بحث:قنبر

پیشنهاد

با سلام همان طور که مستحضریدپژوهشی درباره زیارتگاه «قنبر علی» در بغداد صورت گرفته لذا چنانچه لازم است دقت شود.

در شهر بغداد، پایتخت عراق، زیارتگاهی منسوب به قنبر، به نام «قنبر علی» وجود دارد که در بازار و محله‌ای به همین نام، در منطقه رصافه (شرق رود دجله)، قرار دارد. در منابع نگاشته شده درباره مساجد و مراقد بغداد، این زیارتگاه را مدفن قنبر، غلام علی (ع) معرفی کرده و در تعدادی از این منابع، کاربری آن را «جامع» (مسجد) تعیین نموده اند. با این حال تعدادی از پژوهشگران عراقی، انتساب این قبر را به قنبر رد کرده‌اند، زیرا او به احتمال زیاد، در واسط به شهادت رسیده است و همان‌گونه که مصطفی جواد نیز اشاره کرده است، زمان شهادت قنبر، سال‌ها پیش از ساخته شدن شهر بغداد بوده است. بنابراین، از نظر تاریخی امکان دفن وی در این نقطه وجود ندارد. این مسئله برخی از پژوهشگران عراقی را واداشته است تا به جست‌وجوی شخصیت مدفون در این زیارتگاه بپردازند. به عقیده شیخ محمد صالح سهروردی، «قنبر علی» صورت تحریف یافته نام یکی از رجال دوره متأخر عباسی به نام ابوطالب نصر فرزند علیِ ناقد (متوفای ۵۹۲ق) است که ملقّب به «قُنبُر» و معروف به «ابن ناقد» بوده است. بر اساس این دیدگاه، قنبر در قبرستان «باب ابرز» بغداد به خاک سپرده شد و برایش مقبره‌ای ساختند. به مرور زمان، شهرت وی، «قنبر بن علی»، به عبارت «قنبر علی» تحریف گردید و مقبره‌اش به قنبر غلام امام علی (ع) نسبت داده شد. بی‌شک این نظریه نمی‌تواند درست باشد؛ زیرا در هیچ یک از منابع تاریخی، به دفن وی در قبرستان باب ابرز اشاره نشده است. بلکه بر خلاف آن، سبط ابن جوزی (متوفای ۶۵۴ق) تصریح کرده است که ابن ناقد پس از مرگ، در «مشهد باب‌التبن» که در واقع، همان آستان کاظمین (ع) کنونی است، به خاک سپرده شد. عبدالحمید عباده، صاحب این قبر را «علی بن محمد دُرَینی» (متوفای ۵۴۹ق) دانسته است که او هم از دفن شدگان قبرستان باب ابرز بوده است. این نظریه نیز دارای سند و مدرک تاریخی معتبری نیست و باید آن را تنها یک قول بی‌اساس به شمار آورد. ضمن آنکه «عماد عبدالسلام رؤوف»، پژوهشگر معاصر عراقی، با بیان اینکه میان محله قنبرعلی امروزی و محل قبرستان باب ابرز، مسافت قابل توجهی وجود داشته است، انتساب این زیارتگاه را به هر دو شخصیت فوق (ابن ناقد و درینی) رد کرده است. گفتنی است بر اساس یک دیدگاه دیگر، این زیارتگاه مدفن «قنبر» غلام امام علی النقی (ع) دانسته شده است، اما در منابع تاریخی غلامی بدین نام برای امام هادی (ع) یاد نشده است. بی‌تردید تصریح نویسندگان بغدادی و شهرت این زیارتگاه به «قنبر علی»، که زیارتگاه‌های دیگر منسوب به قنبر نیز به همین نام شناخته می‌شود، به روشنی نشان‌دهنده انتساب آن به غلام امام علی (ع) است. مبنای پیدایش زیارتگاه منسوب به قنبر در بغداد، اقوال و باورهای موجود در فتوّت‌نامه‌های جوانمردان و صوفیان و نیز ظهور جوانمردی در شهر بغداد است. بر اساس این اقوال، که به یقین از اعتبار تاریخی برخوردار نیست، امام علی (ع) در بغداد چند تن از یاران خود را، که قنبر نیز جزو آنها بود، میان بست و قبور برخی از اینها، از جمله جوانمرد قصّاب، در این شهر بوده است. درباره زمان پیدایش این زیارتگاه، اطلاع دقیقی در دست نیست. به عقیده عماد عبدالسلام رؤوف، نخستین کسی که از محلی به نام قنبرعلی در بغداد یاد کرده، غیاث‌الدین بغدادی (متوفای ۱۰۲۷ق) است که در کتاب خود «تاریخ غیاثی»، در ذیل حوادث سال ۸۷۴ق، به این مکان اشاره کرده؛ اما به طور واضح، از کاربری این بنا (مقبره، مسجد یا تکیه) سخن نگفته است. همچنین وقف‌نامه‌ای از دوره آق‌قویونلو به تاریخ ۸۹۴ق وجود دارد که در آن، حدود زمین‌های وقفی زیارتگاه قنبر مشخص شده است. افزون بر این اسناد، در برخی از نگاره‌های هنری موجود از زیارتگاه‌های عراق که می‌توان در تعدادی از نسخه‌های خطی دوره عثمانی یافت، تصویر مقبره قنبرعلی در بغداد رسم شده است. (رجوع کنید به: زیارتگاههای اسلامی در: http://islamicshrines.net/?p=834) Foadian (بحث) ‏۷ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۲۰:۰۴ (+0430)

شرطة الخمیس

در ناوبری شرطة الخمیس نام قنبر آمده ولی در مقاله اشاره ای به آن نشده Ahmadnazem (بحث) ‏۳ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۱۵ (UTC)