان|ظهور امام مهدی]] به‌کار رفته است.<ref>الهی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش دعا در تعجیل بخشی ظهور»، ص۱۰. یزدی‌نژاد، «چند نکته در معنای حدیث امر به دعای فرج» ص۲۶۳-۲۶۴.</ref> این ذکر در متن برخی دعاها به‌صورت «عَجِّلْ فَرَجَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» (فرَج محمد و خاندان محمد را نزدیک گردان)<ref>شیخ بهایی، مفتاح الفلاح، دارالکتب اسلامی، ص۸۷.</ref> یا «عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِیَائِکَ»<ref>کفعمی، البلدالأمین، بی‌تا، ج۱، ص۲۴۴.</ref> آمده است؛ اما در متن‌هایی همچون [[دعای عهد]] عبارت «عجَّل فرَجه» آمده است.<ref>نوری، مستدرک‌الوسائل، بیروت، ج۵، ص۷۴.</ref> همچنین در بعضی از احادیث شیعه بعد از این ذکر، عبارت «وَ أَهْلِکْ عَدُوَّهُمْ» (دشمنانشان را هلاک ساز) و عبارات مشابه آن آمده است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۷، ص۸۲؛ شیخ طوسی، مصباح المجتهد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۶۵؛ کفعمی، بلدالأمین، بی‌تا، ج۱، ص۷۱.</ref>

در روایات شیعه، صلوات با «عَجِّل فرجهم» و یا «عجل فَرَجَ آل محمد» را در مواقعی چون روز [[جمعه (روز)|جمعه]] و در بعد از ظهر پنجشنبه [[مستحب]] دانسته‌اند<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۷، ص۲۱۵.</ref> و برای آن، خواصی ذکر کرده‌اند. در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که هر کس بعد از [[نماز صبح]] و [[نماز ظهر|ظهر]]، صلوات با «عجل فرجهم» بفرستد پیش از مرگش [[قائم آل محمد|قائم]] را خواهد دید.<ref>نوری، مستدرک‌الوسائل، بیروت، ج۵، ص۹۶.</ref> قرار گرفتن در زمرۀ اصحاب قائم،<ref>نوری، مستدرک‌الوسائل، بیروت، ج۶، ص۹۸.</ref> [[شفاعت|شفاعت‌شدن]] در روز [[قیامت]]،<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۶، ص۳۵۳.</ref> در امان بودن جان<ref>نوری، مستدرک‌الوسائل، بیروت، ج۶، ص۹۸-۹۷.</ref> و دفع خطر جانوران نیز از دیگر خواص این ذکر با پاره‌ای از شرایط و آداب بیان شده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۲۹۱.</ref>