بحث:ابن‌تیمیه حرانی

زندگی نامه ابن تیمیه بسیار مهم است و در این مقاله چندان مطلبی درباره آن نیامده. در مقاله دایره المعارف بزرگ اسلامی، به تفصیل از آن سخن رفته است: http://lib.eshia.ir/23022/3/1008

--Ebrahim ahmadian ‏۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۳:۰۱ (IRDT)

من متوجه نشدم منظور نویسنده مقاله از مطلب ذیل عنوان «برخی از فتاوای ابن تیمیه» چیست. واقعا معنای روشنی ندارد: «ابن تیمیه فتواهایی دارد که هیچ کدام از فقهای قبل از او معتقد به آن‌ها نبوده‌اند و گرچه برخی از این نظرات شاید در واقع صحیح و موافق با مذهب امامیه باشد، اما ابن تیمیه که خود را پیرو صحابه و تابعین می‌داند نباید به آنها معتقد باشد.»--Ebrahim ahmadian ‏۸ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۹:۳۴ (IRDT)

بخش فتاوای ابن تیمیه و زادگاه او

1. ظاهراً این جمله کپی است: «بحث از تجسیم و توضیح عقیده ابن تیمیه و نظر شیعه در آینده بیان خواهد شد.» که البته بعداً بیان نمی‌شود.
2. حران ظاهراً در ترکیه قرار دارد. در منبع، شهری بین موصل و شام گفته شده که منطقه وسیعی است و نمی‌شود فهمید تا کجا شام بوده است. شاید بشود در نوشتار گفت حران (شهری در ترکیه امروزی).سپاس. Mehrizi (بحث) ‏۱۹ آوریل ۲۰۱۶، ساعت ۱۳:۱۳ (UTC)

غفلت از اندیشه ابن تیمیه

بنظرم مهمترین بخش اندیشه وی، نگرش های سلفی وی و تاثیر او در گروه های سلفی است که در این مقاله مورد غفلت قرار گرفته است. نگرش های کلامی و فقهی او هیچ ارتباطی با نگرش های سیاسی و وقایع سیاسی ندارد. موافقان و مخالفان ابن تیمیه چه اهمیتی دارد که بخش مهمی از مدخل را تشکیل داده است.--Rezataran (بحث) ‏۱۲ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۵۶ (UTC)

نقدها

• در شناسه مطلبی آمده که در متن نیست: «بسیاری از دیدگاه‎های جریان‎های سلفی از جمله وهابیت در اندیشه‌های ابن‎تیمیه ریشه دارد».
• ساختار مقاله اصلا خوب نیست. پیش از پرداختن به شخصیت ابن تیمیه، آرا و نظریات او و آثارش، پرداختن به نظر دیگران درباره او اشتباه است.
• بسیار ضعیف به اندیشه ابن تیمیه پرداخته‌ایم.
• درباره تأثیر ابن تیمیه بر زمانه خود و پس از خود اصلا حرف نزده‌ایم.
• با توجه به زیاد بودن آثار ابن تیمیه و کتاب‌ها در نقد او، می‌توان دو فهرست ایجاد کرد. ضمن آنکه فهرست‌ها و جدول‌ها گویا نیستند و باید توضیحی کوتاه در ابتدای آنها آورد.
• استفاده از واژگانی مثل «شاذ» و عباراتی چون «رویکرد ابن تیمیه به شیعه»، مناسب ویکی نیست. هر دو در متون تخصصی استفاده می‌شوند. می‌توان از «نظرهای خاص» و «فتواهای خاص» به جای اولی، و از «نگاه ابن تیمه درباره شیعه» به جای دومی استفاده کرد. از این دست واژگان: تنقیص انبیا، تئوریزه.
• تصریح شود که فتواهای ابن تیمیه، در قیاس با فتواهای اهل سنت، خاص است.
• اشاره شود که امروزه چه جریان‌هایی خود را دنباله‌رو ابن‌تیمیه می‌دانند.
• جایگاه ابن‌تیمیه در زمان حاضر در میان اهل سنت بیان نشده است.
• در عین زیاد بودن پانویس‌ها، فقط دو منبع در بخش منابع ذکر شده است.
• رده‌ها ناقص است، می‌توان از رده عالمان اهل سنت در قرن فلان استفاده کرد.
• متن ویکی اصلا نباید تخصصی نوشته شود. تخصصی نویسی ممکن است در ساختار یا عبارت‌ها یا پرداختن به جزئیات باشد که باید از سه پرهیز کرد.

--علیرضا سالوند (بحث) ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۲۴ (+0330)

نکات اصلاحی

• در شناسه به نظر فقط همان ابن تیمیه باشد کافی است و نام کامل در بخش پایین وارد شود.
• تصویر کتاب بهتر است عوض شود و کتاب «منهاج السّنة النَّبَوِیة فِی نقض کلَام الشِّیعَة والقدریة».
• مبانی فکری اهل سنت را تئوریزه کرده است ! اصلاح شود.
• این تیمیه از نگاه اهل سنت(به نظر بخشی با این عنوان بد نباشد).
• عنوان نظریه پرداز سلفیه(یا توضیح بیشتری داده شود یا در بخش دیگری ادغام شود).
• بخش نظرات دیگران: در پاراگراف اول میگوید که افراط و تفریط درباره او زیاد است. و در دو خط آخر به گونه ای این رفتار را مستند و تایید میکند.(به نظر میرسد...)./ یا عبارت حتی شیعیان هم او را فردی باهوش میدانستند ....کجای این عبارت افراط است./ دو پاراگراف اول تکرار عبارت است که عده ای از او زیاد تعریف کردند و عده ای زیاد نکوهش کردند» به نظر این دوپاراگراف باید ادغام شوند.
• بخش«آثار و نقد» بهتر است به انتهای مدخل منتقل شود.
• بخش برخی از نظرهای خاص ابن تیمیه: شروع این بخش با عبارت‌های جانبدارانه است مانند : (شصت مسأله برخلاف اجماع نظر علما.) /(وی برخلاف همه عالمان اسلامی نظر داده است)
• بخش فتاوای ابن تیمیه: بهتر است پاراگراف انتهای این بخش اول آورده شود و پس از آن فتواها موردی شمرده شوند. (در همین پاراگراف عبارت هایی که درباره زندانی شدن او آورده شده است باید اصلاح شود.)
• بخش رویکرد ابن تیمیه به شیعیان: خط اول این بخش عبارتش جانبدارانه است (او رویکرد منفی داشته است)
• مدخل نیازمند منابع بیشتر و قوی تری است.
• جستارهای وابسته و پیوند به بیرون هم ندارد.
• شیوه نامه ارجاع در پانویس‌ها رعایت نشده است.

--Alipour (بحث) ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۲۸ (+0330)

پیشنهادات

• مهمترین مبنای تفسیری ابن تیمیه انکار مجاز است که در این مدخل هیچ اشاره‌ای به آن نشده است. (مراجعه شود به مقاله «بررسی و نقد مبانی ادبی ابن تیمیه در تفسیر قرآن»)
• در مقاله «روش‌های برخورد ابن تیمیه با احادیث نبوی» هفده روش ابن تیمیه در برخورد با احادیث نبوی را ذکر کرده است.
• مهمترین اصول فکری ابن تیمیه عبارت است از: ۱- ظاهر گرایی ۲- منع تاویل ۳- انکار مجاز ۴-اعتقاد به تجسیم و ... (مراجعه شود به مقاله «بررسی و نقد مبانی و اصول فکری ابن تیمیه در تفسیر قرآن» از دکتر ناصح.)
• مساله شفاعت از دیدگاه ابن تیمیه تبیین شود. گویا اصل شفاعت را انکار نکرده بود و معتقد بود که در سیره صحابه توسل به پیامبر وجود داشته است اما جایز نمی‌دانست که خدا را به ذات پیامبر قسم دهیم.(ابن تیمیه، قاعده جلیله فی التوسل، ص۸۰)
• بخشی با عنوان روش‌های ابن تیمیه اضافه شود. مثل روش تفسیری، روش برخورد با احادیث نبوی، ظاهر گرایی و ... محمدرضا سیفی (بحث) ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۳۰ (+0330)

..

• به کتاب های خود ابن تیمیه و همچنین کتاب ماجرای فکر فلسفی آقای دینانی و کتابهای آقای رضوانی درباره سلفیه رجوع شود برای شرح افکار او.
• منابع مدخل کوتاه و بسیار کم است.
• در مواردی آدرس‌دهی پانویس‌ها قبل از علائم سجاوندی قرار گرفتند.

• عنوان نظریات دیگران تبدیل شود به دیدگاه‌های اندیشمندان درباره ابن تیمیه و سپس از منظر شیعه و اهل سنت به او پرداخته شود.
• عباراتش خیلی ضعیف نیست اما این عبارات ویکیایی نیست. ولی واژگانی همچون واژه شاذ تعویض گردد. به علاوه این عبارت باید استناد به شخصی داده شود؛

«به نظر می‌رسد عقاید ابن تیمیه و فتاوای شاذ و نسبت خطادادن او به پیشینیان در این داوری‌ها بی‌تأثیر نبوده است همچنان که تندخویی و خشونت ابن تیمیه در بحث و توهین نمودن او به مخاطب خود و رعایت ننمودن ادب بحث و مناظره نیز موجب نوعی تنفّر علما از اندیشه‌ها و شخصیت ابن تیمیه شده است».

• استناد کفر ابن تیمه به افرادی از اهل سنت با ذکر نام نیاز نیست. تنها در صورتی که آن افراد بسیار مشهور بودند آنها را ذکر کنید. به جای این پاراگراف‌ها به اندیشه ابن تیمیه پرداخته شود.

«عده‌ای از علمای اهل سنت نیز بر این کتاب تقریظ نوشته و این حکم به کفر را تأیید کرده‌اند؛ ازجمله شیخ محمدسعید عرفی، شیخ یوسف دجوی، شیخ محمود ابودقیقه، شیخ محمد بحیری، شیخ محمد عبدالفتاح عناتی، شیخ حبیب الله جکنتی شنقیطی، شیخ دسوقی عبدالله عربی، شیخ محمد حنفی بلال».

--Movahhed (بحث) ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۲۶ (+0330)

ملاحظة

--Hasanzade (بحث) ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۴۴ (+0330)سيد كمال حيدري در برنامه ای تحت عنوان "مطارحات في العقيدة" که از شبکه ماهواره ای کوثر پخش می شد، عقائد وآراء ابن تيمية را رد كرده است.--Hasanzade (بحث) ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۴۴ (+0330)

توسل

@Salehi: ابن تیمیه بر این باور است که توسل به دعای پیامبر(ص) و صالحان، فقط در زمان حیات آنان صحیح است و توسل به آنان پس از مرگشان، شرک است. به مدخل توسل به مردگان مراجعه کنید.--Shamsoddin (بحث) ‏۲۴ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۱۸ (UTC)

پیشنهاد

@Hasanejraei: به نظرم دیدگاه ها و رویکردهای در دو تیتر جداگانه مورد بررسی قرار گیرد. در قسمت دیدگاه ها، دیدگاهای کلامی، تفسیری، حدیثی، فقهی و سیاسی طرح شود و در قسمت رویکردها، به رویکردهای ابن تیمیه نسبت به اهل بیت، شیعیان، فلاسفه و صحابه پرداخته شود. Salehi (بحث) ‏۱۳ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۱۶ (UTC)

@Salehi: ممنون از پیشنهاد شما. حسن اجرایی (بحث) ‏۱۸ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۰۶ (UTC)

پیشنهادات جدید

@Hasanejraei:

• در جمله او به دلیل مطالعاتی که در فقه دیگر مذاهب اسلامی داشت، فتاوایی مستقل از تمام مذاهب صادر می‌کرد ارتباط منطقی بین دو بخش گزاره وجود ندارد. صرف مطالعه در مذاهب دیگر دلیلی بر صدور فتوای مستقل نیست. به نظر می‌رسد منظور نویسنده خوب بیان نشده. آنچه در متن مقاله برای این منظور نوشته شده است واضح‌تر منظور را می‌رساند (منظور نویسنده احتمالا این بوده که درست است که او حنبلی مذهب بود ولی فتاوایش کاملا منطیق بر مذهب حنبلی نبود و مبانی‌اش را از همه مذاهب دریافت می‌کرد. ولی عبارت بیان‌شده در شناسه خیلی غلط انداز است.)
• از دلایل اصلی شهرت ابن تیمیه نظرات شاذش است که در زمان خودش هم موجب تکفیر او توسط سایر علمای اهل سنت شد. این مورد در پاراگراف مربوط به دلیل شهرت او نیامده است.
• کتاب الفتاوای ابن تیمیه از مهم‌ترین کتب اوست. تعداد مجلداتش هم بالاست. ولی در بخش تألیفات به آن اشاره نکرده‌ایم.
• کتاب مذکور، نوعی خرق عادت و استثنا در میان اهل سنت دانسته شده است. خرق عادت برای معجزه که از خارج از قواعد دنیایی است به کار می‌رود. در این جا خرق عادت معنا ندارد!
• آن دسته از صفات خداوند مانند صورت، دست، صدا و قرار گرفتن بر عرش که در قرآن و حدیث از آن خبر داده شده است، در علم کلام، با نام صفات خبری شناخته می‌شود درست است که در این جمله منظور نویسنده عباراتی مانند وجه الله، یدالله و... بوده، ولی این‌ها صفات نیستند.
• در بخشی که ابن تیمیه شیعیان و یهودیان را مقایسه می‌کند، به نظرم لازم است توضیح یا یادداشتی اضافه شود و این اتهامات را از شیعه دور کند.
• سخنی که از بن باز در مدح ابن تیمیه نقل شده نقل قول دست دوم است و ارزش ندارد. یا باید حذف شود یا دست اول نقل شود.
• کلمه "هوس‌ران" در فارسی در مورد هوسرانی جنسی به کار می‌رود و مخاطب از دیدن این کلمه در متن ذهنش به این مسأله خواهد رفت، در حالیکه به نظر می‌رسد منظور علمای اهل سنت این موضوع نبوده باشد. باز هم اگر متن اصلی بازبینی شود بهتر است.
• بنا بر تمجید از او نیست، باید در کنار "کنگره بزرگداشت ابن تیمیه"، کنفرانس‌هایی که در نقد او و افکارش هم وجود دارد ذکر شود.
• بخشی باید به عنوان تأثیرات او ایجاد شود و در آن به تأثیرپذیری محمد بن عبدالوهاب و وهابیت از افکار او، ابن قیم جوزی و نیز گروه‌های افراطی تروریستی معاصر پرداخته شود. با این بخش است که این مدخل زنده و بروز خواهد شد.
• در مورد شخصیتی مثل ابن تیمیه لازم است زمینه‌های شکل‌گیری شخصیت و افکار او مورد توجه قرار گیرد. برخی فضای فکری حنابله، تعصب مذهبی آن‌ها در حران، شرایط نامناسب، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شامات و... را در شکل‌گیری تفکرات او تأثیرگذار می‌دانند.
• مدخل ابن تیمیه در [ویکی حج https://wikihaj.com/view/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87] و [ویکیپدیای انگلیسی https://en.wikipedia.org/wiki/Ibn_Taymiyyah] هم قابل استفاده است.

--Bahrami (بحث) ‏۱۷ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۴۸ (UTC)

@Golpoor: لطفا سه نکته پایانی فوق را به مدخل اضافه کنید.--کمیل شمس‌الدینی مطلق (بحث) ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۳۶ (UTC)

محل دفن

در متن چیزی درباره محل دفن ابن تیمیه چیزی نیامده، ولی رده و ناوبری قبرستان باب الصغیر به مدخل اضافه شده است.--رضا باذلی (بحث) ‏۱۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۳۵ (UTC)