۱۷٬۱۸۷
ویرایش
عملیات استشهادی: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح لینک با اعراب
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) (اصلاح لینک با اعراب) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اشتباه نشود|عملیات انتحاری}} | {{اشتباه نشود|عملیات انتحاری}} | ||
'''عَمَلیات اِستِشهادی''' از اقسام [[جهاد دفاعی]] که فردی داوطلبانه خود را برای کشته‌شدن قطعی و ضربه به دشمن آماده می‌کند. | '''عَمَلیات اِستِشهادی''' از اقسام [[جهاد دفاعی]] که فردی داوطلبانه خود را برای کشته‌شدن قطعی و ضربه به دشمن آماده می‌کند. از نگاه [[فقه|فقهی]]، این عمل در صورتی که به‌خاطر حفظ مصالح دینی صورت بگیرد، صحیح است. مراجع تقلید درباره مشروعیت این عمل، نظرات مختلفی دارند. این روشِ مبارزه، از جهت‌های مختلف با [[عملیات انتحاری]] و [[ترور]] تفاوت دارد. | ||
از نگاه [[فقه|فقهی]]، این عمل در صورتی که به‌خاطر حفظ مصالح دینی صورت بگیرد، صحیح است. درباره مشروعیت این | |||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
استشهاد در لغت به معنای گواه طلبیدن <ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۵۳.</ref> و یا کشته‌شدن در راه [[خدا]] آمده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربیة المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱.</ref>همچنین «استشهادی» به فداکاری | استشهاد در لغت به معنای گواه طلبیدن <ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۵۳.</ref> و یا کشته‌شدن در راه [[خدا]] آمده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربیة المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱.</ref>همچنین «استشهادی» به فداکاری رزمندهای گفته می‌شود که با حمل مواد منفجره به دشمنان دین حمله می‌کند و خود و آنان را به قتل می‌رساند.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربیة المعاصرة،۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱.</ref><br /> | ||
از نگاه [[فقه|فقهی]]، عملیات استشهادی از | از نگاه [[فقه|فقهی]]، عملیات استشهادی از مصداقهای [[جهاد دفاعی]] معرفی شده و اقدامی است که شخص، با [[قصد قربت]] و با علم به [[شهادت]] و با هدف ضربه‌زدن به دشمن متجاوز و اشغال‌گر به انجام آن مبادرت ورزد و در این راه کشته می‌شود.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | ||
==تفاوت استشهادی با عملیات انتحاری و ترور== | ==تفاوت استشهادی با عملیات انتحاری و ترور== | ||
{{ببینید|تروریسم}} | {{ببینید|تروریسم|عملیات انتحاری}} | ||
عملیات استشهادی با [[عملیات انتحاری]] اگرچه در ظاهر با یکدیگر تفاوتی ندارند؛ اما از نگاه درون‌مذهبی از سه جهت متفاوت دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | عملیات استشهادی با [[عملیات انتحاری]] اگرچه در ظاهر با یکدیگر تفاوتی ندارند؛ اما از نگاه درون‌مذهبی از سه جهت متفاوت دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | ||
اولین جهت مسأله، انگیزه و [[نیت]] هر یک از این دو است. در عملیات استشهادی، نیت و انگیزه | اولین جهت مسأله، انگیزه و [[نیت]] هر یک از این دو است. در عملیات استشهادی، نیت و انگیزه مجاهد، دفاع از ایمان، مقدسات و سرزمین اسلامی است، در حالی که در عملیات انتحاری، چنین قصدی نیست.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | ||
دومین تفاوت، هدف هریک از این دو است. هدف مجاهد در عملیات استشهادی از جهت شخصی، دست‌یابی به مقام [[شهادت]] است و از جهت اجتماعی، ضربه‌زدن به دشمن و تقویت روحیه [[مسلمانان]] است، در حالی که عملیات انتحاری، چنین خصوصیتی ندارد.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | دومین تفاوت، هدف هریک از این دو است. هدف مجاهد در عملیات استشهادی از جهت شخصی، دست‌یابی به مقام [[شهادت]] است و از جهت اجتماعی، ضربه‌زدن به دشمن و تقویت روحیه [[مسلمانان]] است، در حالی که عملیات انتحاری، چنین خصوصیتی ندارد.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۵: | ||
سومین تفاوت بین عملیات استشهادی و عملیات انتحاری در مسئله شخصی است که مجاهد استشهادی، دارای روحیه‌ای قوی، [[شجاعت]]، شهامت و [[ایمان]] است که با آگاهی کامل پا در این راه می گذارد، در حالی که عامل انتحاری به دنبال راحت کردن خود از مشکلات روحی و شخصی خود است.<ref>قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۶؛ برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | سومین تفاوت بین عملیات استشهادی و عملیات انتحاری در مسئله شخصی است که مجاهد استشهادی، دارای روحیه‌ای قوی، [[شجاعت]]، شهامت و [[ایمان]] است که با آگاهی کامل پا در این راه می گذارد، در حالی که عامل انتحاری به دنبال راحت کردن خود از مشکلات روحی و شخصی خود است.<ref>قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۶؛ برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> | ||
تفاوت [[ترور]] با عملیات استشهادی هم در این است که ترور، یک فعالیت مجرمانه و خشونت‌آمیز بوده و برای ایجاد رعب و وحشت و با هدف سیاسی انجام | تفاوت [[ترور]] با عملیات استشهادی هم در این است که ترور، یک فعالیت مجرمانه و خشونت‌آمیز بوده و برای ایجاد رعب و وحشت و با هدف سیاسی انجام میگیرد، در حالی‌که عملیات استشهادی، دفاعی و در مقابل تجاوز و برای استیفای حقوق از دست‌رفته است و راه دیگری نیز برای دریافت حق وجود ندارد.<ref>علوی‌مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۶.</ref> | ||
عمل تروریستی در [[فقه]]، با اسامی متعددی از جمله [[فَتک]]، [[غیلَه]]، [[اِرهاب]] و [[محاربه]] مطابق دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۲۸ تا۳۵.</ref> | عمل تروریستی در [[فقه]]، با اسامی متعددی از جمله [[فتک|فَتک]]، [[غیلَه]]، [[ارهاب|اِرهاب]] و [[محاربه]] مطابق دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۲۸ تا۳۵.</ref> | ||
==فتوای عالمان== | ==فتوای عالمان== | ||
عملیات استشهادی در فتوای عالمان [[شیعه]] و [[سنی]] مورد توجه و بحث است. در میان عالمان شیعه، این عمل از جمله مصادیق [[جهاد دفاعی]] معرفی گردیده و شرط مهم آن نیز منحصر شدن دفاع به این راه بیان شده است.<ref>ر.ک: ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت.</ref> [[آیت‌الله فاضل لنکرانی]]،<ref>ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۳.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]<ref>ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۳.</ref> و [[حسین نوری همدانی|آیت‌الله نوری همدانی]]<ref>ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۴.</ref> از مراجع تقلید شیعه، عملیات استشهادی را مصداق جهاد دفاعی دانسته‌اند و انجام آن را نیازمند اجازه از فقیه جامع‌الشرایط ندانستهاند، اما [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|آیت‌الله موسوی اردبیلی]] ضمن اشاره به [[حرام|حرمت]] اصل این کار، اجازه فقیه جامع الشرایط را ضروری دانستهاست.<ref>علوی‌مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۱تا ۱۶۵.</ref> همچنین [[محمدحسین فضل‌الله]] از [[مراجع تقلید شیعه]] در [[لبنان]] نیز معتقد است که این عملیات، از مصادیق جهاد دفاعی بوده و به شرایط نظامی بستگی دارد.<ref>فضل الله، فقه الحیاة، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱و۱۴۲.</ref> | عملیات استشهادی در فتوای عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] مورد توجه و بحث است. در میان عالمان شیعه، این عمل از جمله مصادیق [[جهاد دفاعی]] معرفی گردیده و شرط مهم آن نیز منحصر شدن دفاع به این راه بیان شده است.<ref>ر.ک: ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت.</ref> [[محمد فاضل لنکرانی|آیت‌الله فاضل لنکرانی]]،<ref>ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۳.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]<ref>ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۳.</ref> و [[حسین نوری همدانی|آیت‌الله نوری همدانی]]<ref>ملا محمد علی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۴.</ref> از مراجع تقلید شیعه، عملیات استشهادی را مصداق جهاد دفاعی دانسته‌اند و انجام آن را نیازمند اجازه از فقیه جامع‌الشرایط ندانستهاند، اما [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|آیت‌الله موسوی اردبیلی]] ضمن اشاره به [[حرام|حرمت]] اصل این کار، اجازه فقیه جامع الشرایط را ضروری دانستهاست.<ref>علوی‌مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۱تا ۱۶۵.</ref> همچنین [[سید محمدحسین فضل‌الله|محمدحسین فضل‌الله]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] در [[لبنان]] نیز معتقد است که این عملیات، از مصادیق جهاد دفاعی بوده و به شرایط نظامی بستگی دارد.<ref>فضل الله، فقه الحیاة، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱و۱۴۲.</ref> | ||
عملیات استشهادی در میان عالمان [[اهل سنت]] نیز مورد اختلاف‌نظر است. [[یوسف قَرضاوی]] دانشمند مصری معتقد است این عمل فقط برای فلسطینی‌ها مجاز است و در غیر [[فلسطین]] شرعا جایز نیست.<ref> قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۸ و ۱۱۹۹.</ref> در مقابل، | عملیات استشهادی در میان عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز مورد اختلاف‌نظر است. [[یوسف قرضاوی|یوسف قَرضاوی]] دانشمند مصری معتقد است این عمل فقط برای فلسطینی‌ها مجاز است و در غیر [[فلسطین]] شرعا جایز نیست.<ref> قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۸ و ۱۱۹۹.</ref> در مقابل، عدهای دیگر از عالمان اهل سنت، عملیات استشهادی را در برابر دشمنان [[اسلام]] با ملاحظه شرایطی جایز دانسته‌اند.<ref>ملامحمدعلی، «مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت»، ص۶۵ تا ۶۸.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||