مرتد فطری
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمی‌تواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
مُرْتَد فِطْری کسی که پدر یا مادرش یا هر دو، مسلمان باشند و بعد از بلوغ، از دین اسلام خارج شود. مجازات مردِ مرتد فطری قتل است، اما زن زندانی می‌شود تا زمانی که توبه کند یا بمیرد.
بنابر فتوای بیشتر فقهای شیعه، توبه مردِ مرتد فطری پذیرفته نمی‌شود با این حال آیت‌الله خویی از مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم شمسی معتقد است که توبه او موجب برداشته شده حکم قتل، فسخ ازدواج و تقسیم اموالش بین ورثه نمی‌گردد اما سبب مسلمان شدن و آمرزش گناهانش می‌شود.
مفهوم‌شناسی
مرتد فطری کسی است که پدر یا مادرش یا هر دو مسلمان باشند و پس از بلوغ از اسلام خارج شده باشد.[۱] بنا بر مشهور ملاک اسلام پدر و مادرش در زمان انعقاد نطقه است.[۲] با این حال صاحب جواهر از کتاب «رسائل الجزائری» به عنوان نظر عجیب نقل کرده که پدر یا مادرش یا هر دو به هنگام تولد او مسلمان باشند.[۳]
در برابر مرتد فطری، مرتد ملی به کسی گفته می‌شود که هیچ یک از پدر و مادرش هنگام انعقاد نطفه‌اش مسلمان نباشد و پس از بلوغ مسلمان شده باشد و سپس کافر شود.[۴]
مجازات
به نظر مشهور فقهای شیعه، مرتد فطری اگر مرد باشد، مجازاتش قتل است.[۵] همچنین از نظر فقها، اموال مرتد فطری میان ورثه تقسیم می‌گردد و ازدواجش فسخ می‌شود.[۶] و از مسلمان هم ارث نمی‌برد.[۷]
زن اگر مرتد فطری شود، بنا بر نظر فقهای شیعه کشته نمی‌شود؛[۸] البته زندانی می‌شود تا اینکه توبه کند یا بمیرد.[۹] همچنین ازدواجش فسخ می‌شود.[۱۰]
بنابر نظر تعدادی از فقها، اگر ارتداد فطری زن، چهار بار تکرار شود، زن کشته می‌شود.[۱۱] اما آیت‌الله خویی معتقد است زن به سبب تکرار ارتداد فطری هم کشته نمی‌شود.[۱۲]
توبه
به گفته آیت‌الله خویی مشهور فقها معتقدند توبه مردِ مرتد فطری پذیرفته نمی‌شود.[۱۳] اما بنا به نظر ابن جنید اسکافی از فقهای شیعه قرن چهارم قمری، اگر مرتد فطری توبه کند، حکم قتلش برداشته می‌شود و اموالش نیز به او بازگردانده می‌شود و بدون خواندن صیغه جدید می‌تواند به همسرش رجوع کند.[۱۴] اما به باور آیت‌الله خویی مرتد فطری‌ای که توبه کند در حکم مسلمان است هر چند حکم قتل، فسخ ازدواج و تقسیم اموالش برداشته نمی‌شود[۱۵]اما توبه سبب برداشته شدن عذاب، خلود در آتش، نجاست، مجاز نبودن انتخاب مسلمان به عنوان همسر و ارث‌نبردن از مسلمان از او می‌شود.[۱۶]
به گفته آیت‌الله خویی توبه به‌معنای اظهار ندامت از کفر است و اظهار ندامت نمی‌تواند مجازات‌های عملی ارتداد همچون قتل را از بین ببرد.[۱۷] او همچنین معتقد است اثر تکوینی گناه بعد از توبه از بین می‌رود، اما دلیلی وجود ندارد که اثر شرعی آن هم با توبه از بین برود.[۱۸] آیت‌الله خویی همچنین گفته است که تناقضی میان حکم قتل مرتد و اسلام وجود ندارد؛ چرا که احکام دیگری مانند لواط وجود دارد که مسلمان در آن محکوم به قتل است و با توبه نیز حکم قتلش برداشته نمی‌شود.[۱۹]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۱، ص۶۰۲.
- ↑ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۵، ص۲۳؛ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۴.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۱، ص۶۰۵.
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیه، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۰؛ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۱، ص۶۰۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۱، ص۶۰۵.
- ↑ موسوی اردبیلی، فقه الحدود و التعزیرات، ج۴، ۱۴۲۹ق، ص۱۰۲.
- ↑ خویی، مبانی تکمله المنهاج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۹۹.
- ↑ خویی، مبانی تکمله المنهاج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۹۹.
- ↑ خویی، مبانی تکمله المنهاج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۹۹.
- ↑ نگاه کنید به: خویی، مبانی تکمله المنهاج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۴۰۱.
- ↑ خویی، مبانی تکمله المنهاج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۴۰۱.
- ↑ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۴.
- ↑ خویی، التنقیج، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۴.
- ↑ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۴.
- ↑ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۷.
- ↑ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۵.
- ↑ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۶.
- ↑ خویی، التنقیح، الطهاره۳، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۸.
یادداشت
منابع
- خویی، ابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، تقریر میرزاعلی غروی، قم، دارالهادی، ۱۴۱۳ق.
- خویی، ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی، ۱۴۲۸ق.
- شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشریعة فی فقه الامامیة، قم، جامعة المدرسین، ۱۴۰۴ق.
- شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۳ق.
- موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه الحدود و التعزیرات، قم، جامعه المفید، ۱۴۲۹ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، تحقیق ابراهیم سلطانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۶۲ق.
پیوند به بیرون