تغییرات

| عنوان =| تصویر =| اندازه تصویر =| نام کامل = '''ملااسماعیل‌بن محمدحسین مازندرانی'''| لقب = خواجویی| نسب =

| تاریخ تولد = ۱۱۰۰ق| شهر تولد = [[مازندران]]| کشور تولد =| محل تحصیل =| محل زندگی =| تاریخ وفات =| شهر وفات =| محل دفن =| استادان =| شاگردان =| اجازه روایت از =| اجازه اجتهاد از =| اجازه روایت به =| اجازه اجتهاد به =| تالیفات =| فعالیت‌های علمی =

| امضا =| وب‌گاه رسمی =

'''ملااسماعیل‌بن محمدحسین مازندرانی'''، طبری‌الاصل مشهور به '''خواجویی'''، حکیم، [[فقه|فقیه]] و [[کلام|متکلم]] [[شیعه|شیعی]] قرن دوازدهم [[هجری قمری]]. آثار متعدد و شناخته شده‌ای همچون [[بشارات الشیعه (کتاب)|بشارات الشیعه]] و نیز شاگردان برجسته‌ او همچون [[ملا مهدی نراقی]] بر اهمیت و شهرت او افزوده است.

خواجویی در سال ۱۱۰۰ق به دنیا آمد.<ref>مدرس گیلانی، مرتضی، منتخب معجم‌الحکماء ص ۴۵</ref> خود او در هیچیک از آثارش از محل تولد و اجدادش یاد نکرده است. با این حال به احتمال قوی زادگاه او [[مازندران]] بوده است چنان که خود او نیز در آثارش خود را مازندرانی خوانده است. <ref>مشاهير مشاهیر تخت فولاد، شماره ۲، ص ۶، سيد مهدى رجايى، سید مهدی رجایی، چاپ شهردارى شهرداری اصفهان، مجموعه فرهنگى فرهنگی - مذهبى مذهبی تخت فولاد</ref>

شهرت خواجویی او را به خاطر اقامت طولانی‌اش در محله‌ی محلۀ خواجوی اصفهان دانسته انددانسته‌اند.<ref>قزوینی، ص 67؛ ۶۷؛ خوانساری، محمدباقربن زین‌العابدین، روضات‌الجنات فی احوال‌العلماء و السادات ج 1، ۱، ص 114۱۱۴</ref>

از استادان مشهور وی [[فاضل هندی]] و [[ملا محمد تنکابنی]] معروف به فاضل سراب را نام برده‌اند. همچنین ممکن است که وی از اساتید زیر نیز بهره برده باشد :

* [[محمد صادق اردستانی]] <ref>خوانساری، محمدباقربن زین‌العابدین، روضات‌الجنات فی احوال‌العلماء و السادات ،ج 1، السادات،ج ۱، ص 119؛ ۱۱۹؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف‌الشیعه، ج 3، ۳، ص 309۳۰۹</ref>

از مشهورترین شاگردان او می توان می‌توان به چهره های چهره‌های زیر اشاره کرد:

* [[ملا محراب گیلانی]] <ref> خوانساری، محمدباقربن زین‌العابدین، روضات‌الجنات فی احوال‌العلماء و السادات، ج1، ج۱، ص 119۱۱۹</ref>

حمله‌ی حملۀ افاغنه به ایران و محاصره‌ی محاصرۀ اصفهان از رویدادهای مهم سیاسی و تاریخی زندگانی خواجویی است. وی در حاشیه‌ی حاشیۀ کتاب [[اربعین شیخ بهایی|الاربعین]] [[شیخ‌ بهایی]]، پاره‌ای از آن حوادث را گزارش کرده است.<ref>خوانساری، محمدباقربن زین‌العابدین، روضات‌الجنات فی احوال‌العلماء و السادات ،ج 1، السادات،ج ۱، ص 114 ـ 115۱۱۴ ۱۱۵</ref> افاغنه در آن حمله او را حبس کردند و اموالش را به غارت بردند. پس از این حمله خواجویی به خاتون‌آباد در نزدیکی اصفهان رفت.

خواجویی از محققان و مدرّسان علوم عقلی و نقلی بود و تا پایان عمر خود به تعلیم این علوم پرداخت. او بارها کتاب [[الشفاء (کتاب)|الشفاء]] [[ابن‌ سینا]] را درس داد و با داشتن حافظه‌ی حافظۀ قوی، بسیاری از قسمت‌های آن را از بر بود.<ref>زنوزی ، زنوزی، محمدحسن حسینی ، ریاض‌الجنة ، حسینی، ریاض‌الجنة، ج 2، ۲، ص 72 ـ 73۷۲ ۷۳</ref>

او جامع علوم عقلی و نقلی و از احیاکنندگان حوزه‌ی حوزۀ فلسفی [[اصفهان]]، پس از حمله‌ی حملۀ افاغنه، بود.<ref>خوانساری، محمدباقربن زین‌العابدین، روضات‌الجنات فی احوال‌العلماء و السادات ، السادات، ج 1، ۱، ص 114۱۱۴</ref> ملا اسماعیل خواجویی را با این‌که در عصر پس از [[ملاصدرا]] زندگی می‌کرده است متأثر از او ندانسته اندندانسته‌اند.<ref>آشتیانی، سیدجلال‌الدین ، سیدجلال‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران ج 4، ۴، ص 153۱۵۳</ref>

او در [[زهد]] و [[تقوا]] و اعراض از دنیا و تأسی به سیره‌ی سیرۀ [[پیامبر(ص)|رسول اکرم]] (ص) و [[امامان شیعه]] سرآمد عصر خود و نیز مورد احترام همه‌ی همۀ اقشار و اصناف جامعه‌ی جامعۀ روزگار خود بود. گفته‌اند او نزد [[نادر شاه افشار]] (1100 ـ 1160ق۱۱۰۰ ۱۱۶۰ق) منزلت خاصی داشته است و نادر به توصیه‌های او عمل می‌کرده است.<ref>مهدوی، سیدمصلح‌الدین ، سیدمصلح‌الدین، تذکرة‌القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان مهدوی، ص 137۱۳۷</ref>

خواجویی صاحب آثار متعدد و متنوعی بوده است. برخی از آثار منتشر شده‌ی شدۀ وی عبارت‌اند از:* [[الرسائل الاعتقادیة]] . این اثر مجموعه‌ای است شامل هجده رساله در موضوعات [[علم کلام|کلامی]] و اعتقادی که توسط سیدمهدی رجائی در 1411ق ۱۴۱۱ق در [[قم]] منتشر شده است.

* [[ابطال الزمان الموهوم]]. این اثر در جلد چهارم منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران (ص 151 ـ 291۱۵۱ ۲۹۱) به کوشش [[سید جلال‌الدین آشتیانی]] در 1357 ۱۳۵۷ در [[مشهد]] چاپ شده است.* [[مفتاح الفلاح و مصباح النجاح فی شرح دعاءالصباح]]. این اثر به اهتمام سیدمهدی رجائی در 1411ق ۱۴۱۱ق در [[مشهد]] منتشر شده است.* [[رسالة فی‌ الغناء]]. این اثر به کوشش علی مختاری و سیدرسول کاظمی‌نسب، در مجموعه‌ی مجموعۀ میراث فقهی (1۱): غنا و موسیقی<ref>ص 535 ـ 646۵۳۵ ۶۴۶</ref> در 1376 ۱۳۷۶ در قم چاپ شده است

درباره‌ی دربارۀ تاریخ وفات خواجویی، اختلاف‌ نظر وجود دارد. [[عبدالنبی قزوینی]] وفات وی را در 1177ق ۱۱۷۷ق دانسته، اما منابع متأخر آن را در 1173ق ۱۱۷۳ق نوشته‌اند.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف‌الشیعه ، تصانیف‌الشیعه، ص 63۶۳</ref> مدفن وی در [[تخت فولاد]] اصفهان در نزدیکی قبر [[فاضل هندی]] است. 

{{پانویس|2۲}}

* مدرس گیلانی، مرتضی ، مرتضی، منتخب معجم‌الحکماء، چاپ منوچهر صدوقی‌ها، تهران، 1381ش۱۳۸۱ش.* قزوینی، عبدالنبی، تمیم امل‌الا´مل، چاپ سیداحمد حسینی، قم، 1407ق۱۴۰۷ق.* خوانساری، محمدباقربن زین‌العابدین، روضات‌الجنات فی احوال‌العلماء و السادات، چاپ اسداللّه اسماعیلیان، قم، 1390۱۳۹۰/1392۱۳۹۲.* زنوزی، محمدحسن حسینی، ریاض‌الجنة، چاپ علی رفیعی، قم؛ 1378ق۱۳۷۸ق.* آشتیانی، سیدجلال‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، مشهد، 1357ش۱۳۵۷ش.* طهرانی، آقا بزرگ، الذریعة الی تصانیف‌الشیعه، بیروت، 1403ق۱۴۰۳ق.