confirmed، templateeditor
۱۲٬۰۶۳
ویرایش
کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
تمیزکاری
(ویکی سازی) |
(تمیزکاری) |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
برای تحول و دگرگونی علم کلام اسلامی مراحل مختلفی گفته‌اند. محمدتقی سبحانی از محققان تاریخ علم کلام، مراحل دگرگونی این علم را چهار مرحله بیان می‌کند و می‌نویسد در این مرحله‌بندی عمومی، میان مذاهب اسلامی تفاوت‌هایی نیز وجود دارد: ۱. مرحله اصالت و استقلال، ۲. مرحله رقابت و اختلاط، ۳. مرحله ادغام و استحاله، ۴. مرحله احیا و تجدید.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۱۰.</ref> این تقسیم‌بندی با توجه به داد و ستد علم کلام با دانش‌های بیرونی، به‌ویژه [[فلسفه]] انجام شده است.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۱۰.</ref> | برای تحول و دگرگونی علم کلام اسلامی مراحل مختلفی گفته‌اند. محمدتقی سبحانی از محققان تاریخ علم کلام، مراحل دگرگونی این علم را چهار مرحله بیان می‌کند و می‌نویسد در این مرحله‌بندی عمومی، میان مذاهب اسلامی تفاوت‌هایی نیز وجود دارد: ۱. مرحله اصالت و استقلال، ۲. مرحله رقابت و اختلاط، ۳. مرحله ادغام و استحاله، ۴. مرحله احیا و تجدید.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۱۰.</ref> این تقسیم‌بندی با توجه به داد و ستد علم کلام با دانش‌های بیرونی، به‌ویژه [[فلسفه]] انجام شده است.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۱۰.</ref> | ||
به گفته محمدتقی سبحانی، مرحله نخستْ پنج سده صدر [[اسلام]] را در بر می‌گیرد و خود شامل سه مرحله می‌شود: الف) پیدایش و شکل‌گیری، ب) تکوین کلام نظری، ج) تدوین کتاب‌های جامع کلامی.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۱۲ـ۱۸.</ref> در مرحله دوم (مرحله رقابت و اختلاط)، متکلمان با گشاده‌دستی به جذب مفاهیم و روش‌های فلسفی روی آوردند و به بازسازی کلام بر اساس این مفاهیم نو دست زدند و از سوی دیگر سخت‌گیرانه به دفاع از عقاید کلامی در برابر اندیشه‌های فلسفی پرداختند. این مرحله از | به گفته محمدتقی سبحانی، مرحله نخستْ پنج سده صدر [[اسلام]] را در بر می‌گیرد و خود شامل سه مرحله می‌شود: الف) پیدایش و شکل‌گیری، ب) تکوین کلام نظری، ج) تدوین کتاب‌های جامع کلامی.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۱۲ـ۱۸.</ref> در مرحله دوم (مرحله رقابت و اختلاط)، متکلمان با گشاده‌دستی به جذب مفاهیم و روش‌های فلسفی روی آوردند و به بازسازی کلام بر اساس این مفاهیم نو دست زدند و از سوی دیگر سخت‌گیرانه به دفاع از عقاید کلامی در برابر اندیشه‌های فلسفی پرداختند. این مرحله از قرن پنجم هجری تا قرن نهم هجری به طول انجامید.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۱۸ـ۲۰.</ref> | ||
در مرحله سوم (مرحله ادغام و استحاله)، [[کلام اهل‌سنت]] به‌شدت افول کرد و در [[شیعه]] کاملاً فلسفی شد.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۲۰ـ۲۱.</ref> مرحله چهارم (مرحله احیا و نوسازی) از سده دوازدهم آغاز شد. در این مرحله، برخی از ضرورت تأسیس «[[کلام جدید]]» سخن راندند و تلاش‌هایی برای توسعه دانش کلام و پاسخ‌گویی به پرسش‌های جدید شد. برای معرفی این تلاش‌ها، از اصطلاحاتی چون «[[نومعتزلی]]»، «[[نواشعری]]» یا «نوسلفی‌گری» استفاده شده است. در عالم تشیع، در کنار احیای اندیشه‌های [[ملاصدرا|صدرایی]] در علم کلام که گاه از آن به فلسفه «نوصدرایی» یاد می‌شود، شاهد احیای مدرسه کلامی متأخرین، مثل [[علامه حلی]] در میان فقیهان و احیای مدرسه فکری [[کوفه]] و [[قم]] هستیم که غالباً با عنوان «[[مکتب تفکیک]]» از آن یاد می‌شود.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۲۱ـ۲۲.</ref> | در مرحله سوم (مرحله ادغام و استحاله)، [[کلام اهل‌سنت]] به‌شدت افول کرد و در [[شیعه]] کاملاً فلسفی شد.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۲۰ـ۲۱.</ref> مرحله چهارم (مرحله احیا و نوسازی) از سده دوازدهم آغاز شد. در این مرحله، برخی از ضرورت تأسیس «[[کلام جدید]]» سخن راندند و تلاش‌هایی برای توسعه دانش کلام و پاسخ‌گویی به پرسش‌های جدید شد. برای معرفی این تلاش‌ها، از اصطلاحاتی چون «[[نومعتزلی]]»، «[[نواشعری]]» یا «نوسلفی‌گری» استفاده شده است. در عالم تشیع، در کنار احیای اندیشه‌های [[ملاصدرا|صدرایی]] در علم کلام که گاه از آن به فلسفه «نوصدرایی» یاد می‌شود، شاهد احیای مدرسه کلامی متأخرین، مثل [[علامه حلی]] در میان فقیهان و احیای مدرسه فکری [[کوفه]] و [[قم]] هستیم که غالباً با عنوان «[[مکتب تفکیک]]» از آن یاد می‌شود.<ref>سبحانی، «کلام امامیه ریشه‌ها و رویش‌ها»، ص۲۱ـ۲۲.</ref> | ||