رجبعلی خیاط: تفاوت میان نسخه‌ها

| سرشناسی =  

| شاگردان = [[سید ابوالقاسم شجاعی]] • [[عبدالکریم حامد]] . [[ابوالحسن شيخ]]، [[عبدالکریم روشن]]

'''رجبعلی خیاط''' (۱۲۶۲-[[سال ۱۳۴۰ هجری شمسی|۱۳۴۰ش]]) با نام اصلی رجبعلی نکوگویان، استاد [[اخلاق]] در شهر [[تهران]] که شاگردانی را تربیت کرده است. او در طول عمر خود به خیاطی مشغول بود و در جلسات خصوصی خود، اشعار عرفانی [[حافظ شیرازی]] را شرح و تفسیر می‌داد. دوران جوانی رجبعلی خیاط را سرآغاز تحول و رسیدن به کمالات معنوی دانسته‌اند. برخی پژوهشگران، ادعاهایی نظیر دیدار با [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]] و [[کرامت|کرامات]] نسبت‌داده‌شده به وی را مورد نقد قرار داده‌اند. او در تحولات سیاسی عصر خود حضور نداشت اما شاگردان و دوستانش را از همکاری با حکومت پهلوی برحذر می‌داشت.  

رجبعلی نکوگویان مشهور به «شیخ رجبعلی خیاط» و «جناب شیخ» در سال [[۱۲۶۲ش]]، مصادف با حکومت [[دوره قاجار|قاجاریه]] و [[حکومت پهلوی|پهلوی]] در شهر [[تهران]] متولد شد.<ref>محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۳۱؛ کیانی، عارف‌سوزی و معرفت‌سوزی، ۱۳۸۶ش، ص۱۵.</ref> پدرش، مشهدی‌باقر، یک کارگر ساده بود که در دوازده سالگیِ رجبعلی از دنیا رفت.<ref>محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۳۱.</ref> او در جوانی برای گذراندن زندگی، شغل خیاطی را پیشه خود قرار داد و تا آخر عمر به این کار اشتغال داشت.<ref>[http://ensani.ir/fa/article?ArticleSearch%5Btitle%5D=%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D8%B4%D9%82&ArticleSearch%5BsortBy%5D=relevance «کیهان فرهنگی، شمارۀ ۲۰۳، ۱۳۸۲ش»].</ref>

در مورد تحصیلات شیخ گفته شده که او تحصیلات رسمی حوزوی و کلاسیک نداشت<ref>مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه، [https://www.ghbook.ir/index.php?name=%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%8A%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%20%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%B1%20%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D9%88%20%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%20(1-20)%20%D8%AC%D9%84%D8%AF%203&option=com_dbook&task زندگینامه مشاهیر ایران و جهان]، ج۳، ص۳۸۶.</ref> و مسیر [[سیر و سلوک|سیر و سلوکی]] را که به او نسبت می‌دهند، بیشتر بدون استاد گذرانده است،<ref>اسماعیل‎‌زاده، عرشیِ خاک‌نشین، ۱۳۸۵ش، ص۲۰.</ref> اما از جلسات و منابر افرادی چون برهان‌الدین خوراسگانی، [[محمدعلی شاه‌آبادی]]، [[محمدتقی بافقی]] و [[میرزا جمال اصفهانی]] بهره‌ برده است.<ref>محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۷۷ ۷۸.</ref> [[محمداسماعیل دولابی]]، [[سید ابوالقاسم شجاعی]]، عبدالکریم حامد، علی مدرسی، عبدالعلی گویا و ابوالحسن شیخ از شاگردان رجبعلی خیاط بوده‌اند.<ref>اسماعیل‌زاده، عرشیِ خاک‌نشین، ۱۳۸۵ش، ص۲۳-۲۷؛ پروین‌زاده، مقام عشق، ۱۳۸۶ش، ص۹۳.</ref>

رجبعلی خیاط در دیداری که با [[سید محمدهادی میلانی]] داشت، مبدأ تحول و نقطه عطف زندگی معنوی خود را در امتناع و رد دعوت به [[گناه]] از سوی دختری زیبا از بستگانش، ذکر کرده است.<ref>محمدی ری‌شهری، تندیس اخلاص، ۱۳۷۶ش، ص۸؛ محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۸۲؛ پیوندی، «همچو یوسف! گلشنی در زندگی و عارفانه‌های شیخ رجبعلی خیاط(نکوگویان)»، ص۵۴.</ref> شیخ رجبعلی در [[۲۲ شهریور]] سال [[سال ۱۳۴۰ هجری شمسی|۱۳۴۰ش]] در ۷۸ سالگی درگذشت<ref>محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۲۶۲.</ref> و در [[قبرستان ابن‌بابویه]] شهر [[ری]] دفن شد.<ref>[https://article.tebyan.net/41243 چه کسانی در ابن‌بابویه مدفونند؟] سایت تبیان.</ref>

==ویژگی‌ها==

بنابر نقل [[محمد محمدی ری‌شهری]]، رجبعلی خیاط، فردی ساده‌زیست انسان‌شناس و عارفی بی‌نظیر بوده است که در جلسه‌های عمومی و در برخوردهای خصوصی به تربیت افراد می‌پرداخت.<ref>محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۲۱ و ۳۲ و ۶۳ و ۸۲. </ref>  

در کتاب «عرشیِ خاک‌نشین» برای او ویژگی‌هایی ذکر شده است:  

# ساده‌گویی و بی‌تکلفی  

# [[شب‎‌زنده‌داری]]

# اجتناب از تضییع [[حق‌الناس|حقوق دیگران]]<ref>اسماعیل‌زاده، عرشیِ خاک‌نشین، ۱۳۸۵ش، ص۳۷-۱۴۰.</ref>

رجبعلی خیاط ارادت خاصی به [[حافظ شیرازی]] داشت و او را تنها شاعر عارف شیعه می‌دانست و در جلسات خصوصی خود، اشعار عرفانی‌اش را شرح و تفسیر می‌داد.<ref>پروین‌زاده، آزادی، مقام عشق، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۹.</ref> همچنین او علاقه زیادی به اشعار «هادی پیشرفت» (۱۲۸۶ش [[۱۳۳۹ ش|۱۳۳۹ش]]) متخلص به «رنجی» داشت.<ref>پروین‌زاده، آزادی، مقام عشق، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۱.</ref> گفته می‌شود وی به اشعار مثنوی [[مولوی]] نقدهایی داشته‌ است.<ref>محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۶۷-۶۸.</ref> او در تحولات سیاسی عصر خود، حضور نداشت، اما توصیه‌ها و موعظه‌هایش گویای مخالفت او با حکومت پهلوی و سیاستمداران آن بوده است.<ref>محمدی ری‌شهری، کیمیای محبت، ۱۳۸۰ش، ص۷۱-۷۴.</ref>

==دیدگاه‌ها درمورد او ==

برخی رجبعلی را دارای [[کرامت|کرامات]] و ویژگی‌هایی همچون دیدار مکرر با [[چهارده معصوم|معصومان(ع)]]،<ref>کیانی، عارف‌سوزی و معرفت‌سوزی، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۹ ۱۴۸.</ref> تشبیه او به [[یوسف (پیامبر)|حضرت یوسف(ع)]]، هم‌ردیفی با [[پیامبران]]،<ref>کیانی، عارف‌سوزی و معرفت‌سوزی، ۱۳۸۶ش، ص۴۰ ۵۰.</ref> معجزه باهره<ref>کیانی، عارف‌سوزی و معرفت‌سوزی، ۱۳۸۶ش، ص۵۹-۶۰.</ref> و نداشتن استاد در برنامه‌های عرفانی<ref>کیانی، عارف‌سوزی و معرفت‌سوزی، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۵ ۱۰۸.</ref> دانسته‌اند که این نگاه، انتقاداتی را در پی داشته است.  

منصور کیانی در کتاب «عارف‌سازی و معرفت‌سوزی» منتشر شده در سال [[سال ۱۳۸۶ هجری شمسی|۱۳۸۶ش]] این ویژگی‌ها را به چالش کشیده است. همچنین [[علی‌اکبر رشاد]]، رئیس [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]]، آموزه‌های عرفانی را مخصوص خواص دانسته و معتقد است علم و معرفت، رکن مهم عرفان است و باید در ترویج عارفانی مانند: [[ابن‌عربی|محی الدین]] که مؤسس [[عرفان نظری]] هستند، کوشید و از الگو قرار دادن افراد فاقد این ویژگی‌ها پرهیز نمود.<ref>[https://www.parsine.com/fa/news/89781 «انتقاد رشاد از عرفان سید حسین نصر و رجبعلی خیاط»]، پایگاه خبری پارسینه.</ref> [[رسول جعفریان]] در یادداشتی به گسترش داستان‌سرایی‌ها درباره اشخاصی مثل رجبعلی خیاط و دیگران هشدار داده و تصریح می‌کند که پاکی شخصی این افراد، ارتباطی به این داستان‌سرایی‌ها ندارد.<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/280365/ «تصوف در لباس جدید»]، خبرآنلاین.</ref>

==منابع==

* «مقام عشق»، کیهان فرهنگی، شمارۀ ۲۰۳، ۱۳۸۲ش.

* اسماعیل زاده، مرتضی، عرشیِ خاک‌نشین: بررسی سیرۀ اخلاقی / عرفانی مرحوم شیخ رجبعلی نکوگویان(خیاط)، قم: نشر معارف، ۱۳۸۵ش.

* پروین‌زاده، مهدی، آزادی، مریم، مقام عشق:کتاب فرهنگ۲، یادنامه جناب شیخ رجب‌علی خیاط، چاپ سوم، تهران: موسسۀ کیهان، ۱۳۸۶ش.

* جعفریان، رسول،‌ [https://www.khabaronline.ir/news/280365/ «تصوف در لباس جدید»]، خبرگزاری تحلیلی ایران خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۴ اسفند ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۲ش..

* کیانی، منصور، عارف‌سوزی و معرفت‌سوزی:نقدی بر نقل کرامات رجبعلی خیاط، قم: انتشارات حسنین(ع)، ۱۳۸۶ش.

* مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه، زندگینامۀ مشاهیر ایران و جهان، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان، ۱۳۹۰ش.

* مصباح یزدی، محمدتقی، رستگاران، چاپ سوم، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۸۸ش.

{{پایان}}  

[[رده:استادان اخلاق قرن ۱۴ (شمسی)]]