سخنان امام علی(ع) در خاکسپاری حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

سخنان امام علی(ع) هنگام [[تشییع و تدفین حضرت فاطمه(س)|دفن فاطمه(س)]]، خطاب به پیامبر را نشانگر ناراحتی آن حضرت از فراق فاطمه(س) و بیانگر عظمت حضرت فاطمه می‌دانند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۲.</ref> به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی در [[پیام امام امیرالمؤمنین (کتاب)|شرح نهج البلاغه]]، این سخنان، بخشی از حقايق مهم تاريخى صدر اسلام را به‌صورت غيرمستقيم اما گويا و پرمعنا منعكس مى‌كند.<ref>مکارم شیرازی، پيام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۰.</ref>  

==محتوا ==

 

===برداشت‌های محتوایی===

در [[فهرست شرح‌های نهج‌البلاغه|شرح‌های نهج‌البلاغه]] در ذیل این خطبه به نکاتی اشاره شده است برخی از آنها عبارتند از:

*نزدیکی قبر فاطمه به قبر پیامبر: برخی از شارحان عبارت «النَّازِلَةِ فِي جِوَارِكَ» را نشان‌دهنده نزدیکی [[محل دفن حضرت فاطمه(س)|قبر فاطمه(س)]] با قبر پيامبر(ص) می‌دانند.<ref>خویی، منهاج البراعة، ۱۳۵۸ش، ج۱۳، ص۸-۹.</ref> به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی این عبارت نظریه کسانی که معتقدند فاطمه در منزل خود دفن شده است را تقویت می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۲.</ref>  

*اندوه شدید امام علی در فراق فاطمه: « أَمَّا حُزْنِي فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَيْلِي فَمُسَهَّدٌ»؛ نشانگر شدت اندوه امام علی در فراق فاطمه است. همچنین بیانگر پيوند عاطفى و روحانى عميق و ريشه‌دار آن‌دو به يكديگر. آیت‌الله مکارم شیرازی ابیات زیر را که منسوب به حضرت علی(ع) است اشاره به همین مطلب می‌داند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۷.</ref>

|أبكي مخافة أن تطول حياتي‌ <ref>دیوان الامام علی، دار ابن‌زیدون، ص۵۵.</ref>

|ترجمه=جانم گرفتار مصيبت دردناك اوست و اى كاش با آه و ناله از اين تن بيرون مى‌آمد. بعد از تو زندگى در نظرم بى‌ارزش است و اگر اشك مى‌ريزم براى اين است كه مى‌ترسم بعد از تو عمرم طولانى شود.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۷.</ref>}}

*شکایت از امت پیامبر: به گفته [[ابن‌میثم بحرانی]] عبارت «فَأَحْفِهَا السُّؤَالَ»، اشاره به این دارد که به حضرت فاطمه ظلم شده است و او از آن شکایت می‌کند.<ref>ابن‌میثم، اختیار مصباح السالکین، ۱۳۶۶ش، ص۳۹۳.</ref> آیت‌الله مکارم نیز معتقد است این عبارت کلی است و به حوادثی همچون، [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)|هجوم به خانه فاطمه]]، سقط محسن و بردن حضرت علی به مسجد برای بیعت با ابوبکر اشاره دارد.<ref>مکارم شیرازی، پيام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ۳۷-۳۸.</ref>فیض‌الاسلام نیز به غصب فدک، نشناختن حق فاطمه و شکستن پهلوی او اشاره کرده است<ref>فیض‌الاسلام، ترجمه و شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۱ش، ص۶۵۳.</ref>

* سنگینی مصیبت پیامبر: برخی معتقدند عبارت «أَنَّ فِي التَّأَسِّي لِي بِعَظِيمِ فُرْقَتِكَ وَ فَادِحِ مُصِيبَتِكَ مَوْضِعَ تَعَزٍّ» به اینکه نکته اشاره دارد که تحمل مصیبت پیامبر برای حضرت علی از مصیبت فاطمه سخت‌تر بود چراکه پیامبر به منزله پدر علی، رهبر، راهنما، معلم و استاد آن حضرت بود.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۴.</ref>

*چرایی نسبت دادن عمل به همه امت: درباره عبارت «بِتَضَافُرِ أُمَّتِكَ عَلَى هَضْمِهَا» گفته‌اند هر چند واژه تضافر به معنای همکاری گروهی است؛ اما چون بسیاری از امت با سکوتشان این کار را تأیید کردند، این عمل به همه امت نسبت داده شده است.<ref>مکارم شیرازی، پيام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۸.</ref>

شارحان نهج‌البلاغه بر این باورند که عبارت «السَّرِيعَةِ اللَّحَاقِ بِكَ» به نزدیک بودن شهادت فاطمه(س) به رحلت پیامبر(ص) دارد.<ref>خویی، منهاج البراعة، ۱۳۵۸ش، ج۱۳، ص۹-۱۰.</ref> همچنین اشاره به مصائب شدید حضرت فاطمه دارد که بر اثر آنها در جوانی به شهادت رسید.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام اميرالمؤمنين، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۳.</ref>