سید عبدالاعلی سبزواری

مقاله قابل قبول
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
کپی‌کاری از منابع خوب
استناد ناقص
شناسه ناقص
عدم جامعیت
از ویکی شیعه
سیدعبدالاعلی سبزواری
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۸ ذی‌الحجه ۱۳۲۸ق
محل زندگیسبزوار، مشهد، نجف
تاریخ وفاتدوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ش (برابر با (۲۷ صفر ۱۴۱۴ق)
محل دفننجف اشرف
اطلاعات علمی
استادانمحمدحسین نائینی، آقاضیاء عراقی، محمدحسین غروی اصفهانی، سید ابوالحسن اصفهانی،شیخ عباس قمی ، عبدالله مامقانی
تألیفاتمواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مهذب‌الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، تهذیب الاصول، لباب المعارف، رفض الفضول عن علم الاصول، منهاج الصالحین، مناسک الحج
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیحمایت از انقلاب اسلامی ایران، حمایت از انتفاضه شعبانیه
اجتماعیمرجع تقلید، رئیس حوزه علمیه نجف، تجدید بنای مسجد سهله و مسجد کوفه، فرستادن نمایندگانی به اروپا، امریکا و کشورهای عربی و آسیایی


سید عَبْدُالاَعْلی موسوی سبزواری،(۱۳۲۸ - ۱۴۱۴ق) مرجع تقلید و مفسر شیعه در قرن پانزدهم. او پس از وفات آیت الله خویی در ۱۴۱۳ق، مدت کوتاهی عهده‌دار ریاست حوزه علمیه نجف بود. کتاب تفسیری مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن و کتاب فقهی مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام از آثار برجسته او است. برخی معتقدند وی توسط رژیم بعث عراق مسموم و شهید شده است.

زندگی‌نامه

سید عبدالاعلی در ۱۸ ذی‌الحجه سال ۱۳۲۸ق در سبزوار به دنیا آمد. مقدمات ادبیات عرب، فقه، اصول و ... را از پدر و عمویش، آیت‌الله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق)، فراگرفت. او تا ۱۴ سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات علوم اسلامی و عربی پرداخت.[۱]

سید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به مشهد رفت و در آنجا نزد عبدالجواد ادیب نیشابوری (م‌۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به ‹‹آقا بزرگ حکیم›› (م ۱۳۵۴قسیدمحمّد عصّار لواسانی‌۱۳۵۶ق) و علی اکبر نهاوندی۱۳۶۹ق) شاگردی کرد.

سبزواری پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه و اصول‌ و نیز فلسفه و تفسیر و دیگر علوم اسلامی به نجف اشرف سفر کرد و در آن شهر در درس نائینی‌۱۳۵۵قآقاضیاء عراقی۱۳۶۱قمحمدحسین غروی اصفهانی۱۳۶۱قسید ابوالحسن اصفهانی و سیدحسین بادکوبه ای۱۳۵۸ق) و... شرکت نمود. وی تفسیر قرآن و مناظره و کلام را با حضور در جلسات تفسیری علامه محمد جواد بلاغی فراگرفت. او همچنین از عبدالله مامقانی۱۳۵۱ق) و شیخ عباس قمی۱۳۵۹ق) و دیگران اجازه روایتی و اجتهادی دریافت کرد . او از سال ۱۳۶۵ق به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت.[۲]محمدآصف محسنی قندهاری از مراجع تقلید در افغانستان را ازشاگردان وی برشمرده اند.[۳]

سنگ مزار سید عبدالاعلی سبزواری

وفات

سیدعبدالاعلی سبزواری دوشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۷۲ش مطابق با (۲۷ صفر ۱۴۱۴ق)[۴] و مصادف با شب رحلت رسول خدا(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) در نجف درگذشت. برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث عراق مسموم و شهید شده است.[۵]

بعد از درگذشت، به علت سخت‌گیری‌های رژیم بعثی صدام، مراسم دفن وی، تنها با حضور پنج نفر از نزدیکان، پس از نماز آیت الله سید علی بهشتی بر پیکر او در مسجدی(مسجد حویش) [۶]که نماز می‌خواند و درس می‌گفت، برگزار شد و در همان‌جا دفن گردید.[۷][یادداشت ۱]

دوران مرجعیت

پس از وفات آیت الله خویی در ۸ صفر ۱۴۱۳ق. سید عبدالاعلی سبزواری، مرجع تقلید شیعیان و همچنین عهده‌دار ریاست حوزه علمیه نجف شد. البته دوران مرجعیت وی کوتاه(یک سال) بود و وی در ۲۷ صفر سال ۱۴۱۴ق وفات یافت.[۹]

ویژگی‌های شخصیتی و سیاسی

درباره ویژگی‌های شخصیتی سید عبدالاعلی سبزواری گفته‌اند که وی مردی متواضع، بردبار، کم سخن و دائم‌الذکر و از حافظان قرآن کریم بود. وی در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی ایران و عراق نقش داشت و از انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن - امام خمینی - کمال حمایت و پشتیبانی را نمود. در زمان اقامت امام خمینی در نجف، در کنار وی بود و از امام و نهضت وی حمایت می‌کرد. چندین بار درس خویش را برای توجّه‌دادنِ حوزه علمیه نجف، به وقایع انقلاب اسلامی ایران تعطیل کرد و به هنگام همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، در فروردین ۱۳۵۸ ش. پیامی مبنی بر حمایت از آن صادر کرد.[۱۰]

وی همچنین حامی مردم مظلوم و مسلمان عراق بود و در انتفاضه شعبانیه حمایت خویش را از این انقلاب با صدور فتوایی اعلام کرد.[۱۱] او با رژیم بعث حاکم بر عراق سازش نکرد و چند بار منزلش به محاصرهِ نظامیان بعث درآمد و رژیم بعث برایش محدودیت‌هایی قائل شد.[۱۲]

از اقدامات تبلیغی و اجتماعی وی، می‌توان به فرستادن نمایندگانی به اروپا، آمریکا و کشورهای عربی و آسیایی، و نیز طرح وسیع ایشان برای تجدید بنای مسجد سهله و مسجد کوفه اشاره کرد.[۱۳]

آثار و تالیفات

مواهب الرحمن

از آثار و تألیفات وی می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:

  • مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن
این کتاب با موضوع تفسیر قرآن است که مفسر طرح آن را در ۳۰ جلد ریخته بود و تاکنون قریب به ۱۲ جلد آن به چاپ رسیده و باقی مجلدات در صورت وجود، چاپ و منتشر نشده است.
این تفسیر به عربی است و نخستین‌بار تا جلد چهارم آن، در "مطبعةالاداب" نجف به سال ۱۴۰۴ق به چاپ رسید و در سال ۱۴۰۹ق مؤ‌سسه اهل‌البیت بیروت آن را تجدید چاپ کرد.
چاپ دیگر آن در همان سال در "مطبعةالدیوان" بغداد صورت پذیرفت. امّا چاپ بهتر و با حروف‌چینی و تحقیق جدید، با اشراف فرزند مفسر، در سال ۱۴۱۴ق انجام گرفت که با درگذشت وی در همان جلد اول توقف یافت و بعد با همکاری "مؤ‌سسه`‌المنار" حدود ۱۲ جلد آن به چاپ رسید.
  • مهذب‌الاحکام فی بیان الحلال و الحرام
این کتاب در فقه امامی است و شامل یک دورهِ کامل فقه استدلالی در ۳۰ جلد وزیری در مطبعة الاداب نجف به سال ۱۹۸۲م. چاپ شد.
  • تهذیب الاصول
یک دوره اصول فقه، به صورت فشرده، ولی روان در ۲ جلد که به طبع رسیده است.
  • لباب المعارف
در علم کلام و دفاع از عقاید شیعه و از جمله اولین آثار آیت‌الله سبزواری است که در ۲ جلد به عربی تأ‌لیف شده است.
  • افاضة الباری فی نقد ما ا‌لّفه الحکیم السبزواری
این کتاب در نقد و بررسی آثار فلسفی حکیم ملا هادی سبزواری۱۲۸۹ق) نگاشته شده است.

کنگره بزرگداشت عبدالاعلی سبزواری

همایش بزرگداشت آیت الله سبزواری، اردیبهشت ۱۳۸۹ش (عکس از خبرگزاری ایسنا)

در سال ۱۳۸۹ش، کنگره بزرگداشت آیت الله العظمی سیدعبدالاعلی سبزواری برگزار گردید؛ ۲۱ اردیبهشت در سبزوار و ۲۳ اردیبهشت در قم.

در کنگره برگزار شده در قم، آیت الله سبحانی، نمازی (امام جمعه کاشان)، مقتدایی (مدیر وقت حوزه علمیه قم)، باغانی (از علمای سبزوار) و سید علی سبزواری، فرزند آیت الله سیدعبدالاعلی، در پژوهشگاه قرآنى علامه طباطبایى سخنرانی کردند.[۱۵]

در کنگره برگزارشده در سبزوار نیز، ابراهیمی (امام جمعه سبزوار)، ابوترابی (نایب رییس وقت مجلس شورای اسلامی) و سیدان (از علمای مشهد) ازجمله سخنرانان اصلی این همایش بودند.[۱۶]

مطالعه بیشتر

  • آفتاب سبزوار؛ زندگینامه و سیری در آراء و اندیشه‌های حضرت آیت الله العظمی سید عبدالاعلی سبزواری، تألیف: احمد عابدی، شرکت تعاونی کار آفرینان فرهنگ و هنر، ۱۳۸۹ش.

پانویس

  1. دانشنامه موضوعی قرآن کریم.روش تفسیری آیت الله سبزواری در «مواهب الرحمن»
  2. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  3. مهدیزاده کابلی، ««محسنی، محمدآصف»،دانش‌نامه آریانا.
  4. پیام تسلیت به مناسبت ارتحال آیت‌الله العظمی سید عبدالاعلی سبزواری، سایت آیت‌الله خامنه‌ای.
  5. دانشنامه موضوعی قرآن کریم.روش تفسیری آیت الله سبزواری در «مواهب الرحمن»
  6. عابدی، آفتاب سبزوار، ۱۳۸۹ش، ص۲۸۱.
  7. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  8. https://hajj.ir/fa/85860
  9. دانشنامه موضوعی قرآن کریم.روش تفسیری آیت الله سبزواری در «مواهب الرحمن»
  10. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  11. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  12. روش تفسیری آیت الله سبزواری در «مواهب الرحمن»، دانشنامه موضوعی قرآن کریم.
  13. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  14. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  15. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  16. عالم ربانی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.

یادداشت

  1. مرقد سبزواری در خیابان باب القبله حرم (شارع الرسول)، در محله حویش واقع است.[۸]

منابع