سربداران: تفاوت میان نسخه‌ها
←تک‌نگاری‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
===وجیه الدین مسعود=== | ===وجیه الدین مسعود=== | ||
[[وجیه الدین مسعود]] (۷۴۵-۷۳۸ قمری) می‌دانست اهالی سبزوار تحت تاثیر عقاید [[شیخ حسن جوری]] هستند، به همین دلیل برای بهره‌گیری از وجود شیخ حسن و مریدان او عده‌ای از سپاهیان و مریدان او را برای نجات وی فرستاد. آنها شیخ حسن را نجات دادند و او را به سبزوار بردند و مقتدای خود کردند. از این زمان به بعد حکومت سربداران دارای دو گروه شیخیان و سربداران گردید.<ref>پطروشفسکی، نهضت سربداران خراسان، ص۴۵.</ref> | [[وجیه الدین مسعود]] (۷۴۵-۷۳۸ قمری) می‌دانست اهالی سبزوار تحت تاثیر عقاید [[شیخ حسن جوری]] هستند، به همین دلیل برای بهره‌گیری از وجود شیخ حسن و مریدان او عده‌ای از سپاهیان و مریدان او را برای نجات وی فرستاد. آنها شیخ حسن را نجات دادند و او را به سبزوار بردند و مقتدای خود کردند. از این زمان به بعد حکومت سربداران دارای دو گروه شیخیان و سربداران گردید.<ref>پطروشفسکی، نهضت سربداران خراسان، ۱۳۵۱ش، ص۴۵.</ref> | ||
این دو گروه با یاری همدیگر [[نیشابور]] را در سال ۷۳۹ قمری از دست اعمال ارغونشاه در آوردند و طغاتیمور و برادر او علی گاون را در سال ۷۴۱ قمری مغلوب کردند و با این پیروزی بر اعتبار سربداران افزوده شد. امیر مسعود و شیخ حسن پس از تصرف خراسان به فکر تصرف [[هرات]] افتادند که پایگاه آل کرت بود. آنها با سپاهی عازم هرات شدند و در سال ۷۴۳ قمری بین آنها و ملک حسین کرت در محل زاوه جنگی درگرفت و در نهایت به شکست و کشته‌شدن شیخ حسن، البته با اشاره امیر مسعود انجامید و از این به بعد در حکومت سربداران شکاف ایجاد شد و تا آخر ادامه یافت. امیر مسعود پس از جنگ زاوه، توجه خود را به [[مازندران]] معطوف داشت. او در ۱۸ ذیقعده ۷۴۳ وارد [[آمل]] شد اما در جنگ با جلاالدوله اسکندر شکست خورد و کشته شد.<ref>اسمیت، خروج و عروج سربداران، ۱۳۶۱ش، ص۶۸.</ref> | این دو گروه با یاری همدیگر [[نیشابور]] را در سال ۷۳۹ قمری از دست اعمال ارغونشاه در آوردند و طغاتیمور و برادر او علی گاون را در سال ۷۴۱ قمری مغلوب کردند و با این پیروزی بر اعتبار سربداران افزوده شد. امیر مسعود و شیخ حسن پس از تصرف خراسان به فکر تصرف [[هرات]] افتادند که پایگاه آل کرت بود. آنها با سپاهی عازم هرات شدند و در سال ۷۴۳ قمری بین آنها و ملک حسین کرت در محل زاوه جنگی درگرفت و در نهایت به شکست و کشته‌شدن شیخ حسن، البته با اشاره امیر مسعود انجامید و از این به بعد در حکومت سربداران شکاف ایجاد شد و تا آخر ادامه یافت. امیر مسعود پس از جنگ زاوه، توجه خود را به [[مازندران]] معطوف داشت. او در ۱۸ ذیقعده ۷۴۳ وارد [[آمل]] شد اما در جنگ با جلاالدوله اسکندر شکست خورد و کشته شد.<ref>اسمیت، خروج و عروج سربداران، ۱۳۶۱ش، ص۶۸.</ref> | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
== تک‌نگاری‌ها == | == تک‌نگاری‌ها == | ||
درباره قیام و حکومت سربداران تک‌نگاری‌هایی نگاشته شده است؛<ref>جج</ref> از جمله: | |||
* '''نهضت سربداران خراسان''' نوشته ایلیا پاولوویچ پطروشفسکی (۱۸۹۸-۱۹۷۷م)، ایران‌شناس عضو آکادمی علوم شوروی، با ترجمه کریم کشاورز.<ref>پطروشفسکی، نهضت سربداران خراسان، ۱۳۵۱ش، ص۴.</ref> این کتاب اولین اثر تحقیقی مستقل درباره سربداران دانسته شده که بر عموم منابع اصلی تاریخ سربداران متکی است.<ref>شاملو و دیگران، «تأثیر گفتمان انقلابی چپ در خوانش نهضت سربداران در ایران معاصر با تکیه بر کتاب نهضت سربداران خراسان پطروشفسکی»، ص ۱۱۸.</ref> گفته شده که پطروشفسکی در این کتاب تاریخ سربداران را با نگاهی مارکسیستی به‌نگارش درآورده است.<ref>شاملو و دیگران، «تأثیر گفتمان انقلابی چپ در خوانش نهضت سربداران در ایران معاصر با تکیه بر کتاب نهضت سربداران خراسان پطروشفسکی»، ص ۱۲۱.</ref> این کتاب پژوهشی مؤثر بر اکثر تحقیقات بعدی درباره سربداران قلمداد شده است.<ref>شاملو و دیگران، «تأثیر گفتمان انقلابی چپ در خوانش نهضت سربداران در ایران معاصر با تکیه بر کتاب نهضت سربداران خراسان پطروشفسکی»، ص ۱۱۸.</ref> | |||
==سریال== | ==سریال== | ||
| خط ۸۹: | خط ۹۲: | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آژند، یعقوب، قیام شیعی سربداران، تهران، گستره، ۱۳۶۳ش. | * آژند، یعقوب، قیام شیعی سربداران، تهران، گستره، ۱۳۶۳ش. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
* خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین، تاریخ حبیب السیر، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۳۳ش. | * خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین، تاریخ حبیب السیر، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۳۳ش. | ||
* سمرقندی، عبدالرزاق، مطلع السعدین و مجمع البحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۳ش. | * سمرقندی، عبدالرزاق، مطلع السعدین و مجمع البحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۳ش. | ||
*شاملو، حمیدرضا و دیگران، «تأثیر گفتمان انقلابی چپ در خوانش نهضت سربداران در ایران معاصر با تکیه بر کتاب نهضت سربداران خراسان پطروشفسکی»، در فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، شماره ۴۷، تابستان ۱۴۰۱ش، ص ۱۱۸. | |||
* گرانتوسکی و دیگران، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، تهران، انتشارات پویش، ۱۳۵۹ش. | * گرانتوسکی و دیگران، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، تهران، انتشارات پویش، ۱۳۵۹ش. | ||
* عبدالرفیع حقیقت، تاریخ جنبش سربداران و دیگر جنبش‌های ایرانیان در قرن هشتم هجری، تهران: انتشارات علمی، چاپ دوم، خرداد ۱۳۶۳ش. | * عبدالرفیع حقیقت، تاریخ جنبش سربداران و دیگر جنبش‌های ایرانیان در قرن هشتم هجری، تهران: انتشارات علمی، چاپ دوم، خرداد ۱۳۶۳ش. | ||