حمزة بن عمرو اسلمى
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | حمزة بن عمرو اَسْلَمی |
| کنیه | ابومحمد، ابوصالح |
| درگذشت | سال ۶۱ هجری قمری |
| مشخصات دینی | |
| حضور در جنگ‌ها | شرکت در برخی از جنگ‌های پیامبر(ص) و فتوحات اسلامی |
| آثار | جزو راویان حدیث از پیامبر (ص) به‌شمار می‌رود. |
حمزة بن عمرو اَسْلَمی، صحابی و راوی برخی احادیث رسول اکرم(ص) است. او در بعضی از جنگ‌های پیامبر(ص) شرکت کرده بود.
نسب و کنیه
با اینکه حمزة بن عمرو در بسیاری منابع، اهل مدینه[۱] و از انصار[۲] معرفی شده، ابن عساکر[۳] او را از مهاجران دانسته است. بنابر گزارشی از خود حمزه، رسول اکرم(ص) او را «مُتعب» نامیده[۴] که ابن‌ماکولا[۵] آن را به صورت «مثعب» یا «معقب» ضبط کرده است. نام پدرش را به‌اشتباه عُمَر نیز ضبط کرده‌اند.[۶]
کنیه مشهور حمزه، ابومحمد است[۷] و پیامبر(ص) نیز کنیه ابوصالح را به او داد.[۸]
زندگی نامه
ابن‌سعد[۹] او را در شمار کسانی آورده است که پیش از فتح مکه مسلمان شدند. واقدی[۱۰] به شرکت او در صلح حدیبیه تصریح کرده و آورده است وی از داوطلبانِ راهنمایی در نیزارها و خارستان‌ها بود، اما از عهده برنیامد. واقدی به حضور حمزه در سَریه کدید در سال هشتم هجرت اشاره کرده[۱۱] و آورده است که به هنگام سوءقصد منافقان، در بازگشت از تبوک همراه محمد(ص) بود.
حمزة‌بن عمرو پس از رحلت پیامبر اکرم، در جنگ‌های افریقا[۱۲] و شام شرکت کرد و مژده پیروزی در جنگ اَجنادَین را برای ابوبکر آورد.[۱۳] وی بنابر مشهور، در سال ۶۱ هجری قمری، در ۷۱ سالگی، وفات یافت.[۱۴] بنابر قولی ضعیف، او در هشتاد سالگی درگذشته است.[۱۵]
از راویان حدیث
از مستندات جواز گشودن روزه در سفر، روایتی از حمزة‌بن عمرو است. او چون پیوسته روزه می‌گرفت، از محمد(ص) درباره جواز یا عدم جواز گشودن روزه در سفر پرسش کرد و پیامبر او را مخیر فرمود.[۱۶] بسیاری از مفسران، ذیل آیه ۱۸۵ سوره بقره، درباره جواز گشودن روزه در سفر، به این حدیث استناد کرده‌اند.[۱۷] حمزة‌بن عمرو شاهد برخی‌از معجزات پیامبر اکرم بوده است.[۱۸] او برخی مستحبات و آداب غذا خوردن را، بدون واسطه، از رسول اکرم شنیده است.[۱۹] به‌جز رسول خدا، او از پدر خود،[۲۰] ابوبکر و عمر[۲۱] روایت کرده است. نووی[۲۲] شمار مرویات او را نُه روایت دانسته‌است. پسرش محمد، ام‌المؤمنین عایشه، سلیمان بن یسار، عُروَة بن زُبَیر، ابوسلمة بن عبدالرحمان، ابومَراوِح (برده آزاد شده ابوذر غفاری) و حنظلة بن علی اسلمی از او روایت کرده‌اند.
پانویس
- ↑ ابن‌ابی‌حاتم، ج۳، ص۲۱۲؛ ابن‌حِبّان، ج۳، ص۷۰.
- ↑ طوسی، ص۳۵.
- ↑ ج۱۵، ص۲۲۳.
- ↑ ابن عساکر،ج۱۵، ص۲۲۸.
- ↑ ج۷، ص۲۰۴.
- ↑ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۰۷.
- ↑ ابن‌سعد، الطیقات الکبری، ۱۳۸۰ق، ج۴، ص۳۱۵؛ ابن‌عساکر، ج۱۵، ص۲۲۳.
- ↑ بخاری، کتاب التاریخ الکبیر، ج۳، جزء۲، قسم ۱، ص۴۶؛ صفدی، ج۱۳، ص۱۷۲.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۳۸۰ق، ج۴، ص۳۱۵.
- ↑ ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ ج ۲، ص۷۵۲.
- ↑ ابن‌عساکر، ج۱۵، ص۲۲۵.
- ↑ مِزّی، ج۷، ص۳۳۴؛ ابن‌کثیر، ۱۴۰۸، ج۸، ص۲۳۲.
- ↑ ابن‌حبّان، ج۳، ص۷۰؛ حاکم نیشابوری، ج۳، ص۵۲۰؛ ابن‌اثیر، ج۲، ص۵۱.
- ↑ ابن‌عساکر، ج۱۵، ص۲۳۰.
- ↑ بخاری، صحیح، ج۲، ص۲۳۷؛ مسلم‌بن حجاج، ج ۳، ص۱۴۴-۱۴۵؛ ترمذی، ج۲، ص۱۰۷؛ نسائی، ج۴، ص۱۸۵-۱۸۷.
- ↑ طبری؛ میبدی؛ابن‌کثیر، ذیل آیه.
- ↑ قطب‌راوندی، ج۲، ص۹۱۳؛ هیثمی، ج۶، ص۱۹۱.
- ↑ قطب‌راوندی، ج۵، ص۲۳.
- ↑ ابن‌ابی‌حاتم، ج۷، ص۲۳۶؛ ابن‌حبّان، ج۵، ص۳۵۷.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۳۸۰ق، ج۴، ص۳۱۵.
- ↑ ج ۱، ص۱۷۱.
منابع
- ابن‌اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، تهران: انتشارات اسماعیلیان، بی‌تا.
- ابن‌ابی‌حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱۱۳۷۳/ ۱۹۵۲۱۹۵۳، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
- ابن‌حِبّان، کتاب‌الثقات، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳۱۴۰۳/ ۱۹۷۳۱۹۸۳، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
- ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی‌محمد معوض، بیروت، ۱۴۱۵/۱۹۹۵.
- ابن‌سعد واقدی، محمد، الطبقات الکبری، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۰ق.
- ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۱۵۱۴۲۱/ ۱۹۹۵۲۰۰۱.
- ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
- ابن‌کثیر، تفسیرالقرآن العظیم، چاپ علی شیری، بیروت، بی‌تا.
- ابن‌ماکولا، الاکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فی الاسماء و الکنی و الانساب، چاپ عبدالرحمان‌بن یحیی معلمی یمانی، بیروت، بی‌تا.
- محمدبن اسماعیل بخاری، صحیح البخاری، (چاپ محمد ذهنی‌افندی)، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
- محمدبن اسماعیل بخاری، کتاب التاریخ الکبیر، بیروت، ۱۴۰۷/ ۱۹۸۶.
- محمدبن عیسی ترمذی، سنن‌الترمذی، ج۲، چاپ عبدالرحمان محمد عثمان، بیروت ۱۴۰۳.
- محمدبن عبداللّه حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی، بیروت ۱۴۰۶.
- صفدی.
- طبری، جامع.
- محمدبن حسن طوسی، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۵.
- سعیدبن هبة‌اللّه قطب‌راوندی، الخرائج و الجرائح، قم ۱۴۰۹.
- یوسف‌بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب‌الکمال فی اسماء الرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
- مسلم‌بن حجاج، الجامع الصحیح، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
- احمدبن محمد میبدی، کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار، چاپ علی‌اصغر حکمت، تهران، ۱۳۶۱ش.
- احمدبن علی نسائی، سنن النسائی، بشرح جلال‌الدین سیوطی، بیروت، ۱۳۴۸/۱۹۳۰.
- یحیی‌بن شرف نووی، تهذیب الاسماء و اللغات، بیروت، ۱۴۲۱/۲۰۰۱.
- محمدبن عمر واقدی، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶.
- علی‌بن ابوبکر هیثمی، مجمع‌الزوائد و منبع‌الفوائد، بیروت، ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله : دانشنامه جهان اسلام