نمایش مبدأ برای عاق والدین

{{اخلاق-عمودی}}
'''عاق والدین''' یا '''عقوق والدین''' از [[گناهان کبیره]] و رذایل اخلاقی به معنای هر نوع آزردن و رنجاندن پدر و مادر یا یکی از آن دو با زبان و رفتار است. در [[حدیث|روایات]]، نافرمانی، نگاه خشم‌آلود، احترام نکردن و اف گفتن از مصادیق آن دانسته شده و آمده است که اگر چیزی کمتر از گفتن اف وجود داشت خدا از آن هم نهی می‌کرد. همچنین محرومیت از [[بهشت]]، ورود به [[جهنم]]، [[عذاب قبر]]، عدم قبولی [[نماز]] و عدم [[استجابت دعا]] از پیامدهایی است که در روایات برای عاق والدین بیان شده است. برخی از عالمان اخلاقی نیز کوتاهی عمر، شدت [[سکرات موت]] و سختی جان دادن را از آثار دنیوی آن دانسته‌اند.
== مفهوم ==
عاق والدین، به معنای این است که فرزند پدر و مادر را آزار دهد و آنان را با زبان و رفتار از خود برنجاند.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۸ش، ص۵۳۲.</ref> البته واژه عقوق در لغت به معنی بریدن آمده، در این صورت منظور از عاق والدین، [[قطع رحم]] با آنان است.<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۳.</ref> [[ملا مهدی نراقی]] عاق والدین را بدترین نوع [[قطع رحم]] دانسته و معتقد است هر آنچه که به نکوهش قطع رحم دلالت می‌کند بر نکوهش عاق والدین نیز دلالت دارد. همچنین عاق والدین را از رذایلی می‌داند که مربوط به قوای غضبیه و شهویه است و از [[کینه]] و [[خشم]] یا [[بخل]] و [[حب دنیا]] ناشی می‌شود.<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ق، ج۲، ص۲۶۲.</ref>

==مصادیق==
عاق والدین به هر نوع آزردن و نافرمانی پدر و مادر یا یکی از آن دو گفته می‌شود. در روایات نگاه تند و خشم‌آلود<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۹.</ref> ضایع کردن حقوق،<ref> تمیمی آمدی، غرر الحکم، ۱۴۱۰ق، ص۶۷۱.</ref> برآورده نکردن خواسته، انجام ندادن فرمان، احترام نکردن<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۱۹۴.</ref> از مصادیق آن شمرده شده است. [[ملا احمد نراقی]] گفته هر چیزی که سبب آزردن والدین شود، عاق محسوب می‌گردد.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۸ش، ص۵۳۲.</ref> در روایتی از [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] گفتن اف، به پدر و مادر به عنوان کمترین مصداق عاق والدین یاد شده و گفته شده اگر چیزی کمتر از آن وجود داشت خدا از آن هم نهی می‌کرد. <ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۹.</ref>

== پیامدها==
عاق والدین از رذایل اخلاقی است که در روایات به [[گناه کبیره]] بودن آن تصریح<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۶.</ref>  و پیامدهایی برای آن بیان شده است:
* محرومیت از بهشت و استشمام بوی آن؛<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۹.</ref> بر پایه روایتی  از [[امام صادق (ع)]]، روز قیامت، پرده‌ای از پرده‌های [[بهشت]] را کنار می‌زنند، بوی آن به مشام هر جانداری از مسافت پانصد سال راه می‌رسد، مگر کسانی که عاق والدین شده‌اند<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۹.</ref> همچنین در روایات متعددی از تعبیر لایدخل الجنه(وارد بهشت نمی‌شود) برای عاق والدین استفاده شده است.<ref>حمیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۸۲.</ref>
* ورود به جهنم.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۸.</ref>
* پذیرفته نشدن نماز؛ در روایتی آمده کسی که با نظر دشمنی به پدر و مادر ستمکار خود نگاه کند، خدا [[نماز]]ش را نمی‌پذیرد.<ref> کلینی، الکافی، ج۲، ۱۴۰۷ق، ص۳۴۹.</ref>
* مستجاب نشدن [[دعا]].<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۴۸.</ref>
* عذاب در دنیا؛ در روایتی از پیامبر عقوق والدین از گناهانی دانسته شده که انسان در دنیا کیفرش را می‎بیند.<ref>پاینده، نهج الفصاحه، ۱۳۸۲ش، ص۱۶۵.</ref> [[ملا احمد نراقی]] گفته است که تجربه ثابت که عاق والدین، کوتاهی عمر، تلخی زندگانی، فقر، پریشانی و سختی جان‌دادن و شدت سکرات موت را در پی دارد.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۸ش، ص۵۳۲.</ref>
* عذاب قبر؛ به گفته [[ملامهدی نراقی]]، کسی که مادرش از او ناراضی باشد [[سکرات موت]] و [[عذاب قبر]]ش شدید است.<ref> نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ق، ج۲، ص۲۶۳.</ref>

==عاق والدین پس از مرگ آنها==
بر اساس برخی روایات، عاق والدین اختصاص به زمان زنده بودن پدر و مادر ندارد  و پس از [[مرگ]] آنها را هم دربر می‌گیرد. همان‌گونه که نیکی به آنها به زمان حیات اختصاص ندارد. امکان دارد کسی در حال حیات والدین با آنها مهربان باشد اما پس از مرگشان عاق شود مانند کسی که پس از مرگ والدین [[قرض]] آنها را ادا نمی‌کند و برایشان طلب آمرزش نمی‌کند. همچنین ممکن است فرزندی در دنیا عاق والدین باشد اما پس از مرگ آنها نه.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۳.</ref>

ملا احمد نراقی برای رهایی از عاق والدین، زحمات، بی‌خوابی‌ها و دلسوزی‌های پدر و مادر برای فرزند و نیز استجابت نفرین پدر بر او را یادآور می‌شود.<ref>نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۸ش، ص۵۳۲.</ref>

== پانویس==
{{پانویس۲}}

== منابع==
* پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، تهران، دانش، ۱۳۸۲ش.
* تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، تصحیح: سید مهدی رجائی، قم، دارالکتب الاسلامی، ۱۴۱۰ق.
* حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۳ق.
* فراهیدی، خلیل بن احمد، قم، نشر هجرت، ۱۴۰۹ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
* [http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/image/19833 نراقی، احمد بن محمدمهدی، معراج السعاده، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۳۷۸ش.]
* نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، قم، مؤسسه مطبوعاتی ایرانیان، ۱۹۶۳م/۱۳۸۳ق.
* نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۰۸ق.
{{اخلاق}}
{{گناهان}}

[[en:‘Aqq Walidayn]]
[[ur:عاق والدین]]

[[رده:رذایل اخلاقی]]
[[رده:گناهان کبیره]]