تحلیل خمس: تفاوت میان نسخه‌ها
←دیدگاه‌های فقیهان
| خط ۹: | خط ۹: | ||
در مقابل نظریه تحلیل، روایات [[تشدید خمس]] بیان شده که مضمون آنها، تاکید به پرداخت خمس و حلال نبودن استفاده از خمس است. به باور [[شیخ حر عاملی|عاملی]] در [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]] روایات تشدید خمس مربوط به زمانی است که دو امر زیر وجود داشته باشند: ۱.سادات نیازمندی که بر امام تامین آنها واجب بوده. ۲.حضور [[وکلای اهل‌بیت(ع)|وکیلان امامان(ع)]] که این مبالغ را دریافت کنند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ج۹، ص۵۴۲-۵۴۳.</ref> | در مقابل نظریه تحلیل، روایات [[تشدید خمس]] بیان شده که مضمون آنها، تاکید به پرداخت خمس و حلال نبودن استفاده از خمس است. به باور [[شیخ حر عاملی|عاملی]] در [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]] روایات تشدید خمس مربوط به زمانی است که دو امر زیر وجود داشته باشند: ۱.سادات نیازمندی که بر امام تامین آنها واجب بوده. ۲.حضور [[وکلای اهل‌بیت(ع)|وکیلان امامان(ع)]] که این مبالغ را دریافت کنند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ج۹، ص۵۴۲-۵۴۳.</ref> | ||
== دیدگاه‌های فقیهان == | == دیدگاه‌های فقیهان == | ||
در برداشت فقیهان از روایات تحلیل خمس دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد.<ref>نورمفیدی، «بررسی اخبار تحلیل خمس»، وبگاه اطلاع‌رسانی سید مجتبی نور مفیدی | در برداشت فقیهان از روایات تحلیل خمس دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد.<ref>نورمفیدی، «بررسی اخبار تحلیل خمس»، وبگاه اطلاع‌رسانی سید مجتبی نور مفیدی ؛ نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج۱۶، ص۱۵۲.</ref> نظرات فقیهان در این‌باره به سه دسته قابل تقسیم است.<ref>نورمفیدی، «بررسی اخبار تحلیل خمس»، وبگاه اطلاع‌رسانی سید مجتبی نور مفیدی.</ref> | ||
# لزوم پرداخت خمس و تاویل احادیث تحلیل خمس: به نقل [[علامه حلی]]، [[ابن جنید]] معتقد است تحلیل خمس از ناحیه ائمه(ع) شرعا ممکن نیست. چرا که تحلیل هر مالی باید از ناحیه مالک آن انجام شود و این در حالی است که امام مالک خمس نیست و صرفا حق تصرف در خمس را دارد.<ref>حلی (علامه)، مختلف الشیعة، ج۳، ص۳۴۱.</ref> همچنین [[سلار]] تحلیل را مختص [[انفال]] دانسته و پرداخت خمس را واجب می‌داند.<ref>سلار، المراسم العلویة، ص۱۴۰؛ عبداللهی؛ قراملکی؛ مومنی؛ امام، «نگرشی بر اخبار تحلیل، نفی ضمان خمس سابق بر ملکیت شیعه»، ص۱۴۲.</ref> | # لزوم پرداخت خمس و تاویل احادیث تحلیل خمس: به نقل [[علامه حلی]]، [[ابن جنید]] معتقد است تحلیل خمس از ناحیه ائمه(ع) شرعا ممکن نیست. چرا که تحلیل هر مالی باید از ناحیه مالک آن انجام شود و این در حالی است که امام مالک خمس نیست و صرفا حق تصرف در خمس را دارد.<ref>حلی (علامه)، مختلف الشیعة، ج۳، ص۳۴۱.</ref> همچنین [[سلار]] تحلیل را مختص [[انفال]] دانسته و پرداخت خمس را واجب می‌داند.<ref>سلار، المراسم العلویة، ص۱۴۰؛ عبداللهی؛ قراملکی؛ مومنی؛ امام، «نگرشی بر اخبار تحلیل، نفی ضمان خمس سابق بر ملکیت شیعه»، ص۱۴۲.</ref> | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
# تحلیل مربوط به مناکح، مسکن و تجارت در [[غیبت امام مهدی(عج)|زمان غیبت]] است. این قول به مشهور فقیهان مانند [[شیخ طوسی]]<ref>حلی، مختلف الشیعة، ج۳، ص ۳۳۹.</ref> و [[شهید اول]]<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج۲، ص۸۰.</ref> نسبت داده شده است. به گفته [[شهید ثانی]] مقصود از مناکح کنیزان آزاد شده در زمان غیبت، مبلغی که در ازای آنها پرداخت می‌شود و همچنین [[مهریه زنان]] از سود کسب و کار است. و مقصود از مساکن هزینه مسکن بدست آمده از سود کسب و کار و مقصود از متاجر مبلغی است که از فرد غیر معتقد به خمس به انسان می‌رسد.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج۲، ص۸۰.</ref> | # تحلیل مربوط به مناکح، مسکن و تجارت در [[غیبت امام مهدی(عج)|زمان غیبت]] است. این قول به مشهور فقیهان مانند [[شیخ طوسی]]<ref>حلی، مختلف الشیعة، ج۳، ص ۳۳۹.</ref> و [[شهید اول]]<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج۲، ص۸۰.</ref> نسبت داده شده است. به گفته [[شهید ثانی]] مقصود از مناکح کنیزان آزاد شده در زمان غیبت، مبلغی که در ازای آنها پرداخت می‌شود و همچنین [[مهریه زنان]] از سود کسب و کار است. و مقصود از مساکن هزینه مسکن بدست آمده از سود کسب و کار و مقصود از متاجر مبلغی است که از فرد غیر معتقد به خمس به انسان می‌رسد.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج۲، ص۸۰.</ref> | ||
# بنابر برداشت برخی از پژوهشگران از عبارات ابن جنید، تحلیل، مختص به زمان حضور | # بنابر برداشت برخی از پژوهشگران از عبارات ابن جنید، تحلیل، مختص به زمان حضور امام معصوم(ع) است. او معتقد است. هر امام می‌تواند مالی را که تحت اختیار اوست حلال کند. بنابراین حکم تحلیل خمس بعد از زمان حضور آن امام ملغی است.<ref>عبداللهی؛ قراملکی؛ مومنی؛ امام، «نگرشی بر اخبار تحلیل، نفی ضمان خمس سابق بر ملکیت شیعه»، ص۱۱۹.</ref> | ||
# [[شیخ مفید]] و [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] معتقدند تحلیل خمس با توجه به | # [[شیخ مفید]] و [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] معتقدند تحلیل خمس با توجه به تعلیلِ پاکیِ ولادت، مختص به کنیزان و مهر زنان است.<ref>مفید، المقنعة، ص۲۸۵؛ مکارم شیرازی، «استفتاء درمورد بخشیده شدن خمس در زمان غیبت»، وبگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت الله ناصر مکارم شیرازی.</ref> | ||
# به باور [[شیخ حر عاملی|صاحب وسائل]] تحلیل صرفا در صورت ناتوانی پرداخت آن به امام و | # به باور [[شیخ حر عاملی|صاحب وسائل]] تحلیل صرفا در صورت ناتوانی پرداخت آن به امام و سادات، مجاز است.<ref>حر عاملی، وسائل اشیعة، ج۹، ص۵۴۳.</ref> | ||
# تحلیل مختص به [[سهم امام]] است. این نظریه مختار [[سید محمد موسوی عاملی|صاحب مدارک]]، [[یوسف بن احمد بحرانی|محدث بحرانی]] و [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]] است.<ref>نورمفیدی، «بررسی اخبار تحلیل خمس»، وبگاه اطلاع‌رسانی سید مجتبی نور مفیدی. | # تحلیل مختص به [[سهم امام]] است. این نظریه مختار [[سید محمد موسوی عاملی|صاحب مدارک]]، [[یوسف بن احمد بحرانی|محدث بحرانی]] و [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]] است.<ref>نورمفیدی، «بررسی اخبار تحلیل خمس»، وبگاه اطلاع‌رسانی سید مجتبی نور مفیدی. | ||
</ref> | </ref> | ||