سوره طارق

سوره طارق

بروج سوره بروج طارق اعلی سوره اعلی
شماره سوره	۸۶
جزء	۳۰
نزول
ترتیب نزول	۳۶
مکی/مدنی	مکی
اطلاعات آماری
تعداد آیات	۱۷
تعداد کلمات	۶۱
تعداد حروف	۲۵۴

سوره طارق هشتاد و ششمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء ۳۰ قرآن جای گرفته است. طارق به معنای ستاره است و این سوره را از آن رو طارق نامیده‌اند که در آغاز آن، به طارق سوگند یاد شده است. سوره طارق به معاد می‌پردازد و بیان می‌کند خداوند قادر است انسان را پس از مرگ، دوباره زنده کند. این سوره سپس درباره اهمیت قرآن سخن می‌گوید و آن را سخنی قاطع و روشنگر معرفی می‌کند.

آیه نهم این سوره از آیات مشهور است که قیامت را «یوم تبلی السرائر: روزی که رازها فاش می‌شود» می‌خواند. از پیامبر(ص) نقل شده هر كس سوره طارق را تلاوت کند، خداوند به تعداد هر ستاره‌ای که در آسمان وجود دارد، ده حسنه به او می‌بخشد.

معرفی

• نامگذاری

این سوره را به این مناسبت «‌طارق‌» می‌نامند که در آغاز آن به آسمان و طارق سوگند یاد شده است. طارق در اینجا به معنای ستاره یا موجودی است که در شب می‌آید.

• ترتیب و محل نزول

سوره طارق جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، سی و ششمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، هشتاد و ششمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.

• تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره طارق ۱۷ آیه، ۶۱ کلمه و ۲۵۴ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیات کوتاه) است و از سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.

محتوا

به گفته تفسیر نمونه مطالب این سوره بر دو محور است: ۱. معاد، ۲. قرآن و ارزش و اهمیت آن. خداوند در آغاز سوره بعد از سوگندهایی، به وجود مراقبان الهی بر انسان اشاره می‌کند و سپس برای اثبات ممکن‌بودن معاد، به زندگی نخستین و آغاز پیدایش انسان از آب نطفه اشاره می‌کند و نتیجه می‌گیرد خداوندی که قادر است انسان را از چنین آبی بی‌ارزش و ناچیز بیافریند، توانایی بر بازگشت مجدد او نیز دارد. در مرحله بعد به بعضی ویژگی‌های رستاخیز می‌پردازد و آن‌گاه با ذکر سوگندهایی متعدد و پرمعنا، اهمیت قرآن را گوشزد می‌کند و سرانجام سوره را با تهدید کافران به مجازات الهی پایان می‌دهد.

نام دیگر قیامت، آیه نهم سوره طارق

آیات مشهور

• يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ (آیه ۹)

ترجمه: آن روز كه رازها [همه‌] فاش شود. آیه به یکی از نام‌های قیامت اشاره دارد و آن افشا شدن کارهای مخفی و پنهان انسان است یا فقط برای خودش یا برای همگان، بنابر اختلافی که میان مفسران است. این آیه به دنبال آیه قبل که می‌گوید خداوند قادر است انسان را دوباره زنده کند، به توصیف روز قیامت می‌پردازد و می‌گوید در آن روز رازها آشکار می‌شود. تفسیر نمونه درباره این آشکارشدن می‌نویسد این فاش‌شدنِ اسرار برای مؤمنان مایه افتخار و افزون‌شدن نعمت است و برای مجرمان مایه سرافکندگی و منشأ خواری و خفت و چه دردناک که آدمی عمری زشتی‌های خود را پنهان کرده و در آن روز در برابر همه خلایق شرمسار و سرافکنده می‌شود.علامه طباطبایی تُبْلَى السَّرَائِرُ را به معناى آزمایش و نیز شناسایى و کشف نهانى ها دانسته است و در نتیجه رجع (بازگشت انسان ها) در روزى است که آنچه از عقاید و آثار اعمال که آنها پنهان کرده بودند، چه خیرش و چه شرش مورد آزمایش و شناسایى قرار مى‌گیرند، و زرگرِ اعمال و عقاید، آنها را در بوته زرگرى خود مى‌آزماید، تا معلوم شود کدام صالح و کدام فاسد بوده و کدام خالص و کدام داراى ناخالصى و عیار است و بر طبق آن صاحبش ‌ را جزا مى‌دهد، بر این اساس معناى این آیه، مضمون فرازی از آیه ۲۸۴ سوره بقره است إِنْ تُبْدُوا مَا فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ الله ترجمه:اگر آنچه در دل هاى خود داريد، آشكار يا پنهان كنيد، خداوند شما را به آن محاسبه مى‌كند.

مرتضی مطهری اسلام پژوه ومفسر:
در قیامت همه چیز آشکار است و نهانی وجود ندارد؛ نیت‌ها و عقاید در آنجا آشکار است، خوی‌ها و ملکات اخلاقی آشکار است، اعمال و هدف‌ها آشکار است. در دنیا همه از یکدیگر پوشیده هستیم و حکم به ظاهر می‌کنیم. ولی در آن روز شما من را با هرچه در درون و باطن دارم می‌بینید و وقتی که دیدید آنچه از من آشکار شده با آنچه در دنیا درباره من می‌پنداشتید متفاوت است، این برای من موجب سرافکندگی و خجالت است! در آنجا هر کسی در مقابل دیگری همین گونه است. خلاصه این پرده‌هایی که امروز افتاده است، در آن روز همه برداشته می‌شوند و همه باطن‌ها را می‌بینند*

https://lms.motahari.ir/book-page/29/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج12?page=207

پایداری و بقای نفس

آیه ۴ سوره طارق( إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ )به پایداری و بقای نفس اشاره دارد و این محفوظ بودن هم شامل خود نفس و هم اعمال صادره از آن است. خداوند نفس را به گونه ای آفریده که با مرگ از میان نمی‌رود ودستخوش فساد و تباهی و زوال قرار نمی‌گیرد و چون شخصیت و حقیقت انسان در گرو نفس اوست نه در گرو بدنش در قیامت که خداوند بدن‌ها را زنده می‌کند و نفوس را به آنها بازمی گرداند در نتیجه انسانی که زنده شده همان شخص انسان دنیوی است؛ هر چند بدنی که مجددا در قیامت آفریده و زنده شده با قطع نظر ازنفس)عین بدن دنیوی نباشد و مثل آن باشد. جوادی آملی از فلاسفه و مفسران شیعه براین باور است که تمام حقیقت انسان روح اوست وقتی تمام حقیقت انسان روح اوست و بدن ابزار است و مرتّب در تغییر است و اگر این ابزار عوض شد ابزار دیگری می‌سازند. هر بدنی که روح به آن تعلق بگیرد همان شخص است؛ انسانی که این بدن او در بستر خواب در رختخواب آرمیده است با اینکه خواب می‌بیند بدن‌ها فرق می‌کند ولی شخص همان شخص است و با مرگ انسان روح از بین نرفته که بحث اعاده معدوم پیش بیاید که آیا ممکن است یا ممتنع؟ براساس آیات قرآن خداوند در موضوع مرگ «مُتَوفّی» است و انسان «متوفا» یعنی تمام حقیقت اسنان را که همان روح اوست خداوند به طور کامل دریافت می‌کند وچیزی از دست نمی رود.

فضیلت و خواص

مقالهٔ اصلی: فضائل سور

در فضیلت این سوره از پیامبر اسلام(ص) آمده هر كس سوره طارق را قرائت نماید خداوند به تعداد ستارگانی كه در آسمان است به او ده حسنه می دهد. در نقلی دیگر، پیامبر آموختن سوره طارق را وسیله ای برای تقرب به خداوند و عاملی برای بخشش گناهان به جز شرک می داند. از امام صادق (ع) نیز نقل شده است هر كه در نمازهای واجب خود، سوره طارق را بخواند، در روز قیامت در نزد خداوند مقام و منزلتی والا خواهد داشت و از همراهان انبیاء و یارانشان در بهشت خواهد بود.

در تفسیر البرهان برای قرائت سوره طارق خواصی چون جلوگیری از عفونت زخم ذکر شده است.

متن و ترجمه سوره طارق

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

﴿وَالسَّمَاءِ وَالطَّارِقِ ۝١ وَمَا أَدْرَاكَ مَا الطَّارِقُ ۝٢ النَّجْمُ الثَّاقِبُ ۝٣ إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ ۝٤ فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَانُ مِمَّ خُلِقَ ۝٥ خُلِقَ مِنْ مَاءٍ دَافِقٍ ۝٦ يَخْرُجُ مِنْ بَيْنِ الصُّلْبِ وَالتَّرَائِبِ ۝٧ إِنَّهُ عَلَى رَجْعِهِ لَقَادِرٌ ۝٨ يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ ۝٩ فَمَا لَهُ مِنْ قُوَّةٍ وَلَا نَاصِرٍ ۝١٠ وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الرَّجْعِ ۝١١ وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ ۝١٢ إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ ۝١٣ وَمَا هُوَ بِالْهَزْلِ ۝١٤ إِنَّهُمْ يَكِيدُونَ كَيْدًا ۝١٥ وَأَكِيدُ كَيْدًا ۝١٦ فَمَهِّلِ الْكَافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْدًا ۝١٧﴾

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

﴿وَالسَّمَاءِ وَالطَّارِقِ ۝١﴾

﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. سوگند به آسمان و آن اختر شبگرد ۝١﴾

﴿وَمَا أَدْرَاكَ مَا الطَّارِقُ ۝٢﴾

﴿و تو چه دانی که اختر شبگرد چیست ۝٢﴾

﴿النَّجْمُ الثَّاقِبُ ۝٣﴾

﴿آن اختر فروزان ۝٣﴾

﴿إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ ۝٤﴾

﴿هیچ‌کس نیست مگر اینکه نگاهبانی بر او [گماشته شده] است ۝٤﴾

﴿فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَانُ مِمَّ خُلِقَ ۝٥﴾

﴿پس انسان باید بنگرد که از چه آفریده شده است ۝٥﴾

﴿خُلِقَ مِنْ مَاءٍ دَافِقٍ ۝٦﴾

﴿از آب جهنده‌ای خلق شده ۝٦﴾

﴿يَخْرُجُ مِنْ بَيْنِ الصُّلْبِ وَالتَّرَائِبِ ۝٧﴾

﴿[که] از صلب مرد و میان استخوانهای سینه زن بیرون می‌آید ۝٧﴾

﴿إِنَّهُ عَلَى رَجْعِهِ لَقَادِرٌ ۝٨﴾

﴿در حقیقت او [= خدا] بر بازگردانیدن وی بخوبی تواناست ۝٨﴾

﴿يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ ۝٩﴾

﴿آن روز که رازها [همه] فاش شود ۝٩﴾

﴿فَمَا لَهُ مِنْ قُوَّةٍ وَلَا نَاصِرٍ ۝١٠﴾

﴿پس او را نه نیرویی ماند و نه یاری ۝١٠﴾

﴿وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الرَّجْعِ ۝١١﴾

﴿سوگند به آسمان بارش‌انگیز ۝١١﴾

﴿وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ ۝١٢﴾

﴿سوگند به زمین شکافدار [آماده کشت] ۝١٢﴾

﴿إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ ۝١٣﴾

﴿[که] در حقیقت قرآن گفتاری قاطع و روشنگر است ۝١٣﴾

﴿وَمَا هُوَ بِالْهَزْلِ ۝١٤﴾

﴿و آن شوخی نیست ۝١٤﴾

﴿إِنَّهُمْ يَكِيدُونَ كَيْدًا ۝١٥﴾

﴿آنان دست به نیرنگ می‌زنند ۝١٥﴾

﴿وَأَكِيدُ كَيْدًا ۝١٦﴾

﴿و [من نیز] دست به نیرنگ می‌زنم ۝١٦﴾

﴿فَمَهِّلِ الْكَافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْدًا ۝١٧﴾

﴿پس کافران را مهلت ده و کمی آنان را به حال خود واگذار ۝١٧﴾

﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. سوگند به آسمان و آن اختر شبگرد ۝١ و تو چه دانی که اختر شبگرد چیست ۝٢ آن اختر فروزان ۝٣ هیچ‌کس نیست مگر اینکه نگاهبانی بر او [گماشته شده] است ۝٤ پس انسان باید بنگرد که از چه آفریده شده است ۝٥ از آب جهنده‌ای خلق شده ۝٦ [که] از صلب مرد و میان استخوانهای سینه زن بیرون می‌آید ۝٧ در حقیقت او [= خدا] بر بازگردانیدن وی بخوبی تواناست ۝٨ آن روز که رازها [همه] فاش شود ۝٩ پس او را نه نیرویی ماند و نه یاری ۝١٠ سوگند به آسمان بارش‌انگیز ۝١١ سوگند به زمین شکافدار [آماده کشت] ۝١٢ [که] در حقیقت قرآن گفتاری قاطع و روشنگر است ۝١٣ و آن شوخی نیست ۝١٤ آنان دست به نیرنگ می‌زنند ۝١٥ و [من نیز] دست به نیرنگ می‌زنم ۝١٦ پس کافران را مهلت ده و کمی آنان را به حال خود واگذار ۝١٧﴾

سوره پیشین: سوره بروج	سوره طارق سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی	سوره پسین: سوره اعلی
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس

منابع

• قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
• بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
• دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
• راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، به تصحیح صفوان عدنان داوودی، بیروت، دار الشامیة، ۱۴۱۲ق.
• شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، به تحقیق صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
• طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
• مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.
• نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ق.

پیوند به بیرون

• قرائت سوره طارق
• قرائت مجلسی مشهور عبدالباسط