۱۷٬۱۹۲
ویرایش
عجل فرجهم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) (+ رده:مقالههای جدید (هاتکت)) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Vaajjelfarajahom.jpg|بندانگشتی|دیوارنگاری صلوات با عجل فرجهم در شهر [[تهران]]]] | [[پرونده:Vaajjelfarajahom.jpg|بندانگشتی|دیوارنگاری صلوات با عجل فرجهم در شهر [[تهران]]]] | ||
'''عَجِّل فَرَجَهم''' [[ذکر|ذکری]] است که [[شیعه|شیعیان]] پس از [[صلوات]] بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)]] به زبان می‌آورند. این ذکر را [[دعا]] برای گشایش در کار اهل‌بیت(ع) یا [[ظهور امام زمان|ظهور امام | '''عَجِّل فَرَجَهم''' [[ذکر|ذکری]] است که [[شیعه|شیعیان]] پس از [[صلوات]] بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)]] به زبان می‌آورند. این ذکر را [[دعا]] برای گشایش در کار اهل‌بیت(ع) یا [[ظهور امام زمان|ظهور امام مهدی(عج)]] می‌دانند. این ذکر در [[حدیث|روایات]] با عبارت‌های متفاوتی آمده است. طبق روایات، پیامبر(ص) و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از این ذکر یا عبارت‌های مشابه آن استفاده کرده‌اند. در روایات شیعه، به گفتن این ذکر در زمان‌هایی خاص توصیه شده است و برای آن خواصی همچون دیدار [[قائم آل محمد]] و در امان بودن از بلاها ذکر شده است. [[مجتهد|فقیهان]] عموماً به کار بردن این ذکر را در [[تشهد|تشهد نماز]] جایز می‌دانند؛ اما به عقیده برخی از فقیهان نباید این ذکر را به طور مداوم به صلوات تشهد اضافه کرد. | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
طبق [[اسناد|سلسله‌سند]] برخی روایات، قدمت این ذکر به امام علی(ع) برمی‌گردد.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۹۵، ص۱۲۷.</ref> در دعایی که سندش به پیامبر(ص) برمی‌گردد<ref>کفعمی، بلدالامین، بی‌تا، ج۱، ص۹۱.</ref> نیز عبارت «عَجِّلْ اللّٰهُمَّ فَرَجَهُمْ» آمده است.<ref>کفعمی، بلدالامین، بی‌تا، ج۱، ص۹۶.</ref> ذکر «عجل فرجهم» در تزئین برخی مکان‌های مذهبی شیعیان، همچون کتیبه‌های [[مسجد جامع اصفهان]] و [[حرم حضرت معصومه(س)]] به‌همراه صلوات به‌کار رفته است.<ref>قوچانی، «خط بنایی معقلی، تجلی علی (ع) بر خط کوفی بنایی»، ص۹۱؛ ستوده، «کتیبه‌های آستانه مقدسه قم»، ص۳۳.</ref> | طبق [[اسناد|سلسله‌سند]] برخی روایات، قدمت این ذکر به امام علی(ع) برمی‌گردد.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۹۵، ص۱۲۷.</ref> در دعایی که سندش به پیامبر(ص) برمی‌گردد<ref>کفعمی، بلدالامین، بی‌تا، ج۱، ص۹۱.</ref> نیز عبارت «عَجِّلْ اللّٰهُمَّ فَرَجَهُمْ» آمده است.<ref>کفعمی، بلدالامین، بی‌تا، ج۱، ص۹۶.</ref> ذکر «عجل فرجهم» در تزئین برخی مکان‌های مذهبی شیعیان، همچون کتیبه‌های [[مسجد جامع اصفهان]] و [[حرم حضرت معصومه(س)]] به‌همراه صلوات به‌کار رفته است.<ref>قوچانی، «خط بنایی معقلی، تجلی علی (ع) بر خط کوفی بنایی»، ص۹۱؛ ستوده، «کتیبه‌های آستانه مقدسه قم»، ص۳۳.</ref> | ||
===معنای فَرَج=== | ===معنای فَرَج=== | ||
معنای واژه فَرَج را دور شدن از اندوه و رفع گرفتاری دانسته‌اند.<ref>دهخدا ذیل واژه فرج.</ref> به‌گفته پژوهشگران، دعا برای فرج نیز گاهی به‌معنای عام فرج یعنی گشایش در کارِ اهل‌بیت(ع) و مؤمنان است{{یاد|طبق دیدگاه برخی صاحب‌نظران، فرج و گشایش در کار اهل بیت(ع) به معنای تبیین احکام دین و اجرای آن‌ها است و این به ضرورت تشکیل [[حکومت اسلامی]] اشاره دارد («[https://www.masjed.ir/fa/newsagency/31934/Qaem معنای وعجل فرجهم چیست؟]»، خبرگزاری مسجد).}} و گاهی در معنای خاص فرج یعنی [[ظهور امام زمان]] به‌کار رفته است.<ref>الهی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش دعا در تعجیل بخشی ظهور»، ص۱۰. یزدی‌نژاد، «چند نکته در معنای حدیث امر به دعای فرج» ص۲۶۳-۲۶۴.</ref> این ذکر در متن برخی دعاها به‌صورت «عَجِّلْ فَرَجَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»<ref>شیخ بهایی، مفتاح الفلاح، دارالکتب اسلامی، ص۸۷.</ref> یا «عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِیَائِکَ»<ref>کفعمی، البلدالأمین، بی‌تا، ج۱، ص۲۴۴.</ref> آمده است؛ اما در متن‌هایی همچون | معنای واژه فَرَج را دور شدن از اندوه و رفع گرفتاری دانسته‌اند.<ref>دهخدا ذیل واژه فرج.</ref> به‌گفته پژوهشگران، دعا برای فرج نیز گاهی به‌معنای عام فرج یعنی گشایش در کارِ اهل‌بیت(ع) و مؤمنان است{{یاد|طبق دیدگاه برخی صاحب‌نظران، فرج و گشایش در کار اهل بیت(ع) به معنای تبیین احکام دین و اجرای آن‌ها است و این به ضرورت تشکیل [[حکومت اسلامی]] اشاره دارد («[https://www.masjed.ir/fa/newsagency/31934/Qaem معنای وعجل فرجهم چیست؟]»، خبرگزاری مسجد).}} و گاهی در معنای خاص فرج یعنی [[ظهور امام زمان|ظهور امام مهدی]] به‌کار رفته است.<ref>الهی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش دعا در تعجیل بخشی ظهور»، ص۱۰. یزدی‌نژاد، «چند نکته در معنای حدیث امر به دعای فرج» ص۲۶۳-۲۶۴.</ref> این ذکر در متن برخی دعاها به‌صورت «عَجِّلْ فَرَجَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»<ref>شیخ بهایی، مفتاح الفلاح، دارالکتب اسلامی، ص۸۷.</ref> یا «عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِیَائِکَ»<ref>کفعمی، البلدالأمین، بی‌تا، ج۱، ص۲۴۴.</ref> آمده است؛ اما در متن‌هایی همچون [[دعای عهد]] عبارت «عجَل فرَجه» آمده است.<ref>نوری، مستدرک‌الوسائل، بیروت، ج۵، ص۷۴.</ref> همچنین در بعضی از احادیث شیعه بعد از این ذکر، عبارت «وَ أَهْلِکْ عَدُوَّهُمْ» (دشمنانشان را هلاک ساز) و عبارات مشابه آن آمده است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۷، ص۸۲؛ شیخ طوسی، مصباح المجتهد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۶۵؛ کفعمی، بلدالأمین، بی‌تا، ج۱، ص۷۱.</ref> | ||
==خواص صلوات با | ==خواص صلوات با عجل فرجهم== | ||
در روایات شیعه، صلوات با «عجل فرجهم» را در مواقعی چون روز [[جمعه (روز)|جمعه]] و در بعد از ظهر [[پنج شنبه (روز)|پنجشنبه]] مستحب دانسته‌اند<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۷، ص۲۱۵.</ref> و برای آن، خواصی ذکر کرده‌اند. در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که هر کس بعد از [[نماز صبح]] و [[نماز ظهر|ظهر]]، صلوات با «عجل فرجهم» بفرستد پیش از مرگش قائم را خواهد دید.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، بیروت، ج۵، ص۹۶.</ref> [[شفاعت|شفاعت‌شدن]] در روز [[قیامت]]،<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۶، ص۳۵۳.</ref> در امان بودن جان<ref>مستدرک الوسائل، ج۶، بیروت، ص۹۷.</ref> و دفع خطر جانوران نیز از دیگر خواص این ذکر بیان شده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۲۹۱.</ref> | در روایات شیعه، صلوات با «عجل فرجهم» را در مواقعی چون روز [[جمعه (روز)|جمعه]] و در بعد از ظهر [[پنج شنبه (روز)|پنجشنبه]] مستحب دانسته‌اند<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۷، ص۲۱۵.</ref> و برای آن، خواصی ذکر کرده‌اند. در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که هر کس بعد از [[نماز صبح]] و [[نماز ظهر|ظهر]]، صلوات با «عجل فرجهم» بفرستد پیش از مرگش قائم را خواهد دید.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، بیروت، ج۵، ص۹۶.</ref> [[شفاعت|شفاعت‌شدن]] در روز [[قیامت]]،<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۸ش، ج۸۶، ص۳۵۳.</ref> در امان بودن جان<ref>مستدرک الوسائل، ج۶، بیروت، ص۹۷.</ref> و دفع خطر جانوران نیز از دیگر خواص این ذکر بیان شده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۲۹۱.</ref> | ||
==گفتن عجل فرجهم در نماز== | ==گفتن عجل فرجهم در نماز== | ||
طبق [[فتوا|استفتائی]] که از برخی فقیهان شیعه شده، گفتن عبارت «عجل فرجهم» پس از صلوات [[تشهد]] تحت شرایطی [[مباح|جایز]] است. [[میرزا جواد تبریزی|آیت‌الله تبریزی]] و [[سید علی حسینی سیستانی|سیستانی]] این ذکر را بعد از صلوات | طبق [[فتوا|استفتائی]] که از برخی فقیهان شیعه شده، گفتن عبارت «عجل فرجهم» پس از صلوات [[تشهد]] تحت شرایطی [[مباح|جایز]] است. [[میرزا جواد تبریزی|آیت‌الله تبریزی]] و [[سید علی حسینی سیستانی|سیستانی]] این ذکر را بعد از صلوات تشهد جایز دانسته‌اند. از نظر [[محمدتقی بهجت|آیت‌الله بهجت]] و [[محمد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]]، اگر به نیّت [[دعا]] باشد، اشکال ندارد. از نظر [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]] و [[حسین نوری همدانی|نوری همدانی]] اگر به قصد ورود (یعنی به نیست عملی که خداوند به آن دستور داده است) نباشد، اشکال ندارد؛ اما از نظر [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] نمازگزار نباید به‌طور مداوم این ذکر را به صلوات تشهد اضافه کند و احتیاط در آن است که این کار را نکند.<ref>مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص ۱۰۷، س ۲۶۳؛ نوری همدانی، هزار و یک مساله فقهی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۹؛ صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۷۳؛ سیستانی، «[https://www.sistani.org/persian/qa/0855/ پرسش و پاسخ: تشهد]»، سایت دفتر آیت‌الله سیستانی؛ واحد پاسخگویی به سوالت جامعة الزهرا(س)، «دانسته‌ها: فقه وزندگی»، ص۵۵.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||