عبیدالله بن ابیرافع
مشخصات فردی | |
---|---|
مشخصات دینی | |
از یاران | حضرت علی(ع) |
فعالیتها | دبیر و نامهنگار بیتالمال |
آثار | قضایا امیرالمؤمنین و نخستین نویسنده کتاب در علم رجال |
عبیدالله بن ابیرافع از شاگردان خاص حضرت علی(ع) بود و در جنگهای دوره خلافت امام علی(ع) شرکت کرد. از وی تألیفاتی بهجای مانده است و وی نخستین کسی است که در علم رجال کتاب نوشت.
زندگی
عبیدالله بن ابی رافع از تابعین و بنا به قول شیخ مفید از اخیار شیعه و از یاران خاص امام علی(ع)، دبیر و نامهنگار بیتالمال بود. او در همه جنگهای امام شرکت میکرد.[۱] مسئولیت بیتالمال امام در کوفه به عهده او بود.[۲] ماجرای توبیخ شدن او از سوی امام علی(ع) در داستان دادن گردنبندی ازبیت المال به صورت عاریه به یکی از دختران حضرت در کتب روایی و تاریخی مشهور است.امام او را توبیخ کرد: «أتخون المسلمین یا ابن أبی رافع؟!؛ ای پسر ابورافع آیا به مسلمانان خیانت میکنی؟»[۳]
تألیفات
او دو کتاب نوشته است:
- قضایا امیرالمؤمنین، شاید نخستین کتابی باشد که درباره قضاوتهای امام علی(ع) نگاشته شده است.
- تسمیة من شهد مع امیرالمؤمنین علیهالسلام الجمل و صفّین و النهروان من الصحابه رضی الله عنهم.[۴]
تدوین نخستین کتاب در رجال
به احتمال قوی، عبیدالله در تاریخ اسلام نخستین کسی است که درباره رجال کتابی نوشته است.
از راویان حدیث
عبیدالله در شیعه ثقه شناخته شده است. او از پدرش ابورافع و امام علی(ع) و ابوهریره روایت کرده است. برقی در کتاب رجالش او را از خواص اصحاب امام علی(ع) برشمرده است.[۵] او همچنین نماینده امام برای خواندن هفتگی نامهای بود که امام پس از جنگ نهروان نگاشته بود. این نامه مشتمل بر نقد سیره خلفای سه گانه و حوادث ناگوار تاریخ پس از درگذشت رسول خدا(ص) و بهانهجوییهای بیاساس و کنار گذاشتن امام از صحنه سیاسی و خلافت بود.[۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ امینی، ترجمه اعلام نهجالبلاغه، ۱۳۵۹ش، ص۳۲؛ مفید، الاختصاص، ص۴
- ↑ امینی، ترجمه اعلام نهجالبلاغه، ۱۳۵۹ش، ص۳۲.
- ↑ طوسی، التهذیب، ۱۳۶۵ش، ج ۱۰، ص۱۵۱. حر عاملی، وسایل الشیعه، الناشر مؤتمر المولى مهدي النراقي، ج۲۸، ص۲۹۲.
- ↑ طوسی، الفهرست، ص۱۰۷
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، الناشر : مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۱۲، ص۷۰.
- ↑ ابن طاووس، کشف المحجة، ۱۳۷۵ش، ص۲۳۶-۲۳۷؛ محدثی، فرهنگ غدیر، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۸-۱۷۹.
یادداشت
منابع
- امینی، محمدهادی، ترجمه اعلام نهجالبلاغه، مترجم ابوالقاسم امامی، تهران، بنیاد نهجالبلاغه، ۱۳۵۹ش.
- حر عاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه، المحقق:مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث ـ قم، الناشر، مؤتمر المولى مهدي النراقي، بی تا.
- طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، به کوشش محمود رامیار، دانشگاه مشهد، ۱۳۵۱ش.
- طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، خرسان، حسن (محقق و معلق)؛ آخوندی، علی (گردآورنده)؛ آخوندی، محمد (مصحح)، ناشر: دار الكتب العلمية، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۵ش.
- مفید، محمد بن نعمان، الاختصاص، به کوشش علیاکبر غفاری، قم.
پیوند به بیرون
این مقاله از دائرة المعارف بزرگ اسلامی اخذ شده است.