مستبصر: تفاوت میان نسخه‌ها
←معرفی و جایگاه
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
'''مستبصر''' | '''مستبصر''' به [[مسلمان]] غیر شیعی گفته می‌شود که با استدلال و اندیشه مذهب [[امامیه|شیعه اثنی عشری]] را انتخاب کرده باشد. [[مجتهد|فقها]] [[احکام شرعی|احکام فقهی]] مستبصر را در تمام فرقه‌های اسلامی حتی فرقه‌هایی که محکوم به [[کفر]] هستند نظیر [[ناصبی|ناصبی‌ها]] و [[غالیان]] یکسان دانسته‌اند. بر مستبصر اعاده عباداتی که بر طبق مذهب قبلی خود صحیح انجام شده باشد لازم نیست مگر در [[زکات]] که باید اعاده شود. از مستبصران مشهور می‌توان به [[علی بن مهزیار اهوازی]]، [[محمد بن مسعود عیاشی]]، [[اولجایتو|غیاث الدین محمد خدابنده]]، [[سید محمد تیجانی|سید محمد تیجانی سماوی]]، [[ابراهیم زکزاکی|ابراهیم زَکزاکی]]، اشاره نمود. | ||
==معرفی و جایگاه== | ==معرفی و جایگاه== | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
[[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] از [[تفسیر قرآن|مفسّران]] شیعه در کتاب [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] مستبصر را کسی می‌داند که عاقل باشد و توانایی تشخیص حق از باطل را با استدلال و اندیشه داشته باشد.<ref>شیخ‌طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۴۴۴.</ref> | [[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] از [[تفسیر قرآن|مفسّران]] شیعه در کتاب [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] مستبصر را کسی می‌داند که عاقل باشد و توانایی تشخیص حق از باطل را با استدلال و اندیشه داشته باشد.<ref>شیخ‌طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۴۴۴.</ref> | ||
احکام مستبصر در ابواب مختلف فقهی نظیر [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[ارث|میراث]] و [[قصاص]] بیان شده است. بحث از احکام مستبصر در بین فتاوای [[ابن ابی عقیل عمانی|ابن‌ابی عقیل عمانی]](درگذشت: ۳۲۹ق) که عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] را درک کرده است در باب [[زکات]]<ref>مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن أبی عقیل و فقهه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸.</ref> و [[ابن‌جنید اسکافی|ابن‌جنید]] از [[فقه|فقها]] و [[کلام امامیه|متکلمان]] [[امامیه]] [[قرن چهارم]] [[سال هجری قمری|هجری قمری]]، در باب [[حج]]<ref>اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> ذکر شده است و پس از ایشان نیز در | احکام مستبصر در ابواب مختلف فقهی نظیر [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[ارث|میراث]] و [[قصاص]] بیان شده است. بحث از احکام مستبصر در بین فتاوای [[ابن ابی عقیل عمانی|ابن‌ابی عقیل عمانی]](درگذشت: ۳۲۹ق) که عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] را درک کرده است در باب [[زکات]]<ref>مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن أبی عقیل و فقهه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸.</ref> و [[ابن‌جنید اسکافی|ابن‌جنید]] از [[فقه|فقها]] و [[کلام امامیه|متکلمان]] [[امامیه]] [[قرن چهارم]] [[سال هجری قمری|هجری قمری]]، در باب [[حج]]<ref>اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> ذکر شده است و پس از ایشان نیز در کتاب [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]] در باب حج<ref>شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۹.</ref> و [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]] در باب زکات<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۷، ص۱۳۹.</ref> به بعضی از [[حدیث|احادیث]] مستبصر اشاره شده است. | ||
[[شیخ طوسی]] در کتاب‌های حدیثی و فقهی خود نظیر [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]،<ref>شیخ طوسی، تهذيب الأحكام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۵۴.</ref> [[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]]<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۴۵.</ref> و [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|المبسوط]]<ref>شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۴۷.</ref> به مسائل مستبصر نظیر زکات و حج پرداخته است. | [[شیخ طوسی]] در کتاب‌های حدیثی و فقهی خود نظیر [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]،<ref>شیخ طوسی، تهذيب الأحكام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۵۴.</ref> [[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]]<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۴۵.</ref> و [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|المبسوط]]<ref>شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۴۷.</ref> به مسائل مستبصر نظیر زکات و حج پرداخته است. | ||
[[محمد بن علی بن حمزه طوسی|ابن‌حمزه]] در الوسيلة،<ref>ابن‌حمزه، الوسيلة إلى نيل الفضيلة، ۱۴۰۸ق، ص۵۶.</ref> [[ابن‌ادریس حلی|ابن‌ادریس]] در السرائر،<ref>ابن ادریس، السرائر الحاوی لتحرير الفتاوى، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰.</ref> [[علامه حلی]] در منتهی،<ref>علامه حلی، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ۱۴۱۲ق، ج۱۳، ص۹۷.</ref> [[شهید اول]] در الدروس الشرعية،<ref>شهید اول، الدروس الشرعية، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> در مورد عدم قضای عباداتی را که مستبصر انجام داده بحث نموده‌اند. | [[محمد بن علی بن حمزه طوسی|ابن‌حمزه]] در الوسيلة،<ref>ابن‌حمزه، الوسيلة إلى نيل الفضيلة، ۱۴۰۸ق، ص۵۶.</ref> [[ابن‌ادریس حلی|ابن‌ادریس]] در السرائر،<ref>ابن ادریس، السرائر الحاوی لتحرير الفتاوى، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰.</ref> [[علامه حلی]] در منتهی،<ref>علامه حلی، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ۱۴۱۲ق، ج۱۳، ص۹۷.</ref> [[شهید اول]] در الدروس الشرعية،<ref>شهید اول، الدروس الشرعية، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> در مورد عدم قضای عباداتی را که مستبصر انجام داده بحث نموده‌اند. | ||