امام علی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

===دوران حکومت===

علی(ع) در [[ذی‌الحجة]] سال [[سال ۳۵ هجری قمری|۳۵ هجری]]، در ۵۸ سالگی، پس از [[قتل عثمان]] به [[خلافت]] رسید.<ref>{{پک|ملکی میانجی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۴۹}}</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۴|ک=تاریخ اسلام (عصر علوی)|ج=۱|ص=۵۸}}</ref> جز گروهی از نزدیکان عثمان و برخی یاران پیامبر(ص) که «قاعدین» (وانشستگان) خوانده شده‌اند،<ref>{{پک|جودکی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=صص۱۵-۱۶}}</ref> تمام صحابه مدینه با علی(ع) بیعت کردند.<ref>{{پک|ملکی میانجی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۴۹}}</ref> امام علی(ع)، دو روز پس از آغاز خلافت، در اولین خطبه خود خواستار برگردانده‌شدن اموالِ به ناحق تصرف‌شدهٔ در دوره عثمان شد<ref>{{پک|ملکی میانجی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۵۳}}</ref> و بر تقسیم عادلانه بیت‌المال تأکید کرد.<ref>{{پک|ملکی میانجی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۵۴}}</ref> در [[سال ۳۶ قمری]]، [[طلحه بن عبیدالله]] و [[زبیر بن عوام]] بیعت‌شان با علی(ع) را شکستند و در [[مکه]] به [[عایشه]] که خون‌خواه عثمان شده بود پیوستند<ref>{{پک|ملکی میانجی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۶۴}}</ref> و بعد به سوی [[بصره]] حرکت کردند.<ref>{{پک|ملکی میانجی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۶۶}}</ref> بدین ترتیب [[جنگ جمل]]، نخستین جنگ امام علی(ع)<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۲.</ref> و نخستین جنگ داخلی مسلمانان،<ref>دلشاد تهرانی، سودای پیمان‌شکنان، ۱۳۹۴ش، ص۱۴.</ref> میان علی(ع) و [[ناکثین]] (بیعت‌شکنان) در نزدیکی بصره درگرفت.<ref>بلاذری، جمل من أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ش، ج۳، ص۴۱؛ حموی‌، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ذیل کلمه «خُرَیبَة»؛ سمعانی، الأنساب، ۱۴۰۰ق، ج۱۲، ص۱۸۰.</ref> طلحه<ref>{{پک|دینوری|۱۳۳۰|ک=اخبار الطوال|ص=۱۵۰}}</ref> و زبیر<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۷۰م، ج۴، ص۵۱۱.</ref> در جنگ کشته شدند و عایشه به مدینه فرستاده شد.<ref>{{پک|مسعودی|۱۴۰۹|ک=مروج الذهب|ج=۲|ص=۳۷۰}}</ref> امام علی(ع) ابتدا به بصره رفت و فرمان عفو عمومی صادر کرد<ref>{{پک|ملکی میانجی|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=صص۱۳-۱۴}}</ref> و در رجب سال ۳۶ وارد [[کوفه]] شد و آن‌جا را محل خلافت خویش قرار داد.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۳۰|ک=اخبار الطوال|ص=۱۵۴}}</ref> در همین سال امام علی(ع) [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] را به بیعت فراخواند و پس از امتناع معاویه، دستور به عزل او از حکومت شام داد.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۴|ک=تاریخ اسلام (عصر علوی)|ج=۱|ص=۲۳۳-۲۳۶}}</ref> در شوال سال ۳۶ هجری، علی(ع) به سوی شام لشکر کشید.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۴|ک=تاریخ اسلام (عصر علوی)|ج=۲|ص=۹۱}}</ref> [[جنگ صفین]] در منطقه‌ای به همین [[صفین|نام]]، در آخر سال ۳۶ و ابتدای سال ۳۷ق درگرفت.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۴|ک=تاریخ اسلام (عصر علوی)|ج=۱|ص=۱۹۴}}</ref> معادیخواه معتقد است بر خلاف تاریخ صفر سال ۳۷ هجری که از سوی طبری و ابن‌اثیر ذکر شده، اوج جنگ در سال ۳۸ بوده است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۴|ک=تاریخ اسلام (عصر علوی)|ج=۱|ص=۱۹۴-۱۹۷}}</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۴|ک=تاریخ اسلام (عصر علوی)|ج=۱|ص=۲۱۱-۲۱۲}}</ref> هنگامی که سپاه امام علی(ع) در حال پیروز شدن بود،<ref>{{پک|جعفری|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۲۱۳-۲۱۴}}</ref> سپاهیان معاویه با ترفند عمرو بن عاص، قرآن‌ها را بر نیزه کردند تا میان‌شان حکم کند.<ref>{{پک|جعفری|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۲۱۰-۲۱۱}}</ref> امام از روی ناچاری و تحت فشار شورشیان سپاه خود حکمیت را پذیرفت و به اجبار آنها، [[ابوموسی اشعری]] را حَکَم قرار داد.<ref>{{پک|جعفری|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۲۱۱-۲۱۶}}</ref> اما به فاصله کوتاهی از پذیرش حکمیت، اعتراض‌های جدیدی به امام علی(ع) در میان شورشیان شکل گرفت.<ref>{{پک|جعفری|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۲۱۶-۲۱۷}}</ref> عده‌ای به استناد دو آیه قرآن (سوره مائده، آیه ۴۴ و سوره حجرات، آیه ۹) خواهان ادامه جنگ با [[معاویه]] شدند و پذیرش حکمیت را [[کفر]] دانسته و از آن توبه کردند.<ref>بلاذری، انساب الأشراف، ج۲، ص۳۴۹.</ref> شگفت آن‌که جمعی از معترضان همان‌هایی بودند که ساعاتی قبل حکمیت را بر امام علی(ع) تحمیل کرده بودند.<ref>{{پک|جعفری|۱۳۸۰|ک=دانشنامه امام علی(ع)|ج=۹|ص=۲۱۶-۲۱۷}}</ref> آنان از امام خواستند از این کفر توبه کند و شروطی که با معاویه نهاده است، نقض کند. اما علی بن ابی‌طالب(ع) نقض حکمیت را نپذیرفت<ref>بلاذری، انساب الأشراف، ج۲، ص۳۵۹.</ref> و تصمیم خود را بر ادامهٔ جنگ با شام در صورتی که حکمین طبق رأی قرآن حکم نکنند اعلام کرد.<ref>بلاذری، انساب الأشراف، ج۲، ص۳۴۹.</ref>