|
|
| خط ۶۳: |
خط ۶۳: |
| ==امامت امام علی(ع)== | | ==امامت امام علی(ع)== |
| ==امامت سایر امامان== | | ==امامت سایر امامان== |
|
| |
| == مفهوم‌شناسی ==
| |
| امامت به‌معنای پیشوایی و رهبری است. در زبان عربی، کلمه امام، به‌معنای فرد یا چیزی است که به او اقتدا می‌شود؛ ازاین‌رو، برای امام مصادیقی مانند [[قرآن|قرآن کریم]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]]، [[امامان شیعه|جانشین پیامبر]]، [[امام جماعت|امام در نماز جماعت]]، فرمانده سپاه، راهنمای مسافران، ساربان شتران و دانشمندی که از او پیروی می‌شود، بیان شده است.<ref>ابن فارس، معجم المقاییس فی اللغة، ۱۴۰۴ق، ص۴۸؛ فیومی، المصباح المنیر، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۱-۳۲؛ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۵۷؛ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۲۴؛ شرتونی، اقرب الموارد، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۱۹.</ref>
| |
|
| |
| [[کلام اسلامی|متکلمان]]، امامت را به دو صورت تعریف کرده‌اند: تعریف اول عام است و شامل [[نبوت]] نیز می‌شود. در این تعریف امامت به «رهبری عمومی در مسائل دینی و دنیایی» تفسیر شده است.<ref>جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص۲۸؛ بحرانی، قواعد المرام، ۱۴۰۶ق، ص۱۷۴؛ فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۳۲۵؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۳۴؛ جرجانی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۳۴۵</ref> تعریف دوم، با تفسیری خاص، امامت را به جانشینی پیامبر در امور دینی تعبیر کرده است.<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۳۶۵ش، ص۶۶؛ فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۳۲۵-۳۲۶؛ فاضل مقداد، اللوامع الإلهیة، ۱۴۲۲ق، ص۳۱۹-۳۲۰؛ جرجانی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۳۴۵؛ آمدی، أبکار الأفکار، ۱۴۲۳ق، ج۳، ص۴۱۶؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۳۴.</ref>
| |
|
| |
| تعریف امامت به «رهبری امت اسلامی در امور دینی و دنیوی به‌عنوان جانشین پیامبر(ص)» مورد قبول همه فرقه‌های اسلامی است.<ref>فیاض لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۶۱-۴۶۲؛ فیاض لاهیجی، سرمایه ایمان، ۱۳۷۲ش، ص۱۰۷.</ref>
| |
|
| |
| قاضی عبدالجبار معتزلی، از پیشوایان [[معتزله]] در قرن چهارم و پنجم، در تعریف امام گفته است: «امام کسی است که دارای [[ولایت]] بر امت و حق تصرف در امور آن‌هاست؛ به‌گونه‌ای که قدرتی بالاتر از او وجود نداشته باشد.»<ref>قاضی عبدالجبار، شرح الاصول الخمسة، ۱۴۲۲ق، ص۵۰۹.</ref>
| |
| === واژه امام در قرآن ===
| |
| واژه امام در [[قرآن]] برای برخی انسان‌ها و برخی موجودات دیگر به‌کار رفته است. کاربردهای غیر بشری امام عبارت‌اند از: [[لوح محفوظ]]؛<ref>سوره یس، آیه ۱۲</ref> راه آشکار؛<ref>سوره حجر، آیه ۷۹</ref> کتاب آسمانی حضرت موسی.<ref>سوره هود، آیه ۱۷</ref> امام برای اشاره به انسان‌ها بر دو صورت «امام حق» و «امام باطل» یا «امام نور» و «امام نار»<ref>[https://www.makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61885&lid=0&mid=23268&catid=6509 امامان نور و نار]، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی.</ref> به‌کار رفته است. مصادیق امام حق عبارت‌اند از: [[پیامبران|پیامبران الهی]]؛<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۴؛ سوره انبیاء، آیه ۷۳؛ سوره سجده، آیه ۲۴</ref> بندگان شایسته خداوند؛<ref>سوره فرقان، آیه ۷۴</ref> مستضعفان.<ref>سوره قصص، آیه ۵.</ref> پیشوایان [[کفر]] مانند [[فرعون]] و کارگزاران حکومت او، مصداق امام باطل‌اند که در قرآن کریم آمده است.<ref>سوره توبه، آیه ۱۲؛ سوره قصص، آیه ۴۱.</ref>
| |
|
| |
| واژه امام در آیۀ «وَیوْمَ نَدْعُو کلّ أُناس بِإِمامِهِم»<ref>سوره اسراء، آیه ۱۷.</ref> به‌گونه‌ای به‌کار رفته است که همه کاربردهای پیشین را شامل می‌شود.
| |
|
| |
|
| == جایگاه== | | == جایگاه== |
